Sing for the Climate moest dé grootste zangmanifestatie worden van 11.11.11, de Klimaatcoalitie en Nic Balthazar. Met een eenvoudig lied en een duidelijke boodschap dat uitstel echt geen optie meer is voor de aanpak van onze mondiale klimaatproblemen zongen mensen in 185 steden en gemeenten in België op zaterdag 22 en zondag 23 september.

Dit viel niet toevallig samen met het slotweekend van de Week van de Mobiliteit, die burgers ervan probeerde te overtuigen hun auto eens wat vaker aan de kant te laten en duurzame vormen van transport te overwegen.

“Veel omwentelingen zijn begonnen met mensen die op een plein strijdliederen zongen”

“In groep zingen voor een betere planeet lijkt misschien naïef, maar veel belangrijke omwentelingen zijn begonnen met mensen die op een plein samen strijdliederen zongen. Voor ons is het een belangrijk signaal. We willen met vele duizenden aan de alarmbel trekken voor een beter klimaat”, zegt Nic Balthazar, bezieler van Sing for the Climate en al eerder berokken bij de bewustmakingsprojecten als de ‘Big Ask‘ en de ‘Big Ask Again‘, gemaakt om de klimaatproblematiek bij een ruim publiek aan te kaarten. Toen kwamen telkens enkele duizenden mensen samen op het strand van Oostende voor een filmspot.

De beelden van de zangmomenten van zaterdag en zondag gaan niet verloren. Ze worden door Balthazar samengebracht in één videoclip die op 20 november wordt voorgesteld aan politici van de federale en gewestelijke regeringen. Maar vooral de delegatie die eind november, begin december naar de volgende VN-klimaattop in de Qatarese hoofdstad Doha trekt, moet worden overtuigd. “Zo kunnen zij op de klimaattop de juiste standpunten innemen – ondersteund door een brede publieke opinie – opdat onze planeet leefbaar blijft”.

Wel degelijk begaan met klimaatverandering

“Dat de actie zo’n groot enthousiasme weet op te wekken, bewijst dat mensen wel degelijk begaan zijn met de klimaatverandering en dat ze ook vragen aan de politici om dit probleem dringend aan te pakken”, zegt Bogdan Vanden Berghe, directeur van 11.11.11.

Voor 11.11.11 is dit meteen de start van de najaarscampagne die voor het tweede jaar op rij de klimaatverandering als thema heeft. Want hoewel de rijke industrielanden veruit de grootste vervuilers zijn van CO2 en andere broeikasgassen en hun verantwoordelijkheid gemakkelijk kunnen ontlopen door het perverse systeem van het ‘kopen van schone lucht’, zijn de landen van het Zuiden veel kwetsbaarder voor de gevolgen van klimaatverandering.

Al meer dan twintig jaar schuiven wereldleiders de klimaatverandering voor zich uit. Jaar na jaar komen zij op topconferenties samen om dit probleem te bespreken. Jaar na jaar maken ze beloftes en leggen ze uit waarom de doelstellingen niet of maar ten dele zijn bereikt.

“Als we vandaag niks doen, is het morgen te laat”

Vaak spreken ze hierbij in de toekomende tijd: tegen 2020 gaan we …, in 2050 zal er … Ondertussen zijn de gevolgen niet meer te overzien en vallen er nu al massaal veel slachtoffers. Volgens schattingen van de VN zullen dit jaar zelfs 300.000 mensen sterven door de gevolgen van de klimaatverandering. Slachtoffers die voor het grootste deel in het Zuiden zullen vallen.

“Het is dringend tijd dat we van de toekomende tijd af geraken. Het moment waarop we niet meer terug kunnen, komt immers steeds dichter bij. Als we vandaag niks doen, is het morgen te laat”, verklaarde Balthazar bij de lancering van de actie.

De industrielanden moeten dringend hun broeikasgasuitstoot met 25 tot 40 procent terugdringen tegen 2020 om de opwarming van de aarde onder de 2° Celsius te houden. Als rekening wordt gehouden met de groei van economie en de te verwachten uitstoot van broeikasgassen leidt dat naar een temperatuurstijging van meer dan 3,5°C. Er moeten dus hoogdringend maatregelen worden genomen.

Concreet formuleert de Belgische klimaatcampagne in 2012 vier eisen

1. Een rechtvaardig mondiaal klimaatakkoord tegen 2015. De VN-klimaattop in Doha moet een belangrijke stap vooruit zetten naar het afsluiten van een rechtvaardig mondiaal klimaatakkoord met bindende afspraken over uitstootvermindering en klimaatfinanciering voor het Zuiden. In afwachting dat dit akkoord in werking treedt in 2020 moet het ambitieniveau van de industrielanden en van de opkomende economieën nu reeds gevoelig worden opgetrokken.

