Maandag, 11 maart 2024, kondigde busbouwer Van Hool een herstructureringsplan aan voor haar fabriek in Koningshooikt (Lier). Het herstructureringsplan omvat de verhuizing van de productie van stadsbussen en touringcars naar de vestiging van Van Hool in Noord-Macedonië.
De sluiting van de busafdeling betekent een verlies van 1.100 van 2.500 banen de volgende 3 jaar. Dit jaar reeds zouden meer dan 830 banen sneuvelen. In Koningshooikt zou alleen nog de productie van industriële voertuigen (trailers en tankcontainers) en de onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling voor (toer)bussen blijven.
Zonder kapitaalinjectie wordt het een faillissement
Crisismanager Marc Zwaanveld, verkondigde op 11 maart “met dit (herstel)plan blijven we een betekenisvolle werkgever in Vlaanderen”. Maar het aangekondigde herstelplan is helemaal geen zekerheid. Van Hool heeft dringend geld nodig. Er is een cashinjectie nodig van 45 miljoen euro.
Zonder die injectie kan de “busbouwer in april de leveranciers en de lonen niet meer betalen en lijkt een faillissement onafwendbaar”. In die situatie dreigen alle 2.500 banen verloren te gaan.
Het is ongezien dat 45 miljoen binnen veertien dagen gevonden moet worden. Wie beslist zoiets?
Die 45 miljoen kapitaalinjectie volstaat bovendien alleen om een direct faillissement te voorkomen. Maar daarmee zijn de kosten van het herstructureringsplan nog niet gedekt. Alleen al de ontslagvergoedingen van die 1.100 personeelsleden betekent voor het bedrijf een meerkost van nog eens 40 miljoen euro er bovenop.
Het is ook ongezien dat die 45 miljoen binnen veertien dagen gevonden moet worden. Wie beslist zoiets?
Hoe kon het zover komen?
De verantwoordelijkheid voor deze tragedie ligt op de eerste plaats bij de CEO van Van Hool, Filip Van Hool, en bij de 14 andere aandeelhouders. In plaats van te investeren in de verhoging van de productiviteit in de vestiging van Koningshooikt hebben de aandeelhouders er voor gekozen om een volledig nieuw busfabriek te bouwen in Macedonië.
Jarenlang loog Filip Van Hool de werknemers voor dat de fabriek in Macedonië niet zou leiden tot jobverlies in Koningshooikt. In 2018 liep Filip Van Hool rond met plannen om ook nog een busfabriek te bouwen in de Verenigde Staten. Corona stak daar een stokje voor.
Jarenlang loog Filip Van Hool de werknemers voor dat de fabriek in Macedonië niet zou leiden tot jobverlies
Gedurende al die jaren gingen de investeringen prioritair naar de fabriek in Macedonië en werd het bedrijf in Koningshooikt ondermaats bedeeld. De cynische aanwerving van “150 nieuwe werknemers in Macedonië gedurende de laatste weken”, terwijl hier een faillissement dreigt, is hier de zoveelste illustratie van.
Haal kapitaalinjectie bij aandeelhouders van Van Hool
De voorbije jaren is een grootdeel van het eigen vermogen opgesoupeerd. Van de 160 miljoen eigen vermogen schiet vandaag nog maar 20 miljoen over. En natuurlijk heeft de coronacrisis Van Hool parten gespeeld. Maar het is ongepast om daar dé oorzaak van de huidige problemen te zoeken.
Bernard Van Hool stichtte het busbedrijf Van Hool in 1947. 77 jaar hebben duizenden werknemers enorme rijkdom gecreëerd voor het gezin van Bernard Van Hool, voor de gezinnen van zijn tien kinderen en voor de gezinnen van zijn 15 kleinkinderen. De aandelen van het bedrijf zijn vandaag verdeeld onder de 15 kleinkinderen.
Al die familieleden hebben, gedurende al die jaren, een persoonlijk vermogen van tientallen miljoenen euro’s uitgebouwd, en dit dankzij het harde labeur van duizenden werknemers van Van Hool. Om één voorbeeld te geven: kleinkind Frank Van Hool heeft vandaag een vermogen van meer dan 80,5 miljoen, bijna tweemaal zoveel als nodig is voor een doorstart van het bedrijf.
