Collage over de NAVO-oorlog tegen Joegoslavië, 1999. Foto: joey zanotti, Flickr / CC BY 2.0
Miel Dullaert

Joegoslavië en het ware gelaat van de NAVO

Miel Dullaert heeft een lange staat van dienst als journalist en als parlementair medewerker. Hij volgde destijds de oorlog in Joegoslavië en ziet zekere gelijkenissen met de oorlog in Oekraïne.

dinsdag 28 maart 2023 15:36
Spread the love

 

24 jaar geleden, op 24 maart 1999 begon een NAVO-bommencampagne tegen Joegoslavië, die elf weken zou duren en duizenden slachtoffers zou maken. Bommen met verarmd uranium veroorzaken nog generaties later voor kankerziekten. De NAVO-bommen vernielden bruggen, fabrieken, mediagebouwen.

De eerste Europese oorlog van de NAVO resulteerde in het uiteenvallen van Joegoslavië en de afscheiding van de Servische provincie Kosovo en Metohija (later gewoon Kosovo). Het Westen vernietigde de economie van Servië.

In Servië worden deze bombardementen nog altijd herdacht.

Onder de leiding van de Kroaat en communistische partizanenleider Josep Broz Tito werd na de overwinning op het nazisme in 1945 in Joegoslavië een federale bondsstaat opgericht. De basis van de nieuwe staat was een economische ordening van collectieve eigendom en arbeiderszelfbestuur onder de leiding van de Bond van Communisten.

Internationaal was Tito, samen met de Indiase, Egyptische en Indonesische presidenten, de voortrekker van de groep van niet-gebonden landen, los van Moskou en de NAVO. Binnenlands heerste hij met ijzeren hand om de tegenstellingen tussen de verschillende etnische groepen (Kroaten, Serviërs, Slovenen, Bosniërs …) onder controle te houden.

Bommenregen van elf weken

24 maart 1999. De datum van het begin van de eerste agressieoorlog op Europese bodem van de NAVO, zonder een VN-mandaat, buiten het eigen verdragsgebied en zonder dat een NAVO-lid was aangevallen.

De eerste NAVO-oorlog in Europa zonder VN-mandaat, buiten het verdragsgebied en zonder dat een NAVO-lid was aangevallen

Gedurende twee en een halve maand viel er een regen van bommen op de Federale Republiek Joegoslavië. Alleen omdat de Joegoslavische overheid onder de leiding van Slobodan Milosevic weigerde om haar troepen terug te trekken uit de Zuid-Servische provincie Kosovo en Metohija.

Die troepen waren daar verwikkeld in een door het Westen gesteunde opstand van separatisten. De NAVO nam het ook niet dat Milosevic weigerde de soevereiniteit van zijn land op te geven door de NAVO-troepen niet toe te laten tot zijn grondgebied.

Met deelname van Belgische F-16’s

De operaties werden uitgevoerd door F-16-bommenwerpers waaraan ook Belgische piloten deelnamen, onder wie ruimtevaarder Frank De Winne, toen commandant van de Nederlands-Belgische eenheid. In totaal voerde de NAVO-luchtmacht 38.000 missies uit met meer dan 10.000 bombardementen op Servische doelwitten.

Meer dan tweeduizend mensen gedood, de economie bijna volledig verwoest

De bombardementen van de NAVO op het soevereine Joegoslavië duurden elf weken. Meer dan tweeduizend mensen werden vermoord en de Joegoslavische economie werd bijna volledig vernietigd.

De bevolking van Belgrado vormde op een bepaald moment een menselijk schild op de brug over de Donau in Belgrado. De NAVO-‘humanisten’ doodden tientallen burgers in treinen en in autokonvooien.

Ze vernielden de Joegoslavische openbare radio- en tv-zender RTS waarbij ze ook 16 journalisten en medewerkers doodden. De Chinese ambassade kreeg zijn portie zogezegd omdat er een controlecentrum van het Servisch leger was gevestigd. Tijdens de bombardementen werd munitie met verarmd uranium gebruikt (zoals later ook in Irak gebeurde).

