Oekraïens president Zelensky zond recent een wanhopige boodschap uit. Zijn land moet dringend 60 miljard dollar militaire hulp krijgen bovenop de miljarden die al werden toegekend. Anders dreigt de ondergang.

Het gaat hier grotendeels niet over geld dat op een bankrekening van de Oekraïense overheid wordt gestort. Een aanzienlijk deel van de ‘steun’ van de VS, Groot-Brittannië en Duitsland (om slechts de drie grootste steungevers te citeren) verlaat nooit het eigen grondgebied.

Deze landen sturen wapens, van kogels tot tanks (en binnenkort waarschijnlijk gevechtsvliegtuigen), uit bestaande voorraden en vullen vervolgens de eigen voorraden terug aan met nieuw wapentuig dat ze met die ‘steun’ betalen aan hun wapenbedrijven, privébedrijven die er een behoorlijke winst uit halen.

Corruptie – een imagoprobleem

President Zelensky ziet zich ondertussen verplicht het imago van zijn land wat op te poetsen om die wapenleveringen gaande te houden. Zijn land heeft immers een belabberde reputatie. Die oneer wordt de voorbije twee jaar weliswaar zoveel mogelijk onder de mainstream mantel der liefde bedekt, maar er is geen ontkennen aan.

Opperbevelhebber Zaloeshny (r) (maart 2022). Foto: ukgov/CC BY-SA 4:0

Oekraïne is reeds een door corruptie verrot land sinds zijn onafhankelijkheid in 1991. De economie werd toen grotendeels overgenomen door oligarchen die de overheidsbedrijven voor een appel en een ei opkochten en er miljardenwinsten mee boekten, met investeringen in import- en exportbedrijven. Je kon het in alle media lezen.

Er blijkt een groot probleem te zijn met die wapenleveringen. Van alles wat niet te los of te vast is – kogels, granaten, geweren, pistolen, antitankgeschut, antipersoonsmijnen tot onderdelen voor grote systemen – verdwijnt naar schatting 30 procent op de zwarte markt. Een juist cijfer kan de overheid niet geven, wegens corruptie op alle niveaus.

Recent werden vijf hooggeplaatste functionarissen van de diensten voor de leveringen aangehouden. Ze poogden bijna 40 miljard dollar te verdonkeremanen van geld bestemd voor militaire aankopen, door uitvoering van die leveringen te veinzen. Ze liepen tegen de lamp met een contract voor 100.000 mortiergranaten.

Eerder werden ook ambtenaren van het ministerie van Defensie aangehouden nadat ze waren betrapt op de verkoop van voedselvoorraden en winterkledij voor het oostelijk front. Al die aanhoudingen klinken spectaculair, maar zijn slechts het tipje van de ijsberg.

Oekraïne helpen de oorlog te winnen

Westerse politieke leiders en hun media beweren dat die wapenleveringen – tenminste, dat deel dat tot bij de soldaten raakt – er zijn om Oekraïne te helpen de oorlog te ‘winnen’. Ook hier weer, in werkelijkheid klopt er niets van.

Rusland bezet 20% van Oekraïne. Kaart: storymaps.arcgis.com

Oekraïne wordt verplicht te vechten tegen een buurland met een veel grotere bevolking, een veel groter leger en een eigen veel grotere wapenindustrie. Bovendien vecht het tegen een land dat het economisch – alle Westerse sancties ten spijt – goed doet en tegen een stootje kan voor een oorlog met een land net over de grens.

Rusland heeft ook geen probleem met het aanvullen van zijn wapenvoorraden. De Russische wapenindustrie wordt niet uitgebaat door privébedrijven die winst willen maken. Russische bedrijven produceren wat de regering hen oplegt.

Oekraïne had een wapenindustrie – het land was tijdens de Sovjet-Unie en de eerste jaren van de onafhankelijkheid een belangrijke wapenproducent voor het eigen leger en voor Rusland. Die industrie is nu verwoest. Ze bevond zich bovendien grotendeels in het door Rusland bezette oosten van Oekraïne (net als de steenkool en het ijzererts in de bodem).

Rusland heeft al evenmin een probleem met het aanvullen van de eigen troepen. Naar het voorbeeld van de VS rekruteert Rusland vooral uit arme lagen van de bevolking en bij etnische minderheden, diep in oostelijk Rusland, ver van het front. Bepaalde categorieën misdadigers krijgen amnestie als ze deelnemen aan de oorlog. Qua cynische methodes om rekruten te werven moet Poetin dus niet onderdoen voor zijn grote rivaal, de VS.

