Op de betoging, die van de Koning Albert II-laan naar het Schumanplein trok, was een bont palet aan demonstranten aanwezig. Uit allerlei delen van Europa kwamen ze naar Brussel om hun woede over het onrecht op de Europese arbeidsmarkt te uiten.
Nederland, Duitsland, Italië, Spanje, Engeland, om er enkele te noemen, en zelfs uit Noorwegen zijn mensen afgezakt voor de betoging.
De demonstratie is georganiseerd door Europese vakbonden EFBWW (bouw- en houtsector), EFFAT (voedsel, landbouw en toerisme) en ETF (transportsector), en werd gesteund door verschillende nationale vakbonden.
In deze sectoren is de toestand het meest schrijnend, maar, zo benadrukt Werner Buelen (secretaris EFBWW bouwsector), het zijn zeker niet de enige sectoren waar wantoestanden plaatsvinden.
Legio voorbeelden
De praktijkvoorbeelden zijn legio. Zo verving het Nederlandse vleesbedrijf Vion zijn werknemers in een Duits filiaal door Roemeense arbeiders, die uiteraard werken voor een Roemeens loon. Dit schamele bedrag werd hen zelfs niet eens betaald, daarnaast ‘leven’ de arbeiders achter prikkeldraad en delen één bed met drie personen.
Condor Ferries, een veerbootbedrijf dat tussen Engeland, Frankrijk en de Kanaaleilanden vaart, betaalt zijn Oekraïense werknemers slechts 2,35 pond (2,80 euro) per uur voor een 12-urige werkdag.
Omdat de schepen van Condor Ferries onder de vlag van de Bahama’s varen, hoeven zij zich niet te houden aan de Equality Act (die gelijke betaling voor verschillende nationaliteiten op Britse schepen eist).
Maar ook dichter bij huis doet uitbuiting zich voor: in de slachthuizen van Anderlecht werken vrouwen zonder contract, meer dan 10 uur per dag met 10 minuten pauze. Dat alles voor een loon van zes euro per uur, ruim onder het loon dat de CAO voorschrijft. De vrouwen durfden niet uit de school te klappen, uit angst om op straat te worden gezet.
Dit zijn slechts drie van de vele schokkende verhalen die de realiteit vormen voor Europese arbeiders, althans van wat er nu bekend is bij de vakbonden. Ongetwijfeld spelen nog veel meer gevallen van sociale dumping en uitbuiting zich af buiten het gezichtsveld.
Naast de ethische problemen van deze wantoestanden, levert het ook oneerlijke concurrentie op voor bedrijven die wél op een juiste manier met hun werknemers omgaan.
Laarzen aantrekken
De Europese vakbonden roepen met hun actiedag op tot erkenning van het probleem door de Europese Commissie en het Europees Parlement. Er moet dringend actie ondernomen worden om sociale dumping en uitbuiting te bestrijden.
Buelen: “Met deze actiedag willen we een signaal zenden naar de politici in de Europese instellingen, en ze uitdagen om zelf de laarzen aan te trekken en te komen zien hoe het er werkelijk aan toe gaat. De dogma’s van de interne markt, zoals het stimuleren van ondernemersschap en competitie bevorderen, moedigen sociale dumping aan en gaan ten koste van de arbeiders”.
Richtlijn
Op het moment wordt er in het Europees Parlement gediscussieerd over een voorstel voor een richtlijn met betrekking tot de uitvoering van de al bestaande ‘posting of workers‘-richtlijn. Deze Europese richtlijn moest eerlijke arbeidsomstandigheden garanderen voor werknemers die door hun werkgever (tijdelijk) in een ander EU-land aan het werk worden gezet.
Helaas heeft deze eerste richtlijn, die al van 1996 dateert, weinig effect gehad. Arbeiders die in een ander EU-land werken zijn nog altijd te vaak het slachtoffer van uitbuiting, en krijgen niet het minimumloon betaalt van het land waarin zij werken en waar ze dus feitelijk recht op hebben.
Daarom vinden vakbonden EFBWW, EFFAT en ETF een nieuwe richtlijn die striktere uitvoering van de richtlijn uit 1996 voorziet meer dan nodig. Maar aan de huidige tekst van de richtlijn schort nog wel behoorlijk wat, want deze kan nog een stuk sterker, vinden de vakbonden.
Zo stellen zij onder andere voor dat er Europese samenwerking moet komen tussen nationale arbeidsinspecteurs, dat er een systeem komt dat de hoofdaannemer ook verantwoordelijk maakt voor sociale dumping door een onderaannemer, en zien zij graag de mogelijkheid tot het maken van een Europese zwarte lijst van bedrijven die de richtlijn meerdere malen geschonden hebben.
Harald Wiedenhofer, secretaris EFFAT: “We willen het vrij verkeer van arbeiders niet tegenhouden, maar het moet wel op een eerlijke en rechtvaardige manier verlopen. Competitie moet gebaseerd zijn op innovatie en expertise, en niet op het tot de grond uitbuiten van arbeiders om zo min mogelijk kosten te maken”.