Voorspel: het Rambouillet theater

Voor de bommengruwel startte werd op het Kasteel van Rambouillet nabij Parijs een zogenaamde vredesconferentie georganiseerd door alle partijen die een rol speelden in de Joegoslavische oorlog. Maar in plaats van een vredesverdrag na te streven, werden aan de president van Servië Slobodan Milosevic voorwaarden opgelegd, die hij onmogelijk kon aanvaarden.

Hij moest in een bijvoegsel van het ‘akkoord’ aanvaarden dat de NAVO ongelimiteerd toegang zou hebben op het Servisch grondgebied. Het was het voorwendsel om te starten met een bommencampagne.

Henri Kissinger die je moeilijk een vredesduif kan noemen stelde: “De Rambouillet-tekst die Servië opriep NAVO-troepen over zijn gehele grondgebied toe te laten was een provocatie, een excuus voor de bommencampagne”.

Kissinger: “Rambouillet was een provocatie, een excuus voor de bommencampagne”

De recent overleden Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Allbright was de grote animator van de NAVO-oorlogen in Joegoslavië en Irak. Ze mag beschouwd worden als een van de grootste oorlogsmisdadigers van de voorbije dertig jaar.

In Rambouillet was het al duidelijk. Het ging niet om democratie en om mensenrechten, maar om de economie en de totale vernietiging van elke vorm van socialistische ordening van de staat. Je kan het allemaal lezen in de teksten die op Rambouillet werden vastgelegd.

Neil Clark, Balkanspecialist bij The Guardian schreef kort nadien een artikel “The spoil of another war”. Hij verwees naar artikel I, hoofdstuk 4. In dat artikel werd opgeroepen voor een “vrijemarkteconomie”. Artikel II vroeg de privatisering van alle staatseigendommen van Joegoslavië.

Waarom werden deze eisen geformuleerd? Neil Clark stelde die vraag aan George Kenny die op het ministerie van Buitenlandse Zaken het Joegoslavië-dossier onder zijn bevoegdheid had. Zijn antwoord: “In het post-Koude-Oorlogtijdperk is er in Europa geen plaats meer voor een onafhankelijk geïnspireerde socialistische staat die weerstand biedt tegen de globalisering”.

“Mc Donalds kan niet bloeien zonder de F-15’s van McDonell Douglas”

Deze uitspraak sluit aan bij wat de gekende columnist in de New York Times Thomas Friedman schreef in 1999 naar aanleiding van het opblazen van de Joegoslavische bondsstaat. “De onzichtbare hand van de markt zal nooit werken zonder de onzichtbare vuist. Mc Donalds kan niet bloeien zonder de F-15’s van McDonell Douglas. En zonder de onzichtbare vuist die de wereld veiligstelt voor Silicon Valley die de technologieën ontwerpt voor het Amerikaanse leger”.

De lange reeks “Hitlers” begon met Milosevic

Zoals vandaag in Oekraïne, werden de westerse media onder de regie geplaatst van Washington en de NAVO. Alle verhaallijnen verliepen gestroomlijnd met Milosevic als de duivel, de nieuwe Hitler. Slobodan Milosevic was echter de Joegoslavische leider die het socialistisch ideaal van solidariteit en eenheid bevorderde.

Dat was nodig in een bondsstaat met verschillende etnische groepen van Kroaten, Slovenen, Serviërs, Bosniërs, Macedoniërs waartussen een fragiel evenwicht heerste.

Kosovo herbergt vandaag de enorme militaire VS-basis Camp Bondsteel

Dat evenwicht werd gemakkelijk verstoord door speciale diensten van het Westen, met in een hoofdrol de Duitsers en de Amerikanen, die deze spanningen exploiteerden. Tot ze leidden tot de gruwelijke oorlog in ex-Joegoslavië. En het ontstaan van de lilliputter-republieken Slovenië, Macedonië, Bosnië, Servië en Kroatië.

