Het Wereldvoedselprogramma (WFP) is bezorgd omdat de laatste donoroproepen voor Ivoorkust weinig of geen extra fondsen hebben opgeleverd. Het schrijnende gebrek aan middelen voor de diverse noodhulpprogramma’s van de Verenigde Naties in Ivoorkust staat in schril contrast tot de almaar verslechterende politiek-militaire situatie in het land.

Burgeroorlog is begonnen

De laatste weken lijkt Ivoorkust opnieuw in een regelrechte burgeroorlog terecht te komen. Dagelijks vallen er doden en zwaargewonden bij confrontaties met zware oorlogswapens tussen de aanhangers van de zittende president Laurent Gbagbo, die de steun van het leger blijft genieten en de verkozen president Alassane Ouattara, die door de nationale verkiezingscommissie, de Afrikaanse Unie, ECOWAS, de VN en de overgrote meerderheid van VN-lidstaten als president wordt erkend.

De ex-rebellen van de Forces Nouvelles, die Ouattara steunen, winnen ondertussen terrein op het regeringsleger in het westen van Ivoorkust, dicht bij de grens met Liberia. Diverse steden vielen de voorbije dagen in hun handen. 

Kritiek op ONUCI

Ook ONUCI, de VN-missie in Ivoorkust, die met ruim 9.000 blauwhelmen uit tientallen landen op het terrein aanwezig is, en moet instaan voor de bescherming van de burgerbevolking, krijgt meer en meer kritiek omdat ze er niet in slaagt de bevolking te beschermen tegen de voortdurende aanvallen van beide gewapende kampen.

Eerst kwam de kritiek vooral van het Gbagbo-kamp dat de VN-blauwhelmen ‘partijdigheid’ verweet omdat de VN-missie zorgt voor de veiligheid van het Hôtel du Golfe in de chique wijk Cocody waar Ouattara zich met zijn regering heeft teruggetrokken. Gbagbo heeft al herhaaldelijk geëist dat de ONUCI zich zou terugtrekken. Eind februari verbood hij zelfs VN-vliegtuigen boven Ivoorkust.

Maar de laatste weken groeit ook de kritiek bij de Ouattara-aanhangers omdat de VN-missie er blijkbaar niet in slaagt te voorkomen dat burgers het slachtoffer worden van de escalerende militaire situatie in en rond Abidjan. Een enorme vluchtelingenstroom uit de noordelijke volkswijken is op gang gekomen omdat mensen er zich niet meer veilig voelen. De noordelijke wijken, vooral het dichtbevolkte Abobo, zijn traditioneel bolwerken van Ouattara-aanhangers. 

“Onverschilligheid donorgemeenschap”

Elisabeth Byrs, de woordvoerster van OCHA, het bureau dat de humanitaire acties van de VN coördineert, sloeg dinsdag alarm. Van de 32 miljoen dollar gevraagde donorhulp voor onmiddellijke hulpverlening aan de bevolking van Ivoorkust is momenteel nog maar 7 miljoen dollar toegezegd door de donorgemeenschap. “Deze onverschilligheid tegenover een humanitaire ramp is onaanvaardbaar”, zei ze op een inderhaast georganiseerde persconferentie in Genève.

Alle VN-organen klagen dat Ivoorkust de buitenwereld blijkbaar weinig of helemaal niet interesseert, zeker nu alle media-aandacht wordt opgeëist door de oorlog van de ‘coalition of the willing‘ tegen Libië.

Emilia Casella van het Wereldvoedselprogramma zei dat haar organisatie de voedselbedeling aan de meest noodlijdende groepen van de Ivoriaanse bevolking binnenkort niet meer kan garanderen wegens gebrek aan fondsen.

Zwaarste vluchtelingencrisis

Ook de Internationale Organisatie voor Migratie (OIM), die de terugkeer van vluchtelingen begeleidt, zegt niet meer voldoende te kunnen doen voor de Ivoriaanse vluchtelingen in Liberia, terwijl Abidjan de zwaarste vluchtelingencrisis meemaakt in zijn geschiedenis. OIM heeft op 8 maart al zijn personeel moeten evacueren uit de steden Duékoué en Guiglou omdat die in de vuurlijn kwamen te liggen van de opstandelingen.

De Portugese ex-premier António Guterres, die als Hoog Commissaris voor de Vluchtelingen (UNHCR), dinsdag een bezoek bracht aan geïmproviseerde vluchtelingenkampen in het oosten van Liberia, zou woensdag de noodsituatie bespreken met president Ellen Johnson Sirleaf van Liberia. Ook hij toonde zich verontwaardigd over het gebrek aan internationale belangstelling voor het drama dat een groot deel van de Ivoriaanse bevolking treft.

Donderdag komen de staatshoofden van ECOWAS, het economisch samenwerkingsverband van de West-Afrikaanse landen, nogmaals in spoedzitting bijeen over de Ivoriaanse crisis in de Nigeriaanse hoofdstad Abuja.

“Steviger mandaat van VN-Veiligheidsraad”

In een communiqué dat maandag in diplomatenkringen in Abidjan werd verspreid, doet de regering van Alassane Ouattara een oproep tot de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties “om gezien de omvang van de noodsituatie in het land, dringend een VN-resolutie goed te keuren die een steviger mandaat zou geven aan de ONUCI om gewapenderhand op te treden tegen diegenen die de burgerbevolking terroriseren”.

Het Ouattara-kamp vraagt concreet de oprichting van VN-checkpoints aan de belangrijkste toegangswegen tot de noordelijke volkswijken en VN-bases in de wijken Abobo en Yopougon, die het meest te lijden hadden van het geweld de voorbije dagen.

Bovendien vraagt Ouattara “dat de VN actief zou optreden om de capaciteit van het Ivoriaanse regeringsleger te vernietigen zodat het niet meer tegen burgers kan worden ingezet”. De kans dat de VN-Veiligheidsraad hiermee zal instemmen, is klein, gezien het risico dat de VN helemaal betrokken geraakt in de burgeroorlog.  

Ook steun van Angola kwijt

Ondertussen verliest Gbagbo zowat elke diplomatieke steun die hij bij sommige Afrikaanse leiders nog had. Nadat Zuid-Afrika vorige week duidelijk maakte dat het volledig achter de beslissingen van de Afrikaanse Unie staat, en dus alleen Ouattara erkent als president van Ivoorkust, heeft dinsdag ook president José Eduardo dos Santos van Angola via het staatspersagentschap AngolaPress laten weten “alleen nog Ouattara te erkennen”, al laat het bericht nog een opening “over een onderhandelde oplossing”. Daarmee staat Gbagbo nu zo goed als compleet geïsoleerd.

In kringen van het Elysée in Parijs was er deze week weer te horen dat er werd gezocht voor een ‘elegante uitweg’ voor Gbagbo. Maar dat verhaal is al van in november te horen … Sarkozy heeft momenteel andere kopzorgen.