De beweging Água é de todos! protesteert in Portugal tegen de privatisering van watervoorziening (logo: Água é de todos!).
Nieuws, Europa, Economie, Vakbonden, Sociaal protest, Privatisering, Onderwijs, Lissabon, Portugal, Spanje, Jeugdwerkloosheid, Eurocrisis, Madrid, Besparingsbeleid, Watervoorziening, Openbare diensten, CGTP, Openbare gezondheidszorg, Água é de todos!, Interjovem, Aranjuez, Anabela Laranjeira -

Als de kraan wordt dichtgedraaid … Basisrechten versus besparingswoede in Spanje en Portugal

Je leeft in een land waar onderwijs voor iedereen toegankelijk is. Waar ziekenhuisrekeningen betaalbaar zijn en water tegen een faire prijs uit de kraan stroomt. Plots wordt studeren duurder. Zonder privéverzekering kan je amper je ziekenhuisrekening betalen. Komt er morgen nog water uit de kraan? De crisis slaat hard toe in Spanje en Portugal. Privatiseringsprogramma’s als oplossing? Burgers zijn het daar vaak niet mee eens: "Niet alles is te koop".

donderdag 5 december 2013 12:50
Spread the love

Sanidad No Se Vende, Se Defiende! Diverse straten in Madrid schreeuwen dezelfde woorden uit. Dat gezondheidszorg niet te koop is, maar net verdedigd dient te worden, lijkt een evidentie als je al wandelend door de grootstad tientallen keren dezelfde boodschap meekrijgt.

De bannerophangers staan niet achter het plan van het Madrileense regionaal bestuur om zes ziekenhuizen in de periferie van de hoofdstad te privatiseren, zoveel is duidelijk.

Aranjuez, een stad met ongeveer 54.000 inwoners, op 50 kilometer van Madrid, is de thuishaven van een van die zes ziekenhuizen. Het personeel in het Del Tajo-ziekenhuis is gespannnen. Jobs staan op het spel, kritiek uitten lijkt dan geen goede strategie. En toch is die er, niet open en bloot, maar verstopt in achterkamertjes of aan bushaltes vlak voor de werkplek. Niemand wil zijn werk verliezen in crisistijden.

Een verpleegster op de afdelig revalidatie spreekt haar ongerustheid uit: “Het aantal behandelde patiënten per dag moet sterk omhoog omdat het ‘efficiënter’ is, maar kunnen we dan nog spreken over de beste zorg voor elke patiënt of wordt het slechts minimale dienstverlening?”

Ook patiënten hebben hun twijfels over een geprivatiseerde gezondheidszorg: “Mijn man revalideert hier. De kosten zullen voor ons enorm stijgen. Wij vinden dit niet kunnen, want de publieke gezondheidzorg moet zo betaalbaar mogelijk zijn. Samen met andere ongeruste burgers richtten we een protestbeweging op zodat we hierover kunnen waken.”

Wie protesteert?

In dat protest staan de ongeruste inwoners van Aranjuez niet alleen. Overal in Spanje, maar ook in Portugal, duiken burgerplatforms, indignadosbewegingen en studentencomités op. Allemaal verzetten ze zich tegen een bepaald aspect van het overheidsbeleid. Protest tegen de huidige privatiseringskoers is aanwezig, maar erg verspreid en vaak slecht georganiseerd.

Vakbonden lijken hun monopolie op het kanaliseren van sociale verontwaardiging kwijt. Een lid van de studiedienst van de CGTP (Confederação Geral dos Trabalhadores Portugueses), de grootste vakbond in Portugal en verbonden met de communistische partij (PCP): “De politieke klasse heeft het helemaal verkorven, zeker bij de jongeren. Vakbonden kampen nu eenmaal met het imago politiek gebonden te zijn. Dat is jammer, want de mobiliserende kracht van onze vakbond blijft veel groter dan die van de honderd en één protestgroepjes.”

Studentenblues

Luis (*) is zo’n jongere die zijn geloof in de politiek heeft opgeborgen. Als masterstudent biologie aan de Madrileense Complutense universiteit, organiseert hij samen met ongeveer 200 andere studenten een sit-in. De jongeren bezetten enkele dagen het rectoraat van de universiteit uit onvrede met het verhoogde inschrijvingsgeld en de bevriezing van de lonen van universiteitspersonneel.

“Het inschrijvingsgeld stijgt steeds meer, ondertussen moet je voor een masterjaar al 3.500 euro neerdokken. Voor vele jonge mensen is dat onhaalbaar. De crisis wordt misbruikt om een rechtse ideologie door te drukken en zo keren we terug naar een klassenonderwijs, waar alleen de meest gegoeden de beste kansen krijgen.”