Een land loopt leeg

Oekraïne heeft die mogelijkheid niet. Meer dan 10 miljoen Oekraïners zijn het land ontvlucht, een groot deel daarvan, ongeveer 6 miljoen, sinds de Russische invasie van 24 februari 2022. De Oekraïense politie gaat nu over tot aanhouding van jonge mannen op straat, meestal werklozen, terwijl kinderen van de oligarchie de bloemetjes buiten zetten in Cannes, Miami, Parijs of Istanboel.

De gevolgen zijn bekend. De ratio aan het front is 12 Oekraïense gesneuvelde soldaten per gesneuvelde Russische soldaat. Zelensky poogt zijn bondgenoten in de EU nu te overtuigen Oekraïense mannen die voor 24 februari 2022 het land waren ontvlucht, dwangmatig te repatriëren.

Vernield appartement, Kiev, 25 februari 2022. Foto: mannhai/CC BY-SA 2:0

Die exodus is reeds sinds 2008 bezig en kwam in een eerste versnelling vanaf 2014. Cynisch genoeg kregen jonge Oekraïense mannen toen nog politiek asiel met het argument dat ze riskeerden verplicht te worden te gaan vechten in het oosten.

Die bestaande ‘oorlog’ werd plots vergeten op 24 februari 2022. Nochtans kon je van 2014 tot eind 2021 regelmatig lezen over de ‘oorlog’ in Oekraïne aan het oostelijk front met de provincies Donetsk en Loegansk, de Donbass.¹ Wie na 24 februari 2022 het land niet uit was geraakt, zat vast. Zelensky verbood dienstplichtigen om het land te verlaten.

Oekraïense dienstweigeraars vluchtten niet uit sympathie voor hun tegenstanders in de Donbass. Ze kwamen vooral uit het pro-Europese Westen van Oekraïne en gingen op de vlucht, omdat ze geen zin hadden om te sterven in een oorlog ver-van-hun-bed waar ze zich niet bij betrokken voelden.

Dit begon in 2008

In 2008 verklaarde president George W. Bush eenzijdig dat Oekraïne lid kon worden van de NAVO, tegen de zin in van zowat alle EU-lidstaten in de NAVO. Poetin liet er geen twijfel over bestaan dat dit voor hem een rode lijn was. In 2014 volgde daarop de Maidan-opstand waarbij een pro-Westerse regering in Kiev de macht overnam.

Er valt over Oekraïne nog zoveel meer te zeggen, zie ons Dossier Oekraïne.

Een van de eerste beslissingen van de nieuwe machthebbers in 2014 was het verbieden van de Russische taal in alle overheidsdiensten, in de hospitalen en in de scholen. Bovendien schafte Kiev het federale statuut van de Krim af.

De Krim was de enige Oekraïense provincie met een federaal statuut, dat nog was bedongen tijdens de onderhandelingen over de afscheuring van Oekraïne uit de Sovjet-Unie. Extreemrechtse milities begingen vervolgens slachtpartijen onder andere in Odessa, waarop de Donbass zijn gewapend verzet begon, aanvankelijk met aarzelende Russische steun.

De gevolgen zijn bekend. Rusland annexeerde de Krim (later ook de Donbass). Eind 2021 legde Rusland nog een voorstel van verdrag op tafel dat neerkwam op de bevestiging van de bestaande Minsk-akkoorden: geen NAVO-lidmaatschap, in ruil veiligheidsgaranties van de grootmachten en een speciaal statuut dat de rechten van de Russisch-sprekende minderheid zou garanderen.

De invasie, gevolg en oorzaak

Het mocht niet baten. Het antwoord van de NAVO was njet over de hele lijn. Op 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Een maand na de invasie – Rusland had dan slechts controle veroverd over dat deel van de Donbass dat al sinds 2014 een interne opstand voerde tegen de regering in Kiev – lag er al een vredesakkoord ter discussie op tafel in Istanboel.

De VS zonden hun lakei, de toenmalige Britse eerste minister Boris Johnson om Zelensky diets te maken dat van een vredesakkoord geen sprake kon zijn. Daarbij werd hem ook duidelijk ‘uitgelegd’ dat hij mocht vrezen voor zijn eigen fysieke overleving als hij dat akkoord toch zou ondertekenen.

Het Westerse doel was nooit de verdediging van Oekraïne. Dit ging om het verzwakken van Rusland, wat VS- en Britse politici tot vandaag openlijk blijven bevestigen. De Westerse hybris over wat in Oekraïne gebeurt – en in de rest van de wereld – is zo diep verankerd in het DNA van de Westerse elites en hun media dat ze niet in staat zijn een nuchtere analyse te maken van wat ze zo hebben aangericht.

