“Het was onder Oegandezen niet gebruikelijk om vlees van primaten te eten, maar we zien dat het tegenwoordig wel gebeurt”, zegt Lily Ajarova. “Daarmee wordt het voor de apen en chimpansees nog moeilijker om te overleven”. Ajarova beheert het chimpanseereservaat[1] in Ngamba, gelegen op een eiland met dezelfde naam in Lake Victoria in de Westelijke Rift (Albertine Rift).
Het reservaat, dat is opgezet met hulp van het Jane Goodall Institute, telt 48 primaten die uit gevangenschap gered zijn.
Immigranten
Ajarova zegt twee jaar geleden voor het eerst opgemerkt te hebben dat mensen in het westen van Oeganda primatenvlees aten. Meestal ging het om immigranten of vluchtelingen uit de Democratische Republiek Congo (DRC). De Oegandezen eten zelf vrijwel nooit primatenvlees, zegt ze. “In veel andere delen van de wereld gebeurt dat wel. Maar in Oeganda hadden we het nog niet eerder gezien”, zegt Ajarova, die het een “groeiend probleem” noemt.
De komst van immigranten uit DRC heeft invloed op de samenstelling van de bevolking en op de plaatselijke cultuur. In juli zei de minister voor Hulp en Rampen Musa Ecweru dat Oeganda moeite heeft het grote aantal Congolezen dat vlucht uit de provincie Noord-Kivu in Congo te voeden. Er zijn naar schatting 16.000 Congoleze vluchtelingen in West-Oeganda.
“Er zijn veel Congolese vluchtelingen in de regio en die beïnvloeden wellicht het eetgedrag van de plaatselijke bevolking. Het lijkt erop dat in het hele westen het eten van primatenvlees is ingeburgerd. In bijna alle dorpen waar we komen, gebeurt het”, zegt Ajarova.
Ebola
Overheidsfunctionarissen denken dat het eten van primaten in de Westelijke Rift voorkomt uit armoede. De meeste mensen in de regio zijn om te overleven afhankelijk van wat de bossen te bieden hebben. Ze kunnen zich niet veroorloven vlees te kopen. Natuurbeschermers vrezen echter dat de trend kan leiden tot een uitbraak van Ebola, een dodelijke virusziekte die door contact met zieke dieren kan worden overgedragen op de mens.
“Dit is een serieus probleem. Vlees moet goed gecontroleerd worden, zelfs als het van boerderijen afkomstig is. Mensen die primatenvlees eten, lopen het risico geïnfecteerd te worden met dierziekten, inclusief Ebola”, zegt Andrew Seguya, directeur van de Oegandese Wildautoriteit.
In het district Kibaale in de Westelijke Rift, brak in juli een ziekte uit die op ebola leek. Of het daadwerkelijk om ebola ging, moet nog bevestigd worden door de gezondheidsautoriteiten. Volgens de media zijn aan de ziekte zeventien mensen overleden.
Inmiddels zijn er voorlichtingsprogramma’s opgezet om mensen te wijzen op de mogelijke gevaren van het eten van primatenvlees. Ook via de radio worden mensen opgeroepen geen primaten te eten, zegt Ajarova.
Uitsterven
Tientallen jaren geleden leefden er tienduizenden chimpansees in de tropische bossen in de Westelijke Rift. Volgens het Wereldnatuurfonds zijn chimpansees echter grotendeels verdwenen uit vier Afrikaanse landen. In veel andere landen worden ze met uitsterven bedreigd, mede als gevolg van ontbossing en de jacht op primaten om het vlees. Natuurbeschermers schatten dat Oeganda nog ongeveer vijfduizend chimpansees telt.
De meeste overgebleven chimpansees worden beschermd in zes reservaten in de Westelijke Rift. Andere dieren leven in bossen die eigendom zijn van particulieren.