Anabela Laranjeira maakt deel uit van Interjovem, de jongerenorganisatie van de Portugese vakbond CGTP in Lissabon. Vooral de onderwijshervormingen zitten haar hoog: “Kleine scholen worden gesloten, wat wil zeggen dat verschillende dorpsscholen dicht moeten. Maar in Portugal is het helemaal niet vanzelfsprekend om je van het ene kleine dorp naar het andere te verplaatsen zonder auto. Onze vrees is dat vele plattelandskinderen vroege schoolverlaters zullen worden.”

“Het is compleet onbegrijpelijk dat er zo bezuinigd wordt op onderwijs. Na de val van de Salazar-dictatuur hebben vele Portugezen gevochten voor meer sociale rechten en hebben ze deze ook verkregen. In onze samenleving kom je nog grootmoeders tegen die analfabeet zijn en kleindochters met een universiteitsdiploma. Die vooruitgang moet bewaakt en bewaard blijven.”

Zwijgen is toestemmen?

Luis en Anabela zijn idealistische jongeren, maar hun gedrevenheid is niet die van iedereen. In vergelijking met het werkloosheidspeil bij jongeren onder de 25 in Portugal (37,4 procent) en Spanje (56,1 procent) lijken de protestacties die door jongeren worden opgezet maar een kleine minderheid te vertegenwoordigen.

Anabela wil dat niet zo zien: “Er zijn heel wat jongeren die zich op diverse manieren verzetten tegen de huidige besparingen, maar de media verspreiden de hele tijd de boodschap dat betogen slecht is voor onze economie.”

Ook Luis stapt mee in deze denkpiste: “Veel mensen worden moedeloos van de huidige situatie, ze zijn het niet eens met het beleid, maar ze zien geen uitweg. Zwijgen betekent niet dat ze met alles instemmen.”

Water blijft water

Met of zonder toestemming van de bevolking, de besparingen gaan door. Meer efficiëntie in de gezondheidszorg en onderwijs moet de economie zuurstof geven. Dat alleen is niet langer voldoende voor de Spaanse en Portugese regeringen. Ook andere openbare diensten kunnen worden uitbesteed aan de privésector. Water is er daar een van.

“In 2008 is het privatiseringsproces van ons kraantjeswater begonnen. Gemeenten stappen mee in dit proces omdat ze geen geld meer hebben. Er worden investeringen en onderhoudswerken beloofd en eenzelfde prijshandhaving. De realiteit bewijst het tegendeel. De prijzen zijn gestegen en er zijn geen bijkomende investeringen in het waternetwerk gebeurd”, zegt Jorge, medewerker van de actiegroep Água é de todos!

Água é de todos! is een organisatie die mensen op de hoogte wil brengen van wat zij ‘een fundamenteel onrecht’ noemt: de privatisering van kraantjeswater.

“Het is onbegrijpelijk dat er gesproken wordt over investeringen die zullen volgen uit de concurrentie op de vrije markt. Welke concurrentie? Water blijft water. En met consessierechten van 75 jaar zit je als bedrijf stevig in het zadel na het binnenrijven van een contract.”

Crisis als excuus

Água é de todos! gelooft niet in de privatisering van water. Volgens haar levert het op lange termijn geen besparingen op en is het ook vanuit ethisch standpunt onrechtvaardig. “In verschillende contracten met gemeenten die kozen om te privatiseren, staat een minimumverbruik vastgelegd, anders moet een boete betaald worden. Mensen worden dus aangezet tot meer waterverbruik, dat is absoluut niet duurzaam.”

“Daarnaast is water een universeel mensenrecht, dat heeft de VN bevestigd. Dat de EU de privatisering van water actief ondersteunt en wil uitbreiden naar andere EU-landen vinden wij daarom onbegrijpelijk. En wij staan niet alleen. Via de sensibiliseringscampagne Right2Water.eu haalden we al meer dan 1.040.000 protesthandtekeningen uit heel de wereld binnen.”

Jorge is echter vastberaden om de privatiseringsklok terug te draaien. “Op dit moment moeten veel Portugezen nog wakker worden, maar dat komt omdat de overheid helemaal niet open communiceert over de privatisering van de openbare diensten zoals watervoorziening. De enige keuze die we hebben, is blijven vechten.”

 (*) Op verzoek van Luis wordt zijn echte naam niet vermeld.

take down
the paywall
steun ons nu!