Ook de gelijknamige documentaire waarin landloze boeren, indianen en lokale ngo’s getuigen over de vele milieumisdrijven en conflicten die Veracel veroorzaakt, maakte heel wat verontwaardiging los bij het publiek.
Zelfs de Belgische FSC-directeur moest toegeven dat dit bedrijf het FSC-label niet waardig is. “Veracel is duidelijk een voorbeeld van een slechte certificaathouder.”
De publicatie gaf aanleiding tot een formele klacht tegen Veracel. Intussen staan we zeven maanden verder en verkoopt Veracel nog steeds fout papier met het FSC-label – al meer dan 700.000 ton sinds de klacht werd ingediend.
Alison Kriscenski van FSC International is er zich van bewust dat dit de geloofwaardigheid van het keurmerk op het spel zet. “Je moet begrijpen dat het FSC-systeem complex is en dat bepaalde procedures tijd in beslag nemen, maar we doen er alles aan om deze zaak zo snel mogelijk uit te klaren.”
Eind 2010 stuurde FSC een team naar Brazilië. Vreemd genoeg werd niet Veracel gecontroleerd, maar wel SGS Qualifor – het bedrijf dat Veracel certificeerde. Het oordeel van het controleteam was vernietigend: “Certificeerder SGS kan niet garanderen dat Veracel voldoet aan de FSC-vereisten.”
SGS beging acht zware en vijf lichte inbreuken op de FSC-standaard en werd voor een maximumtermijn van zes maanden geschorst in Brazilië.
“Die schorsing houdt in dat SGS geen nieuwe certificaten mag uitreiken”, verduidelijkt Veracels duurzaamheidsmanager Eliane Anjos. “Maar het blijft wel verantwoordelijk voor de certificering van Veracel.” FSC laat dus toe dat een onbetrouwbare certificeerder een al even onbetrouwbaar certificaat blijft opvolgen.
De hele klachtenprocedure is één grote schijnvertoning, vindt Winnie Overbeek, de coördinator van de NGO World Rainforest Movement: “Vlak na de certificering van Veracel in 2008 kwam FSC al tot het besluit dat het geen label verdient, maar daar werden geen lessen uit getrokken. Dat SGS geschorst werd, is maar normaal. Wij willen weten wanneer FSC het label van Veracel intrekt.”
Niemand bij FSC heeft een antwoord op die vraag. Noch de formele klacht, noch de algemene verontwaardiging, noch het negatief FSC-rapport hebben consequenties gehad voor Veracel.
Alison Kriscenski begrijpt dat dit frustraties opwekt, maar vraagt geduld. “De regels en procedures werden zo opgesteld door de leden van de sociale, de ecologische en de economische kamer. Alle sectoren zijn in het driekamersysteem vertegenwoordigd, daarin ligt de sterkte van FSC.”
Niet volgens Simon Counsell van FSC-Watch. “Het driekamersysteem is een mythe”, zegt hij. “De leden van FSC hebben de controle over hun eigen label verloren. De echte macht ligt bij de certificeerders zoals SGS, en die hebben er alle belang bij om zoveel mogelijk certificaten te verkopen.”
Counsell heeft bovendien weinig vertrouwen dat het onderzoek tegen Veracel ergens toe zal leiden: “Ik ken niet één FSC-label dat werd ingetrokken als gevolg van een formele klacht.” FSC International bevestigt, noch ontkent dat.
Dit artikel is ook verschenen in het aprilnummer van MO*-magazine. Het oorspronkelijke artikel ‘Duurzaam op papier’ van Leo Broers verscheen eveneens in MO* (september 2010).
