“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)
Dahiya-doctrine
In drie weken tijd heeft Israël in Gaza al meer dan 8.000 Palestijnen gedood en meer dan 20.000 gewond. Het militaire offensief kwam als reactie op de verrassingsaanval vanuit Gaza waarbij meer dan 1.400 mensen omkwamen, van wie de meesten Israëliërs zijn.
En de slachtpartij is nog lang niet voorbij. Volgens de Israëlische regering zitten we nog maar in de beginfase en kan deze oorlog lang duren. Israël is uit op wraak en vergelding.
De Palestijnen kunnen blijkbaar niet genoeg gestraft worden voor de gebeurtenissen van 7 oktober. Daarbij probeert de Israëlische regering zijn genocidale bedoelingen nauwelijks te verbergen. Over de bombardementen zei legerwoordvoerder Daniel Hagari: “De nadruk ligt op vernietiging, niet op precisie”.
“De nadruk ligt op vernietiging, niet op precisie”
De woorden van Hagari weerspiegelen een van Israëls centrale militaire doctrines: disproportionaliteit. Merkwaardig is dat Israël zelf toegeeft dat een oorlogsmisdaad, zijnde disproportionaliteit, een fundamenteel onderdeel is van zijn militaire strategie.
Het gaat hier over de zogenaamde ‘Dahiya-doctrine’. Het is een term die naar voren kwam in de nasleep van de oorlog tussen Israël en Libanon in 2006. Dahiya verwijst naar een buitenwijk van Beiroet en het bolwerk van de militante groepering Hezbollah, die grotendeels werd vernietigd door Israëlische straalvliegtuigen.
Gadi Eizenkot, destijds hoofd van de Israëlische leger legde het concept later uit: “Wat er in 2006 in het Dahiya-district van Beiroet gebeurde, zal gebeuren in elk dorp van waaruit Israël wordt beschoten. (…) We zullen daar buitensporig geweld gebruiken en grote schade en vernietiging aanrichten. Vanuit ons standpunt zijn dit geen burgerdorpen, maar militaire bases. (…) Dit is geen aanbeveling. Dit is een plan. En het is goedgekeurd.”
Deze voormalige chef van de generale staf is overigens verantwoordelijk voor de huidige Israëlische militaire planning als adviseur in het oorlogskabinet van premier Benjamin Netanyahu.
“Als we de Arabieren niet laten zien dat ze een hoge prijs moeten betalen voor de moord op de Joden zullen we niet overleven”
De doctrine betekent dat naast militaire doelwitten de aanvallen zich ook moeten richten “op economische belangen en de centra van burgerlijke macht die de organisatie ondersteunen” aldus een rapport van het Institute for National Security Studies, een denktank met nauwe banden met het politieke en militaire establishment van Israël.
De Dahiya-doctrine werd ook gebruikt in de Gaza-oorlog van 2014. In een daaropvolgend rapport maakte de VN zich zorgen over “het grootschalig gebruik door Israël van wapens met een grote actieradius. (…) Het gebruik ervan in dichtbevolkte gebieden leidt hoogstwaarschijnlijk tot het lukraak doden van strijders en burgers.”
De doctrine dateert van 2006, maar eigenlijk loopt dit principe als een rode draad door de militaire geschiedenis van Israël. Reeds in 1953, vijf jaar na het uitroepen van de staat Israël zei de voormalige Israëlische premier David Ben-Gurion: “Als we de Arabieren niet laten zien dat ze een hoge prijs moeten betalen voor de moord op de Joden zullen we niet overleven.”
Deze disproportionaliteit wordt weerspiegeld in de wanverhouding van het aantal slachtoffers bij gewapende conflicten uit het verleden. In de oorlog tegen Gaza van 2008-9 vielen aan Palestijnse kant 1.383 doden en aan Israëlische kant 13. Dat is een verhouding van 100 tegen 1.
In de oorlog tegen Gaza van 2014 werden 2.251 Palestijnen gedood tegenover 71 Israëlisch. Een verhouding van 32 tegen 1. Bij de Palestijnen waren twee derden burgerslachtoffers, in Israël ging het om 1 op de 14.
