De deelnemers aan de VN-klimaattop in het Zuid-Afrikaanse Durban zijn overeengekomen om tegen 2015 een bindend akkoord te maken over de verlaging van de broeikasgasuitstoot, een akkoord dat tegen 2020 moet ingaan.

“Als landen vasthouden aan de vrijwillige verbintenissen van Cancún en Kopenhagen om de CO2-uitstoot te verminderen, dan zullen we de gemiddelde temperatuur 3 tot 4 graden Celsius zien stijgen”, zegt klimaatwetenschapper Regine Günther, verantwoordelijk voor het klimaatbeleid van het Wereldnatuurfonds (WWF). “Als ze in Durban een proces in gang zetten met hogere uitstootbeperkingen tegen 2020, dan zouden we erin kunnen slagen om de stijging niet boven 2 graden te laten uitkomen.”

Zomer van 2003

“Een stijging met 2 graden Celsius heeft al negatieve gevolgen”, zegt de Duitse. “Als we die grens overschrijden, wordt de klimaatverandering gevaarlijk. Gletsjers zullen smelten, tot drie miljard mensen zullen met zware watertekorten kampen, vooral in ontwikkelingslanden, we kunnen tot 30 procent van onze biodiversiteit verliezen, droogtes zullen tot voedselonzekerheid leiden, grote regio’s, waaronder kleine eilanden, zullen permanent onder water lopen, enzovoort. Daarom is klimaatverandering niet alleen een milieuprobleem. Ze bedreigt ook inkomens en economieën.”

Ook de rijke landen in het Noorden zullen de gevolgen dragen. “Denk aan de grote hittegolf in Europa in 2003. Als we de klimaatwijziging niet onder controle krijgen, dan zal de zomer van 2003 een normale zomer zijn in 2040. Tegen 2060 zal het als een koele zomer beschouwd worden. De Verenigde Staten hebben dit jaar de impact gevoeld van veranderende weerpatronen, met een ongewoon aantal orkanen en stormen.”

Het Noorden zal ook te maken krijgen met klimaatvluchtelingen, zegt Günther. “Als droogte en honger toenemen in het Zuiden, zullen mensen daar niet kunnen blijven wonen. Als er duizenden en duizenden klimaatvluchtelingen zijn, zal de vraag natuurlijk zijn wie hen zal opvangen. Velen zullen dan vooral naar het Noorden kijken.”

2020 is te laat

Volgens de WWF-klimaatexpert is het tegen 2020 te laat om het tij nog te keren. “Wetenschappers zeggen dat een drastische vermindering van de CO2-uittoot tegen 2020 nog steeds mogelijk is, maar het is de laatste kans. Ik denk dat het tegen 2020 te laat zal zijn. Niettemin moeten we elke mogelijke inspanning leveren, want het maakt een groot verschil of we in een wereld leven die 2, 5 of 6 graden warmer is.

“Hoe later de CO2-uitstoot zijn piek bereikt, hoe steiler de neerwaartse trend van reducties zal moeten zijn. Dat zal niet alleen zeer duur maar ook extreem moeilijk worden. Er zal een moment komen wanneer niet meer genoeg kan worden gedaan om de klimaatverandering onder de grens van 2 graden Celsius te houden. Als we die grens eenmaal bereikt hebben, en een bepaalde hoeveelheid broeikasgassen in onze atmosfeer zit, dan zal het proces om de temperatuur te verlagen tientallen jaren duren, omdat de atmosfeer traag reageert.”

Op weg naar 4 graden warmer

Ook de Belgische milieubeweging reageert ontgoocheld en verontrust. “Het ambitieniveau van de emissiereductiedoelstellingen werd niet verhoogd. Een klimaatfonds werd opgericht, maar het blijft voorlopig een lege doos”, zegt Mathias Bienstman van BBL. 

Durban heeft echter nogmaals duidelijk gemaakt dat een aantal landen, waaronder de VS, geen graten ziet in een ambitieus klimaatregime. Deze onderhandelingen zijn slechts zo sterk als de politieke wil die ze drijft dan wel afremt, aldus de Belgische milieubewegingen.

An Lambrechts van Greenpeace: “Het klimaatakkoord stelt niet veel meer voor dan een vrijwillig akkoord dat dan ook nog eens een jaar wordt uitgesteld. De kans om een gevaarlijke klimaatverandering te vermijden glipt elk jaar wat verder uit onze handen, zolang er geen reddingsplan voor de planeet wordt opgesteld.”