“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)
* * *
Het New Yorkse magazine Nation publiceerde recentelijk een schrijnend verslag over de vreselijke uitdagingen die verslaggevers binnen in Gaza het hoofd moeten bieden. Net als de rest van de bevolking moeten zij een groot deel van hun tijd besteden aan het zoeken naar voedsel en zuiver water. Een slaapplek is bijna nergens te vinden. Doordat elektriciteit en gsm-verbindingen voortdurend haperen, lukt kopij doorsturen soms maar net, zoals ook onze eigen Middle East Eye-verslaggevers ondervonden. De Gazaanse journalisten zijn ongemeen dapper. Volgens het Committee to Protect Journalists (het internationale comité voor de bescherming van journalisten) werden er sinds 7 oktober in Gaza, Israël en Libanon meer dan 77 mediamensen gedood. Velen denken dat verslaggevers een opzettelijk doelwit waren, maar dat ontkent het Israëlische leger.
Wat niemand kan ontkennen is dat de journalisten van Gaza de helden van ons vak zijn. Om de waarheid te kunnen vertellen over hoe het er in Gaza aan toegaat, werken ze niet alleen in omstandigheden van enorme ontbering, ze riskeren ook hun leven en dat van hun familie. Kortom, dit is van de ontzagwekkendste en moedigste journalistiek, vol opoffering. En noodzakelijk bovendien.
Een staaltje van onbeschofte journalistiek
Deze week was er een voorbeeld te zien van de slechtst mogelijke journalistiek. Op de Londense TalkTV ging presentator Julia Hartley-Brewer tekeer tegen de Palestijnse politicus Mustafa Barghouti en beschuldigde hem van vrouwenhaat (“niet gewend dat een vrouw het woord neemt”) in een reeks opmerkingen waarvoor ze kan worden beschuldigd van raciale stereotypering.
Barghouti bleef kalm en hoffelijk, hij liet zich niet uit het lood slaan en hield koers. Je verwacht niet minder van een internationaal gerespecteerde Palestijnse politicus die detentie in een Israëlische politiecel heeft overleefd en te maken gehad heeft met veel gevaarlijkere en ontzagwekkendere tegenstanders dan Hartley-Brewer.
Woede oproepen
Het is dan ook verleidelijk om de onbeschofte woordenwisseling op TalkTV af te doen als iets van geen belang. Toch denk ik dat het goed is om even bij deze confrontatie stil te staan, omdat ze veel zegt over hoe de westerse media te werk gaan, vooral bij de, vaak tendentieuze en racistische, berichtgeving over de oorlog in Gaza.
Bedenk dat Hartley-Brewer zeker niet de meest brutale interviewer is. Wij waren een kwarteeuw geleden collega’s op de Evening Standard en de Sunday Express. Ze is een intelligente vrouw die filosofie en politieke en economische wetenschappen gestudeerd heeft in Oxford. Ze heeft een tijdje als verslaggever voor The Guardian gewerkt en stamt uit een gerespecteerde familie van socialisten.
Maar vandaag is Hartley-Brewer deel geworden van een systeem van verslaggeving dat draait om aandacht trekken en woede oproepen. Dat illustreert ze door zichzelf op te werpen als veel belangrijker dan zowel het verhaal als haar gast. Iemand zou haar eraan moeten herinneren dat een journalist altijd moet vermijden om deel van het verhaal te worden.
Van Palestijnse politici willen ze alleen horen: veroordeelt u ja dan nee de aanval van 7 oktober?
Bij dit soort journalistiek is geen ruimte voor complexiteit of twee zienswijzen. Complexe onderwerpen worden herleid tot simpele oplossingen, die alleen mensen kunnen aanspreken die niks afweten van het onderwerp. Op deze manier wordt het discours ontkracht en ons openbare leven vergiftigd.
In het geval van het conflict in Gaza ontmenselijkt dit soort journalistiek de Palestijnen. Ik vraag me af of Hartley-Brewer een vooraanstaand Brits politicus, hoe stompzinnig die ook mag zijn, ooit zou beledigen met evenveel minachting als ze tegenover Barghouti heeft laten zien.
Westerse journalisten bejegenen over het algemeen Israëlische politici met veel meer respect dan Palestijnse. Hier is een actueel voorbeeld: donderdag interviewde presentator Iain Dale op LBC de Israëlische ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk, Tzipi Hotovely.
Hotovely heeft al veel schokkende uitspraken gedaan waarvoor ze zou moeten worden uitgebannen. Ze verwerpt de tweestatenoplossing en ontkent evengoed de rechten van Palestijnen als de Nakba. Toch wordt ze regelmatig uitgenodigd op de Britse media.
Een en al hoffelijkheid tegenover Israëlische politici, ook de meest genocidale
Dale bejegende haar hoffelijk en respectvol. Ik bekritiseer Dale niet: misschien is het dankzij zijn zachte aanpak dat Hotovely een reeks onthullende opmerkingen heeft gemaakt, zoals haar schrikbarende waarschuwing dat Israël “iedere school, iedere moskee, om het andere huis” als doelwit zou kiezen.
Maar ik denk dat het gepast is om Dale’s hoffelijke behandeling van een hooggeplaatste Israëlische functionaris die op het randje van genocidale uitlatingen zat, te vergelijken met de beledigingen van Hartley-Brewer aan het adres van een van Palestijns meest gerespecteerde en bedachtzame politici.
De hele Gaza-oorlog lang al bevoordelen onze media de Israëlische zijde. Telkens weer worden valse en niet nagetrokken verhalen uit Israëlische bronnen met respect behandeld.
Onderzoek door Declassified UK toont hoe de bewering van een Israëlische nieuwszender als zouden in oktober “40 baby’s/kinderen zijn onthoofd” kritiekloos overgenomen werd op de voorpagina van bijna elke Britse krant. Een valse bewering.
Hetzelfde gebeurde toen Israël beweerde dat het Al-Shifaziekenhuis in Gaza in feite een commandocentrum van Hamas was. “Erop vertrouwend dat de Britse media één lijn met hen zullen trekken, kunnen de Israëliërs ongestoord zaken overdrijven of verhalen fabriceren om de geesten voor te bereiden voor een meedogenloze operatie van etnische zuivering”, schrijft Declassified UK.
Nog een andere gedachte kwelt me. Het is niet alleen dat westerse commentatoren, columnisten en presentatoren van praatprogramma’s vaak niet weten waarover ze praten. Het is niet eens dat ze doen alsof. Het is het gemak van hun leventje. Ze zitten in warme, leuke studio’s, waar ze met hun opinies een loon van zes cijfers kunnen opstrijken. Ze nemen geen risico en vertellen geen waarheid.
Als we één les kunnen trekken uit de recente uitbarsting van Hartley-Brewer is het deze: we moeten veel minder aandacht geven aan journalisten zoals zij en veel meer aan die ongeëvenaard moedige verslaggevers die elke minuut van elke dag hun leven wagen om aan de wereld te vertellen wat er in Gaza werkelijk gebeurt. Velen van hen – dat zal Hartley-Brewer misschien interesseren – zijn vrouwen.
War on Gaza: The voices that really matter are the journalists on the ground werd vertaald door Hilde Baccarne
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