De doctrine schendt twee hoofdprincipes van het Internationaal Humanitair Recht: het onderscheid tussen strijders en burgers en het evenredigheidsbeginsel
Rechtsgeleerden hebben de doctrine bekritiseerd. Een VN-rapport uit 2009 beschuldigde het Israëlisch leger van het gebruik ervan tijdens de oorlog tegen Gaza in datzelfde jaar. Het stelde vast dat het bombarderen van gebouwen waaronder lokale overheidskantoren en een gevangenis “opzettelijke aanvallen op burgerobjecten vormden die in strijd zijn met Internationaal Humanitair Recht, waarbij aanvallen strikt beperkt moeten blijven tot militaire doelen”.
Volgens een Israëlische ngo die zich verzet tegen de vernietiging van huizen (ICAHD) schendt de Dahiya-doctrine twee hoofdprincipes van het Internationaal Humanitair Recht: “het onderscheid tussen strijders en burgers en het evenredigheidsbeginsel. Burgers kunnen niet het doelwit zijn van legers.”
Hannibal-richtlijn
De huidige vernietiging van de Gazastrook, die je terecht als genocide kan omschrijven, heeft weinig te maken met zelfverdediging tegen Hamas en meer met wraak op de Palestijnen als geheel.
Die wraak gaat over de acties van Hamas en andere verzetsgroepen op 7 oktober. Het nemen van gijzelaars en ze gebruiken als menselijk schild zijn zonder twijfel oorlogsmisdaden. En dat geldt ook voor het doden van burgers.
Maar over wat er precies gebeurd is op die bewuste dag bestaan nog veel vraagtekens. Er zijn nauwelijks beelden van wat zich die dag heeft afgespeeld. Daarnaast zijn er berichten van overlevenden van de aanvallen die zeggen dat het Israëlische leger zelf mensen en huizen in de kibboets heeft aangevallen.
Het is met andere woorden onduidelijk hoeveel Israëlische gijzelaars Israël die dag zelf heeft gedood. Deze vraag brengt de zogenaamde Hannibal-richtlijn ter sprake. Dat is een procedure die door het Israëlische leger wordt gebruikt om te voorkomen dat zijn eigen soldaten door vijandelijke troepen worden gevangengenomen.
Deze richtlijn laat het leger toe om onder bepaalde omstandigheden extreem geweld te gebruiken om te voorkomen dat een soldaat in handen van de vijand valt.
De richtlijn is niet openbaar en naar verluidt al meerdere keren gewijzigd. Ooit was de formulering dat “de ontvoering met alle middelen moet worden gestopt, zelfs als dat ten koste gaat van het treffen en beschadigen van onze eigen strijdkrachten”.
De richtlijn wordt vaak geïnterpreteerd als ‘een Israëlische soldaat is beter dood dan ontvoerd’
Ook al verklaarde de stafchef van het Israëlisch leger dat het doden van Israëlische soldaten niet toegestaan is, toch wordt de richtlijn vaak geïnterpreteerd als ‘een Israëlische soldaat is beter dood dan ontvoerd’.
Het laatst bekende gebruik van de richtlijn was bij een massaal bombardement op de grensovergang bij Rafah in Gaza in de oorlog van 2014, nadat de Israëlische luitenant Hadar Goldin was gevangengenomen. Bij die bombardementen kwamen 255 Palestijnen om het leven.
Officieel heeft het Israëlische leger de richtlijn in 2016 onder publieke druk ingetrokken. Maar volgens Dr. Yossi Mekelberg, een Midden-Oosten specialist bij Chatham House, is de richtlijn waarschijnlijk opnieuw van kracht na de dodelijke aanval van 7 oktober.
Nu Israël prioriteit geeft aan de vernietiging van Hamas-doelen boven het terughalen van gijzelaars kan volgens hem het principe van het riskeren van de dood van een gevangene om gijzelaars te ontlopen opnieuw van kracht zijn.
* * *
Op 29 oktober bezocht Karim A.A. Khan KC, de aanklager van het Internationaal Strafhof, de grensovergang bij Rafah tussen Egypte en de Gazastrook. Hij liet achteraf weten dat oorlogsmisdaden aan beide kanten in het conflict zullen onderzocht worden.
Hopelijk krijgen we daardoor meer klaarheid over wat precies is gebeurd op 7 oktober en aan welke oorlogsmisdaden beide partijen schuldig zijn.
Bronnen:
– Dahiya-Doktrin und Hannibal-Direktive: Israels Kriegführung preist Bruch mit Völkerrecht ein
– The Hannibal code and Dahiya doctrine: Israel’s controversial directives which could already be in use in Gaza
– Israel’s Dahiya Doctrine and Hannibal Directive