Kleinkind Frank Van Hool heeft vandaag een vermogen van meer dan 80,5 miljoen euro
Het is dan ook volkomen gerechtvaardigd om te eisen dat de 15 andere aandeelhouders minimaal de noodzakelijke kapitaalinjectie van 45 miljoen euro ophoesten. Dit in tegenstelling tot de meeste commentatoren die wijzen naar de Vlaamse regering om met 45 miljoen over de brug te komen.
Wat als aandeelhouders niet met geld over de brug komen?
Dan zijn zij verantwoordelijk voor het faillissement van Van Hool. Dan verliezen de 15 aandeelhouders alle aanspraak op hun eigendom. Bij een faillissement verliezen de Belgische overheden bovendien nog eens meer dan 71 miljoen euro (30 miljoen waarborg van de Vlaamse overheid voor aangegane leningen, meer dan 35 miljoen achterstallige sociale zekerheidsbijdragen en 6 miljoen achterstallige belastingen). Waardoor de Belgische overheden het hele bedrijf (de vestiging in Koningshooikt én de vestiging in Macedonië) kunnen overnemen zonder enige vergoeding.
De Belgische overheden hebben er geen belang bij dat andere privéinvesteerders zich aanbieden als die er alleen op uit zijn om alle mogelijke voordelen te incasseren terwijl ze de overheden met alle mogelijke kosten en verliezen opzadelen. Bovendien zal dat niet resulteren in het behoud van de maximale tewerkstelling in Koningshooikt.
Van Hool als overheidsbedrijf
Van Hool, als overheidsbedrijf, zou het behoud en zelfs de uitbreiding van de tewerkstelling kunnen garanderen. Dit overheidsbedrijf zou een troef zijn van de overheid in de modernisering van het openbaar vervoersnet in ons land.
Vandaag hebben De Lijn (Vlaanderen), de TEC (Wallonië) en de STIB (Brussels Gewest) meer dan 5000 bussen in omloop en sturen ze meer dan 2000 bussen van pachters aan. Voeg daar bij 2000 touringbussen van de Belgische reisbureaus en je hebt een busvloot van 9000 bussen in België. Vervanging, modernisering en verduurzaming van dit wagenpark is gegarandeerd werk voor jaren.
Vervanging, modernisering en verduurzaming van dit wagenpark is gegarandeerd werk voor jaren
Verschillende politici, waaronder Minister van werk van de Vlaamse Regering, Jo Brouns (CD&V), pleiten tegen het idee van een overheidsbedrijf. “De overheid is geen busbouwer” is hun argument. Maar de overheid trad wel de voorbije decennia op als bank die geld toeschiet aan ondernemers die het dan gebruiken in functie van hun maximale winst.
De overheid trad op als bank die geld toeschoot aan banken en multinationals die ‘to big to fail’ waren. En dit alles kon tijdens corona ondanks de Europese wetgeving die steun aan private bedrijven verbiedt.
Onze overheden moeten deze Europese wetgeving in vraag stellen. Wat is er verkeerd aan een overheid die een busbedrijf beheert als het algemeen belang, de werkgelegenheid en de duurzaamheid er wel bij varen?
Innovatieve technologie
Van Hool heeft vandaag reeds de meest vooruitstrevende innovatieve techniek in huis voor elektrische bussen op waterstof. Waarbij de waterstof eigenlijk gebruikt wordt als opslag voor elektriciteit, waardoor er geen batterijen meer nodig zijn. Van Hool was een voorloper in de productie van elektrische waterstofbussen.
Ondanks de batterijlobby die ons wijsmaakt dat waterstofbussen achterhaald zijn, heeft Van Hool de toekomst voor duurzame elektrische waterstofbussen in handen
“Van Hool heeft tussen 2007 en 2022 waterstofbussen gebouwd voor de Verenigde Staten, en vanaf 2010 naar 10 Europese lidstaten geëxporteerd” zegt Paul Jenné, de voormalige directiemedewerker bij Van Hool en auteur van ‘Waterstof natuurlijk’. Dit in tegenstelling met de concurrentie die pas vanaf 2023 grote orders voor elektrische bussen wist te verzilveren.
Een bus van Van Hool op waterstof. Foto: Matti Blume, Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0
Ondanks de batterijlobby, die al jaren alles doet om ons wijs te maken dat waterstofbussen achterhaald zijn, heeft Van Hool de toekomst voor duurzame elektrische waterstofbussen in handen.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