President Joe Biden, zijn buitenlandminister Anthony Blinken, zijn defensieminister Lloyd Austin en meerdere generaals blijven maar herhalen dat Rusland ‘de oorlog verloren heeft’, maar waarschuwen tegelijk voor een doemscenario als Rusland heel Oekraïne zou bezetten. Een contradictie die blijkbaar onopgemerkt blijft.

De Russen komen er aan

De mythe is dat Poetin na Oekraïne ook de rest van Europa zal binnenvallen. Hier is opnieuw een nuchtere analyse op zijn plaats. Rusland is amper in staat een land aan zijn eigen grenzen gedeeltelijk te bezetten – dus niet ergens ver overzee zoals de NAVO dat kan. Bovendien, Poetin heeft nooit de ambitie gehad geheel Oekraïne te bezetten.

Eerst en vooral omdat de bezetting van een dergelijke grote landmassa een enorme inzet van troepen zou vereisen. Bovendien, die grote Westelijke landmassa van Oekraïne wordt volledig bevolkt door etnische Oekraïners die zich tegen Russische bezetting zouden verzetten.

Wie meer wil weten over de context en geschiedenis van dit conflict, vindt alle informatie in het E-boek: Hoe het Westen Oorlog Bracht naar Oekraïne, 59 pagina’s, volledig geschreven door Amerikaanse analisten, met lovende woorden van Noam Chomsky en een eigen voorwoord van UA-professor Tom Sauer. Je kan het bestellen met de link onderaan dit artikel.

Dat ligt volledig anders in de Donbass. De pro-Westerse Oekraïens-sprekende minderheden daar zijn gevlucht of houden zich koest. De overgrote meerderheid van de Russisch-sprekende bevolking van de Donbass staat volledig achter de bezetting, die ze na 10 jaar burgeroorlog ‘ bevrijding’ noemen.

Om heel Europa te bezetten moet Rusland het opnemen tegen de volledige NAVO. Twee legers van de NAVO-lidstaten, Frankrijk en Duitsland, zijn samen al even sterk als het Russisch leger. Dan houd je nog geen rekening met de andere NAVO-lidstaten als Polen en met de grootste NAVO-lidstaat, de VS. Poetin mag dan wel een meedogenloze machthebber zijn, hij is geen idioot.

Poetin heeft meerdere foutieve inschattingen gemaakt toen hij tot de invasie besliste, te beginnen met zijn onderschatting van de kracht van het verzet dat het Oekraïens leger zou bieden. Dat was ook de reden waarom hij reeds vrij snel een uitweg begon te zoeken één maand na de invasie. Sindsdien heeft het Russisch leger zich echter volledig geheroriënteerd op behoud van de bezette gebieden in de Donbass.

Het lente-offensief, illusie vanaf dag één

De triomfalistische berichtgeving over het Oekraïense lenteoffensief in 2023 om die gebieden te heroveren was vanaf dag één een illusoire waanvoorstelling. Een frontlijn aanvallen vergt altijd meer wapens en mankracht dan een frontlijn verdedigen, ook als de wapenkracht min of meer gelijk verdeeld is en dat was niet eens het geval.

De slecht bewapende actor in dit conflict ging tot de aanval over … Nuchtere, niet door Westerse hybris of ideologisch racisme verblinde analisten verklaarden onmiddellijk dat dit offensief gedoemd was.

Elke ‘terreinwinst’ was niet meer dan de tijdelijke inname van een strook land tussen beide frontlijnen, maar werd telkens de hemel in geprezen als een definitieve doorbraak. Bijna een jaar later valt het niet meer te ontkennen. Het offensief werd een humanitaire catastrofe voor Oekraïne.

Wie dacht dat de Westerse politieke leiders en hun volgzame mainstream media nu openlijk gaan toegeven dat ze hun eigen mogelijkheden overschat hebben, vergist zich.

Het ideale excuus voor deze afgang vinden ze in Republikeins presidentskandidaat Donald Trump. Die zou er verantwoordelijk voor zijn dat de nieuwe steun er niet komt. Daarbij vergeet men wel te vermelden dat niet alleen de Republikeinen maar ook heel wat Democraten tegen het nieuwe steunpakket van Biden gekant zijn.

Bovendien, de motieven voor die weigering zijn allesbehalve pacifistisch. De VS-elite is Oekraïne beu en heeft ingezien dat de situatie muurvast zit. Zij menen vooral dat president Biden zich van (eerste) vijand vergist: de Republikeinse Partij en heel wat Democraten vinden dat de VS een oorlog moet beginnen tegen Iran en China.

