De Europese Unie en de Indiase regering begonnen de onderhandelingen in april 2007. Al tijdens het begin van het proces vormde de door de EU gewenste ‘data-exclusiviteitsclausule’ een hindernis. Data-exclusiviteit (DE) verbiedt de Indiase farmaceutische industrie om gepatenteerde formules te gebruiken om goedkope medicijnen te produceren voor ontwikkelingslanden. Nu, vier jaar later, houdt de onenigheid over de clausule nog steeds overeenstemming over het hele handelsakkoord tegen.
Monopoliepositie
“Data-exclusiviteit is een achterdeurtje voor multinationale farmaceutische bedrijven om een monopoliepositie te houden en hoge prijzen te hanteren, zelfs als hun medicijn geen patent verdient of het patent verlopen is”, zegt Leena Menghaney, manager van de campagne toegankelijkheid van medicijnen van Artsen zonder Grenzen.
Ongeveer 80 procent van de medicijnen die Artsen zonder Grenzen gebruikt om 170.000 mensen met hiv en aids te behandelen, komt uit India. Ook internationale donoren en hun partnerlanden zijn sterk afhankelijk van goedkope medicijnen uit India. Veel Afrikaanse landen gebruiken voor 90 procent van hun behoefte generieke (goedkope) medicijnen.
Generieke medicijnen zijn essentieel om epidemieën als hiv/aids, tuberculose en malaria te bestrijden in Afrika en andere arme regio’s in de wereld.
De DE-clausule het handelsakkoord betekent dat Indiase bedrijven die generieke medicijnen produceren, niet langer goedkope medicijnen kunnen leveren aan mensen in ontwikkelingslanden, beweert Menghaney.
‘Geheime’ documenten
De niet-gouvernementele organisatie Corporate Europe Observatory (CEO), stelt dat de Europese Commissie vasthoudt aan de clausule om de Europese farmaceutische industrie te beschermen.
In februari 2010 spande het CEO een zaak aan tegen de Europese Commissie wegens het “achterhouden van documenten over de handelsgesprekken met India.” Die zaak loopt nog. Het CEO beschuldigt de Europese Commissie van “discriminatie ten gunste van lobbygroepen en het schenden van de Europese transparantiewetgeving.”
“Het gaat om talloze documenten van de Europese Commissie, inclusief verslagen van bijeenkomsten, e-mails en een brief die het Europese Directoraat-generaal voor Handel gestuurd heeft naar belangenorganisaties van de industrie, zoals BusinessEurope en de Confederation of the Food and Drink Industries of Europe”, zegt Pia Eberhardt, onderzoeker bij het CEO.
Eberhardt zegt dat al deze lobbygroepen de volledige documenten hebben ontvangen en dat de Europese Commissie aan maatschappelijke organisaties zoals CEO gecensureerde versies beschikbaar stelde. Het argument hiervoor was dat het vrijgeven van alle informatie “de internationale betrekkingen” van de EU zou ondermijnen.
De Indiase regering blijft intussen tegen data-exclusiviteit. In maart verwierp de Indiase minister van Handel en Industrie, Shri Anand Sharma, de clausule, die volgens hem veel te ver gaat.
Op 7 april stelde eurocommissaris Karel de Gucht in een verklaring voor het Europees Parlement dat “de Commissie vindt dat de bescherming van testgegevens in overeenstemming te brengen is met toegang tot medicijnen, inclusief via instrumenten als dwanglicenties of uitzonderingen voor de openbare gezondheid.”
De onderhandelingen zijn nu in hun tiende ronde beland, nadat besprekingen in maart vastliepen op de data-exclusiviteitsclausule. Volgens het officiële schema is een EU-Indiatop gepland op 10 december in Brussel.