Meer dan 15 procent van de Belgen zakt onder de armoedegrens. Die ligt momenteel op 1047 euro per maand voor een alleenstaande en 1982 euro voor een gezin met twee schoolgaande kinderen. 

Dat toont de jaarlijkse EU-SILC enquête van de Federale Overheidsdienst Economie bij 6000 huishoudens. Uit de cijfers blijkt dat 18,7 procent van alle kinderen tot 17 jaar onder de armoedegrens leven. Van alle werklozen is 37,8 procent arm. Alleenstaande ouders met kinderen lopen het grootste risico op armoede: 38,5 procent van hen leeft onder de armoedegrens. 

Als je daar ook nog de mensen met “ernstige materiële deprivatie” bij telt en de mensen die leven in een huishouden waar weinig of niet gewerkt wordt, kom je aan 21 procent. Dat betekent dat ondertussen meer dan 1 Belg op vijf risico loopt op armoede of sociale uitsluiting. 

Mensen met ernstige materiële deprivatie zijn personen waarop 4 van de 9 volgende criteria van toepassing zijn: het is voor hen onmogelijk om 1) huur of courante rekeningen te betalen, 2) hun woning degelijk te verwarmen, 3) onverwachte uitgaven te doen, 4) om de twee dagen vlees, vis of een proteïnerijk alternatief te eten, 5) een week vakantie per jaar te nemen buitenshuis, 6) zich een eigen wagen aan te schaffen, 7) een wasmachine te kopen, 8) een kleurentelevisie te kopen of 9) een eigen telefoon te betalen.

‘Niet nog slechter’

Staatssecretaris voor Armoedebestrijding Maggie De Block (Open Vld) die bij haar aantreden beloofde om 380.000 Belgen uit de armoede te halen tegen 2020 reageerde al op de cijfers: “We moeten er nu voor zorgen dat de cijfers niet nog slechter worden”, zei ze op het journaal van Eén. 

Dat zal niet makkelijk zijn want De Block maakt deel uit van een regering die het mes zet in de werkloosheidsuitkeringen en 40 procent bespaarde op de tweejaarlijkse enveloppe om uitkeringen enigszins gelijke tred te laten houden met de welvaart. 

Vanaf november zien de werkzoekenden hun uitkering langzaam maar zeker dalen tot een forfaitair miniumbedrag. Dat bedrag ligt ver onder de armoedegrens. Een samenwonende krijgt dan nog een uitkering van 483 euro. Een alleenstaande zakt met 916 euro per maand 12,5 procent onder de armoedegrens. Een gezinshoofd met een partner zonder inkomen heeft recht op 1090 euro of 31,5 procent onder de armoedegrens.

Volgens De Block zijn dat maatregelen die nodig zijn om mensen aan te sporen een job te zoeken. Frederic Vanhauwaert van het Netwerk tegen Armoede betwist dat. “Die mensen zijn al lang werkloos en hebben het heel moeilijk. Met de crisis en de stijgende werkloosheid wordt dat alleen maar erger. Wij vrezen dat die naar slechtbetaalde en heel precaire jobs geduwd worden. Hun probleem is ook breder dan alleen maar die werkloosheid: slechte huisvesting, gezondheidsproblemen, … Onderzoek wijst uit dat net een hogere uitkering die mensen kan helpen om de stap te zetten naar een job. Door die lage uitkering gaat al hun energie naar puur overleven”, zegt Vanhauwaert.

Hervorming werkloosheidsuitkeringen schorsen

Het Netwerk tegen Armoede stapt naar de Raad van State om de hervorming van de werkloosheidsuitkeringen te schorsen en uiteindelijk te annuleren. Ze verzamelden daarvoor verschillende juridische argumenten. Zo beschermt artikel 23 van de Belgische grondwet tegen sociale achteruitgang. Het sociaal handvest stelt dan weer dat wetten niet te complex mogen zijn. “Bij de maatregelen die in november van kracht worden, weet niemand of ze er bij zullen zijn en hoeveel hun uitkering zal dalen”, aldus het Netwerk tegen Armoede. 

Het derde argument is juridisch van aard. De Raad van State stelde zelf al dat deze hervorming beter niet geregeld wordt via een Koninklijk Besluit.