Een land bloedt dood

Dat ondertussen de Oekraïense bevolking doodbloedt en hun land vernietigd wordt zal hen worst wezen. Het land is een derde van zijn bevolking kwijt. Die ontvolking was al langzaam begonnen in 1991, kwam in een eerste versnelling in 2014 en is sinds de Russische invasie geëxplodeerd tot een ware exodus.

Tevens is Oekraïne 20 procent van zijn grondgebied kwijt en in de Donbass leven naar schatting enkele miljoenen Russischtalige Oekraïners die geen deel meer willen uitmaken van hun voormalig vaderland.

Oekraïne is verder ook zijn industriële hartland kwijt, al wat overblijft zijn de enorme graanakkers in het westen, die onder Poroshenko en Zelensky worden geprivatiseerd ten bate van westerse multinationals als Monsanto-Bayer en Syngenta. Voor de autochtone landbouwbevolking wacht onderbetaald en onzeker werk in de neoliberale kolchozen die deze bedrijven er inrichten.

Aan de rand van de afgrond

Samengevat: Oekraïne staat aan de rand van de afgrond. Oekraïens opperbevelhebber Valery Zaloesjny liet al weten dat zelfs als die 60 miljard dollar steun er volledig zou komen, die niet eens zal volstaan. Hij zei maanden ervoor ook al dat de oorlog in een patstelling is verzand (‘a stalemate’), wat in feite nog veel te genereus is.

Zelfs dat gaat voor de Westerse broodheren van Zelensky te ver. Hij durft hem echter niet te ontslaan. Zaloesjny is zeer populair en zou wel eens tegenkandidaat kunnen zijn bij de volgende presidentsverkiezingen – Zelensky overweegt overigens om die uit te stellen zolang de oorlog duurt.

Al dat geleverde materiaal – tenminste, weeral, dat deel van de leveringen dat tot aan de frontlijn geraakt – moet door soldaten afgevuurd worden. Die heeft Oekraïne niet meer. Het is bovendien niet eens het best mogelijk wapentuig dat de nog overblijvende soldaten in handen krijgen.

Verwar de westerse retoriek over de steun aan Oekraïne niet met de werkelijke intenties. De geleverde wapens komen uit bestaande NAVO- en VS-voorraden. Om het cynisch te zeggen: Oekraïne krijgt de verouderde ongebruikte spullen, terwijl de NAVO zijn eigen arsenaal vernieuwt.

Die NAVO-voorraden raken echter sneller uitgeput dan ze terug aangevuld kunnen worden. De VS-, Britse en Duitse wapenbedrijven gaan immers zomaar niet in op bestellingen, het zijn privébedrijven die in de oorlogsbusiness zijn voor winst. Rusland zet daar een door de overheid gestuurde industriële capaciteit tegenover.

Een totale mislukking

De Westerse aanpak van de Russische invasie in Oekraïne is een totale mislukking. De VS en de NAVO kunnen nog altijd rekenen op de volgzame mainstream media om die mislukking netjes te kaderen, maar de feiten zijn de feiten.

Er zijn nauwelijks westerse journalisten aanwezig aan de frontlijn. Oekraïne voert een strikt censurerend beleid (en de aanpak van de eigen media is totale censuur). Onze media verlaten zich volledig op officiële NAVO-communiqués. Aan de overzijde in Russisch bezet gebied is pro-westerse media-activiteit eveneens onmogelijk, om dezelfde redenen.

Deze humanitaire catastrofe had volledig vermeden kunnen worden. Dat had gekund in 2008, in 2014-2015, in februari 2022 én in maart-april 2022.

En in feite kan het nog altijd. Er moet niet eens veel schrijfwerk gebeuren: de Minsk-akkoorden zijn kant-en-klaar beschikbaar als startgegeven.

Het mocht niet zijn. Geopolitieke machtshonger is belangrijker dan het leven van miljoenen Oekraïeners. De geschiedenis zal de daders van deze humanitaire schande veroordelen.

Benjamin Abelow. Hoe het Westen Oorlog Bracht naar Oekraïne. DeWereldMorgen, Brussel, 2023, 59 pp. ISBN 978 9081 2863 43. 10 euro!

Bestellen kan met deze QR-code of door storting van 10 euro met vermelding ‘e-boek Abelow’ op BE20 5230 4277 5156  (stuur na betaling een e-mail naar redactie@dewereldmorgen.be)

Note:

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier