Een ploeg medewerkers van Victoria Deluxe, Samenlevingsopbouw Gent, Intercultureel Netwerk Gent en Vooruit trok afgelopen zomer door de diverse wijken van Gent, op zoek naar de stem en de visie van stadsbewoners. Onder de noemer unheard voices gingen ze op zoek naar stadsbewoners wiens mening of visie zelden wordt gehoord.
Aan de bewoners werd gevraagd hoe zij de toekomst van hun stad zien. Wat willen ze anders? Wat verwachten ze van hun stadsbestuur? De antwoorden van deze unheard voices vormden de basis van het project ‘Ieders stem telt’.
Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen richtten de organisaties een eigen (fictieve) partij op: Lijst 15. Deze lijst wil sociale thema’s onder de aandacht brengen en op de politieke agenda plaatsen. Het ‘partijprogramma’ bestaat uit 15 prioriteiten, geselecteerd op basis van vragen en opmerkingen van ruim 1000 maatschappelijk kwetsbare Gentenaars.
Op woensdag 3 oktober, in de middag voor het Kopstukkendebat, werd door de zeven grootste politieke partijen gedebatteerd over de onderwerpen op Lijst 15, waarbij vooral de stem van het publiek van groot belang was.
De sociale thema’s van Lijst 15 werden voor het overzicht opgesplitst in twee grote groepen: wonen enerzijds en werk en inkomen anderzijds. Vooral het eerste is een heet hangijzer in de stad Gent. Elk thema werd ingeleid met een kort filmfragment waarin Gentenaars vertellen welke problemen ze dagelijks het hoofd bieden in hun stad en wat ze verwachten van hun bestuur.
Historisch moment
Meer dan 600 deelnemers, grotendeels uit kansarme groepen, vulden de theaterzaal van de Vooruit. Er was nauwelijks een lege stoel meer te vinden. Het mag een indrukwekkende prestatie heten om op een druilerige woensdagnamiddag honderden sociaal achtergestelde burgers bij mekaar te krijgen om een politiek debat bij te wonen en er zelfs actief aan deel te nemen. Het zijn uitgerekend die burgers die als apolitiek worden beschouwd, die je zelden of nooit op een debat of een politieke manifestatie ziet.
Het was dan ook niet meer dan terecht dat Ann-Sophie Hofman van Samenlevingsopbouw Gent de woorden ‘historisch moment’ bovenhaalde. Zelfs voor een stad als Gent, die een traditie heeft op het vlak van sociaal debat en publieke betrokkenheid, is een dergelijk initiatief indrukwekkend te noemen.
Brug
Gülcan Sari is projectmedewerker bij Samenlevingsopbouw Gent en heeft als belangrijkste taak om een brug te vormen tussen de verschillende buurtbewoners van de stad. Dit doet ze met name voor vrouwen van niet-Belgische origine, die ze meer wil betrekken bij de Gentse samenleving. Zij is er mee verantwoordelijk voor dat een groep van 25 Turkse vrouwen op het debat aanwezig was, niet het soort mensen dat je doorgaans bij een soortgelijk evenement aantreft. De vrouwen werden per boot opgehaald en naar de Vooruit gebracht.
“Het was niet heel moeilijk om de vrouwen te overtuigen om naar het debat te komen. Zij beseffen dat beslissingen die in de politiek genomen worden ook voor hen belangrijk zijn. Ik heb een vertrouwensband met deze vrouwen opgebouwd door huisbezoeken te doen en ook mijn eigen levenservaring op tafel te leggen. Voor hen is het belangrijk dat ze zien dat je er echt voor ze bent, dus niet een keer langsgaan en vervolgens niets meer laten horen, maar blijven terugkomen en een luisterend oor bieden”.
Om ervoor te zorgen dat de vrouwen goed op de hoogte waren voordat het debat begon, organiseerde Samenlevingsopbouw Gent vorige week een quiz met inhoudelijke vragen. Ook werd er bij hen gepolst wat zij menen dat de stad Gent voor hen kan en moet betekenen.
Het debat werd met hen geëvalueerd: “De vrouwen vonden het een interessant debat. Er werd klare taal gesproken. De thema’s die voor hen belangrijk zijn, kwamen voldoende aan bod, ze vertelden mij dat ze nu een beslissing hebben kunnen nemen over waar hun stem op 14 oktober naartoe gaat”.
Wat bijblijft
We zouden natuurlijk kunnen vertellen over het minutenlange gejouw van het publiek, als reactie op de opmerking van Johan Deckmyn van Vlaams Belang dat zijn partij de Roma zou verdrijven, net zoals Sarkozy dat in Frankrijk deed. Over de bijval voor Tom De Meester van PVDA die scoorde met strijdvaardige taal en met de quote van zijn voorzitter “op een wachtlijst kan je niet wonen”. Over het applaus dat Siegfried Bracke van N-VA ontving toen hij zei dat wie wil werken Nederlands moet leren.
Maar tijdens dit middagdebat is er vooral iets heel anders bijgebleven: het enorme enthousiasme en de participatie vanuit het publiek. Een kleurrijk en uit de samenleving gegrepen gezelschap van ietwat onwennige en zogenaamd onmondige burgers, mensen die je doorgaans niet aantreft op een politiek debat, maar die er wél vaak het onderwerp van zijn. Deze mensen kwamen bij mekaar in de Vooruit, en lieten daar zien dat ze zich wel degelijk interesseren voor politiek en dat hun stem ook gehoord moet worden.
Zo vertelde een beer van een vent met schorre, maar galmende stem, hoe hij als leefloner al vijf jaar vaste klant is bij de voedselbank. Hoe hij elke maand 881 euro ‘verdient’, voor 821 euro aan vaste kosten betaalt en dus moet rondkomen van 60 euro per maand. Hij woont in een krot, met in de huizen links en rechts van hem zorgeloos studerende kinderen wiens ouders een huis kochten voor hun studerende kroost. Zijn getuigenis zorgde voor een ongemakkelijke stilte in de zaal en op het podium. Geen retoriek die tegen zo’n oprechte ellende op kan.
