“Dit verandert echt het debat over wanneer en hoeveel CO2 zal vrijkomen wanneer de permafrost ontdooit”, zegt onderzoeker Rose Cory van de Universiteit van North Carolina.

De ‘permafrost’ is de permanent bevroren bodem die13 miljoen vierkante kilometer beslaat in Alaska, Canada, Siberië en delen van Europa. Door de klimaatwijziging kan voldoende CO2 uit die bodemlaag vrijkomen om de temperaturen wereldwijd nog eens met 3 graden Celsius te doen stijgen, bovenop de stijging door de menselijke uitstoot uit olie, gas en steenkool, gaf een studie uit 2011 al aan.

Factor van enorm belang

Cory en haar collega’s bestuderen plaatsen in Alaska waar de permafrost aan het smelten is. Ze stelden vast dat het zonlicht de bacteriële omzetting van de koolstof in de ontdooiende bodem in CO2 met minstens 40 procent versnelt in vergelijking met koolstof die in het donker blijft.

“Dat betekent dat de permafrostkoolstof potentieel een factor van enorm belang is die zal helpen bepalen hoe snel de aarde opwarmt”, zegt coauteur George Kling van de Universiteit van Michigan.

“We kunnen niet zeggen hoe snel de Arctische koolstof een impact zal hebben op de wereldwijde koolstofcyclus en de klimaatwijziging op aarde zal versnellen, maar het feit dat het aan licht blootgesteld zal worden, betekent dat het sneller zal gebeuren dan we vroeger dachten.”

Kantelpunt vervroegt

Als het Arctische gebied warm genoeg wordt, zal de uitstoot van koolstof en methaan uit de ontdooiende permafrost een proces in gang steken dat de huidige opwarming zal versterken, zegt Kevin Schaefer, wetenschapper van het Nationale Sneeuw- en IJsdatacentrum in Boulder, Colorado.

Een accurate schatting van de methaanuitstoot is er niet. De methaanuitstoot is veertig keer krachtiger dan koolstof op het vlak van opwarming. Methaan kan een grote impact hebben op temperaturen op korte termijn, zegt Schaefer.

In 2011 situeerde Schaefer het kantelpunt voor de ontdooiende permafrost over vijftien tot twintig jaar. Door Cory’s nieuwe ontdekking zal dat herbekeken moeten worden. De enige vraag is hoeveel men dat kantelpunt zal moeten vervroegen.

3 tot 5 graden warmer

Hou rekening met een wereld die 3 tot 5 graden Celsius warmer is, zegt Robert Watson, voormalig voorzitter van het VN-klimaatpanel en nu wetenschappelijk directeur van het  Britse Tyndall-centrum voor Klimaatonderzoek. Op een symposium vorige dinsdag in Londen zei Watson dat de wereld de kans heeft gemist om de stijging onder 2 graden te houden. “Volgens mij geven alle bewijzen aan dat we op weg zijn naar een wereld die 3 tot 5 graden warmer is.”

Toen Watson van 1997 tot 2002 het VN-klimaatpanel voorzat, was er nog heel wat hoop dat men de uitstoot kon beperken. “Nu zullen alle beloftes ter wereld, waarvan het hoe dan ook weinig waarschijnlijk is dat we ze zullen nakomen, ons geen wereld geven met een stijging van slechts 2 graden Celsius.”

Het team van Rose Cory publiceerde zijn bevindingen in de Proceedings of the National Academy of Sciences.