2. 30 procent reductie tegen 2020. Hoewel de federale overheid en alle gewesten de 30 procent-emissiereductiedoelstelling bepleiten op EU-vlak, is er van dat engagement weinig te bespeuren in de klimaatbeleidsplannen van sommige deelstaten voor de periode 2013-2020.

Dit najaar is het moment bij uitstek om doeltreffende maatregelen te nemen in de sectoren gebouwen, transport, industrie en landbouw. Dit is uitermate belangrijk omdat de industrielanden naar een meer ambitieuze doelstelling moeten neigen: 40 procent reductie.

3. België moet zijn financieringsbeloftes nakomen. Belofte maakt immers schuld: België beloofde op de VN-klimaattop in Kopenhagen (2010) 150 miljoen euro klimaatfinanciering voor het Zuiden. In 2012 loopt dit engagement af. De tijd dringt, want slechts een fractie van deze middelen zijn effectief besteed aan landen in het Zuiden.

Vermijd de financieringskloof: na de kortetermijnfinanciering mag België niet in een financieringskoof vallen. Vanaf 2013 moet er een systeem van bijkomende en structurele klimaatfinanciering komen voor het Zuiden. Dit kan onder andere via innovatieve financieringsbronnen, zoals een klimaatbelasting op luchtvaart en zeetransport.

4. Groene gemeenten. Met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur ligt het voor de hand dat Sing for the Climate ook de nieuw verkozen lokale besturen wil aanspreken om werk te maken van een duurzaam lokaal klimaatbeleid. Dat moet aansluiten op het Europese ‘Covenant of Mayors’ met aandacht voor een grootschalig energierenovatieprogramma voor bestaande gebouwen.

80.000 mensen die zingen: een duidelijk maatschappelijk draagvlak

Initiatiefnemer Nic Balthazar: “Het was vooral ook een prachtige positieve vibe die overal op elke plein voelbaar was. Ik bedank al mijn collega’s die het met zo veel camera’s hebben opgenomen om aan de wereld te tonen hoe uniek dit wel was. Een zingend maatschappelijk draagvlak om eindelijk echt voor duurzaamheid en positieve klimaatmaatregelen te gaan.”

Bogdan Vanden Berghe: “We voelen ons als organisatie enorm gesterkt door deze opkomst. Dat 80.000 mensen zijn komen zingen, wijst er op dat er geen sprake is van klimaatmoeheid maar van een zeer grote klimaatbezorgdheid. Wij zijn de laatste generatie die weet wat er moet gebeuren en er ook iets aan kan doen. Dit is een bijzonder duidelijk signaal aan de politieke wereld: geen uitstel meer.”

Michel Genet (directeur van Greenpeace België, voor de Klimaatcoalitie): “Tachtigduizend burgers die hun stem verheffen voor het klimaat kan niet anders gezien worden dan een sterke boodschap aan de politici om maatregelen te nemen. Op gemeentelijk vlak na de verkiezingen van 14 oktober, maar ook gewestelijk én federaal. Met de middenveldorganisaties die samen de Klimaatcoalitie vormen, verwachten we een sterke reactie op al deze niveaus.”

De Belgische Klimaatcoalitie verenigt een 60-tal Belgische organisaties bestaande uit vakbonden, jeugdbewegingen en milieu- en Noord-Zuidorganisaties die zich samen inzetten voor het klimaat. Het Platform Klimaatrechtvaardigheid is een Belgisch beleidsplatform gecoördineerd door 11.11.11 en de Franstalige tegenhanger CNCD-11.11.11.

“Alsof we staan te zingen op het dek van de Titanic”

Toch waren er hier en daar ook wel kritische geluiden te horen bij het Sing for the Climate-initiatief. En dan hebben we het zeker niet over klimaatsceptici die boudweg ontkennen dat er een klimaatprobleem is, maar over mensen die zich vragen stellen bij de effectiviteit van de actie en de oprechtheid van het engagement van sommigen.

“Natuurlijk is het prachtig dat veel mensen komen zingen en zo tonen dat ze wakker liggen van wat er met het klimaat aan de hand is”, zegt Dirk Vansintjan die zondag ook meezong voor het klimaat samen met 220 anderen in het Vlaams-Brabantse Rotselaar. Vansintjan is bestuurder en projectmedewerker van de groenestroomcoöperatie Ecopower en lijstduwer van GroenSociaal bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in zijn gemeente.

“Maar ik kan mij toch niet van de indruk ontdoen dat we hier eigenlijk staan te zingen op het dek van de Titanic. Alleen zullen er nog nauwelijks ijsbergen overblijven om tegen op te botsen, want de noordelijke ijskap smelt snel weg. Er hadden al zo veel meer maatregelen genomen kunnen worden, zeker op het vlak van duurzame energie. Ik hoop dat de politici die vandaag zijn komen meezingen, ook na 14 oktober oog hebben voor de fundamentele keuzes waar we voor staan. Maar ik maak wij weinig illusies. Dat geeft toch een dubbel gevoel”, aldus Vansintjan.