Stel je voor: de burgemeester van Antwerpen beslist op een goeie dag om iedereen die in het openbaar bier drinkt, of ook nog maar met drank wordt betrapt, op de bon te doen. 75 euro voor bier, 150 euro voor een fles sterke drank met onmiddellijke doorverwijzing naar een ontwenningskuur. Dat zou lachen worden. Vooral voor de georganiseerde criminaliteit. Binnen de kortste keren zou Antwerpen op het Chicago van de jaren dertig beginnen gelijken, toen Al Capone er de plak zwaaide. (Denk aan de Untouchables van Brian De Palma).
Natuurlijk, dit is ondenkbaar. Terwijl alcohol 100 procent keer problematischer is dan de overlast van marihuana. Iedereen van ons kent tientallen ‘mensen met een alcoholprobleem’, maar hoeveel mensen kent u persoonlijk met een drugsprobleem? Weinig of geen (meestal vaag, van horen zeggen). Interessante statistische oefening. Het drugsprobleem, en zeker mensen met een ‘drugsprobleem’, zijn marginaal tegenover de sloten alcohol waarin onze cultuur, ook onze bedrijfscultuur en onze politieke cultuur, zwemt.
Ook voor Antwerpen stad is alcohol een groter openbaar probleem dan druggebruik. Overlast? Elk weekend galmt het rond de kathedraal van het gelal van dronken feestvarkens (ik schreef bijna Hollanders maar heb dat geschrapt), en dan de slaande familieruzies, de vechtpartijen, de auto-ongelukken… Ook daar eens een statistische vergelijking doen? Ik schat dronken chauffeurs: 90 procent, stoned bestuurders: 10 procent, als het zoveel is. De volksgezondheid? Breek me de bek niet open: iedereen kent verzopen collega’s of familieleden, zelfs voor hun tijd gestorven alcoholisten (denk maar eens goed na). En hoeveel voor hun tijd gestorven drugsverslaafden kent u persoonlijk? euh…? Dank u.
Nu, begrijp me niet verkeerd. De jeugd smoort. Zeker in de grote steden smoort (blowen is uit de mode), ik schat, 80 procent van de jeugd. Dat lijkt me een onderschatting, maar ik heb hier geen cijfers bij de hand en ik geloof ook niet dat die bestaan. Ze doen het wel maar zeggen het niet. Ook en vooral niet tegen ouders of andere ‘onderzoekers’. Maar als vader en als docent sta ik tussen mijn troepen, en ik weet het. Maar al te goed.
Wie deze realiteit onder ogen ziet, weet het al jaren: je moet drugs gewoon legaliseren. Ik zet nog even de voordelen op een rijtje. Een. Geen nutteloze en eigenlijk schaamtelijke criminalisering. Denk aan onze vele gewoontedrinkers of arme rokers, waarom zouden we die mensen gaan criminaliseren? Het is al erg genoeg, en het zou veel erger worden, je kan een leven breken door van iemand die roesmiddelen gebruikt een geval of zelfs een misdadiger te maken. Dus met criminalisering creëer je een probleem waar er in feite vaak geen is (we moeten allemaal minder drinken, ja meneer de dokter, we gaan ons best doen, en als het ons niet altijd lukt, so what?).
Twee. Controle op de kwaliteit: geen ‘Nederweed’ meer waar je hypnotisch van wordt. Gewoon de samenstelling controleren. Cognac heeft bij aanmaak 80 procent, en bij gelegenheid kan je die stiekem proeven op een boerderij in de streek(lekker!), maar geen kat die het in zijn hoofd zal halen om Cognac op de markt de gooien die meer dan 40 procent alcohol bevat. Logisch.
Dat kan je ook doen met cocaïne, natuurlijk. En dan kan je misschien een paar producten zoals heroïne, echt onvindbaar maken door er alleen maar een surrogaat beschikbaar van te stellen. Dat heeft men met succes met Absynth gedaan, wat een echte plaag was, omdat het veel gedronken werd en je er blind en gek van werd. Nu drinken de Fransen Pernod, Ricard of Pastis, die een surrogaat zijn van Absynth. Het kan. Maar men wil het niet. Criminele organisaties en rechtse, populistische politici zijn hier objectieve bondgenoten. Ik wou alweer verwijzen naar de jaren dertig, maar ik zal het maar laten.
Twee B. Je kan er tax op nemen, veel poen, waarmee je kan investeren in preventie en allerlei fantastische maatschappelijke projecten… Die boetes zijn toch echt een heel lelijke vorm van indirecte belasting. Serieus nu.
Drie. Het droogleggen, ja doen verdampen van de criminele economie rond drugs. Het is de enige oplossing, gewoon uit handen nemen. Herinnert u zich nog wat Eliot Ness antwoordde toen hem aan het einde van de The Untouchables door een journalist werd gevraagd wat hij nu ging aanvangen, nu Al Capone en zijn bende was verslagen en de Prohibition opgeheven? ‘What will you do now, Mister Ness? Waarop Kevin Kostner, die zijn beste mannen heeft zien sterven in zijn strijd, zijn ‘wars on drugs’, droogjes antwoordt: ‘Have a drink.’
Het verbieden van roesmiddelen creëert een gigantisch maatschappelijk probleem (een criminele economie, corruptie, geweld gestigmatiseerde gebruikers, etc.) dat er in feite geen is. Maar tussen droom en daad… Er zijn blijkbaar blinde krachten en vooral krachten die blind zijn, die dit soort onweerlegbare argumenten maar niet willen inzien, argumenten die nochtans al tientallen keren, en door vele wetenschappers en specialisten zijn gegeven, zoals door toxicoloog Jan Tytgat een tijdje geleden in de krant en recentelijk door een drugsonderzoeker van de Universiteit van Antwerpen. Ik begrijp het niet. De drooglegging van Antwerpen is – ik denk dat ik daarin een aantal stemmen in de pers gelijk moet geven – alleen maar een zoveelste verkiezingsstunt.
Wel, ik hoop echt dat deze stunt backfired en dat de jongeren wakker worden en hun sympathie voor de NV-A herzien. Men ga in groten getale met een trompet van een valse joint gaan protesteren onder het balkon van het stadhuis! Schreeuw het uit, jeugd: ‘Geen drooglegging in Antwerpen! Geen criminalisering van de kleine gebruiker!’ Het is het moment bij uitstek om aan de goegemeente, vooral ook aan de ouderen, duidelijk te maken: cannabis hoort tot onze cultuur zoals alcohol. Zeg het hen. ‘De meesten van ons smoren met verstand. Verstandiger dan jullie drinken, by the way. Cannabis hoort gewoon bij de jeugdcultuur. Al 50 jaar. In Gods naam. Wake up, man!’
Lieven De Cauter is cultuurfilosoof
