Het vernietigende advies van de vijf parketten-generaal was opgesteld op verzoek van Siegfried Bracke (N-VA), voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken van de federale Kamer van Volksvertegenwoordigers. Eerder verzocht het kabinet van Justitie dezelfde topmagistraten het voorontwerp van de wet onder de loep te nemen: hiervoor kregen zij slechts een week de tijd.

Het oordeel van de magistraten was niet mals. Zo stelde de Brusselse substituut-procureur-generaal Liliane Briers volgens Knack dat “het systeem van GAS-boetes principiële bezwaren oproept nu het indruist tegen het principe van de scheiding der machten en de uitbreiding van dit systeem derhalve nog verder in die richting gaat.”

De Brusselse advocaat-generaal Pierre Rans, coördinator van het expertisenetwerk Jeugdbescherming, stelde op zijn beurt dat de gelijke behandeling van alle burgers voor de wet in het gedrang komt. “De wet op jeugdbescherming volstaat. Een parallel circuit ontwikkelen voor bepaalde gedragingen riskeert alle samenhang te doen verliezen in de sociale reactie”, betoogde hij.

Bracke noemt Knack-reportage ‘zever’

Deze adviezen kwamen volgens Knack echter niet terug in de publieke parlementaire stukken en verslagen. Bracke liet het niet na om op Twitter direct om zich heen te slaan. “Wannezever!”, oordeelde hij. De stukken stonden volgens Bracke (“zoals het hoort”) gewoon op het intranet van Binnenlandse Zaken. “Meen zelfs dat ze ook in print zijn rondgedeeld”, verkondigde hij.

Volgens Ecolo-parlementariër Zoé Genot, die in het Knack-artikel wordt aangehaald als een van de weinige speurneuzen die er tijdens de commissiebehandeling in slaagde te verwijzen naar de adviezen, kregen zij echter pas op de dag van de behandeling zelf een pak papier van ruim honderd pagina’s in handen gedrukt.

Hierdoor moest men in de commissie praten en lezen tegelijk. Bovendien had Genot de documenten pas na de vergadering op het intranet kunnen vinden, iets wat Bracke weer tegenspreekt in een reactie op het artikel, die inmiddels gepubliceerd is door Knack. 

“Over het algemeen is de heer Bracke een zeer goede commissievoorzitter, maar niet als het om dit dossier gaat. De N-VA is niet tegen GAS en heeft er daarom op aangedrongen dat de behandeling van de wet heel snel zou gaan”, laat Genot ons weten. De twitter-uithaal die Bracke in haar richting deed (“Wie trouwens denkt dat Zoë Genot van ECOLO dat zou laten passeren is of naïef of dom of Nolf”, verwijzend naar Knack-journalist Jan Nolf), ziet Genot als een erkenning van haar grondige werkwijze.

Liga voor Mensenrechten: “Wetgeving door parlement gejaagd”

Volgens Dries Pattyn van de Liga voor Mensenrechten past deze gang van zaken omtrent de ‘verborgen’ adviezen niet in een democratie. “Maar ik kan ook niet echt zeggen dat het me verbaast”, laat hij ons weten. “Je zal mij niet horen zeggen dat die adviezen opzettelijk zijn weggemoffeld”, stelt Pattyn. “Bovendien waren enkele parlementariërs op de hoogte van het bestaan van deze adviezen. Maar ze zijn nooit toegevoegd aan het parlementair dossier.”

“Die wetgeving is door het parlement gejaagd, zonder experts te horen.” Als het om discussies over de strafrechtelijke of administratieve vervolging van misdrijven gaat, zou men volgens Pattyn op zijn minst de visie van de politie en parketmagistraten moeten meewegen. “En dat is niet gebeurd.”

“Grondrechten opgeofferd voor politiek compromis”

Pattyn wijst erop dat de politiek doorgaans op de GAS-problematiek reageert door te stellen dat de procedure op zich deugt, maar dat er misbruik van wordt gemaakt. “Ik kan niet zeggen dat de Liga en het parket altijd op één lijn zitten als het over grondrechten gaat: totaal niet. Maar uit de adviezen blijkt nu wel dat de procedure niet deugt, wat wij van meet af aan al hebben gezegd en ook de strekking was van ons verzoek tot vernietiging van de GAS-wet”, stelt Pattyn.

“Wat nog veel erger is: waar men altijd stelt dat de GAS-wet nodig is om efficiënt een aantal zaken te bestrijden, geven de procureurs-generaal aan dat ook dit niet klopt. Het is niet efficiënt. Het is nu wel duidelijk dat er niet over deze wet gestemd is omdat men daar op zat te wachten: de parketmagistraten geven immers aan deze niet nodig te hebben. Men heeft hier alleen over gestemd omdat een bepaalde partij in de (Vlaamse) regering – en je kan wel raden welke – dat als eis op tafel had gelegd. Men offert hier grondrechten op, puur voor een bedenkelijk politiek compromis”, oordeelt Pattyn.