Kosovo werd later ook afgescheurd van Servië. Voor de Amerikanen was de buit binnen. Ze richtten in Kosovo de grote Amerikaanse militaire basis Camp Bondsteel op vanwaaruit ze de hele Balkan militair controleren.

De republiek Servië werd nadien het hoofddoelwit. Na de bloedige bommen trok Milosevic zijn troepen terug uit Kosovo. Het was het begin van de val van het Servische regime. Samen met de weigering NAVO-troepen toe te laten op Servisch grondgebied.

In het najaar van 2000 werd hij omvergeworpen na een van de westerse kleurenrevoluties zoals er later nog zouden volgen in andere landen. Hij werd gearresteerd en stierf in 2006 in onduidelijke omstandigheden in de kerkers van het Haags Tribunaal.

Na Milosevic kwam de openlijk prowesterse Boris Tadic (2004-2012) aan de macht. In die periode kwam het proces van de zogenaamde onafhankelijkheid van Kosovo in een stroomversnelling. In 2008 erkende het Westen Kosovo, zonder referendum en zonder enige VN-steun, de provincie als onafhankelijke staat. De Serviërs hoopten dat Servische patriotten er alsnog aan de macht zouden komen.

Het Westen erkende Kosovo zonder referendum en zonder enige VN-steun

In 2012 werd Tomislav Niklic en in 2017 Aleksander Vucic verkozen. Vandaag bezwijken ze blijkbaar onder westerse druk. Er ligt een Duits-Frans plan op tafel om de formele onafhankelijkheid van Kosovo door Belgrado te bezegelen.

Ook in de oorlog in Oekraïne wil Servië een neutraal standpunt innemen. Maar het land staat onder immense druk van de NAVO en de EU om zijn neutraliteit op te geven en over te gaan tot wapenleveringen en sancties.

President Vucic had onlangs in het Macedonische Ohrid een ontmoeting met de leider van de Kosovaarse separatisten Albin Kurti, onder bemiddeling van de EU en de NAVO. Deze bijeenkomst versnelde het project van de zogenaamde onafhankelijke Kosovo-staat.

De afstoting van Kosovo is dus in volle gang. En de topleiding van Servië is hier vandaag bij betrokken. Onder meer door een gebrek aan sterkte van een patriottische beweging in Servië.

Servische president Vucic: “NAVO moet zich verantwoorden”

Op de 24e verjaardag van het begin van de NAVO-bombardementen riep de Servische president Aleksander Vucic de NAVO op zich te verantwoorden voor de agressie tegen de Federale Republiek Joegoslavië in 1999. De Servische leider sprak tijdens de rouwbijeenkomst in Sombor, waar in 1999 de eerste bom viel en de eerste Servische burger om het leven kwam.

Naast de Servische president waren ook Dodik, de vicepresident van de Republiek Srpska en patriarch Porfiry van Servië en duizenden anderen aanwezig op de rouwbijeenkomst.

Granaten met verarmd uranium

Bij de bombardementen zijn volgens Servië circa 4.000 mensen omgekomen. Ongeveer 10.000 raakten gewond. De materiële schade bedroeg 100 miljard dollar. Inmiddels richten de Serviërs zich tot de Chinezen om te helpen aan de wederopbouw (de Chinezen zijn het bombardement van hun ambassade niet vergeten).

Tijdens de elf weken van intense bombardementen werden granaten met verarmd uranium gedropt (die het VK nu ook wil leveren aan Oekraïne).

Het land met de meeste kankers

Servië werd daardoor het land met de grootste kankersterfte per 100.000 inwoners van Europa. In de eerste 10 jaar na de bombardementen, kregen ongeveer 30.000 in de Republiek kanker van wie er 18.000 stierven (Hetzelfde gebeurde in Irak waar het Westen eveneens uraniumbommen gebruikte).

Wie zijn jullie dat jullie onze burgers, soldaten, politieagenten doden die zich niet op jullie grondgebied bevinden?”

De president van Servië tot de NAVO: “24 jaar zijn verstreken. Jullie hebben ons grondgebied verscheurd. Duizenden burgers, soldaten en politieagenten gedood. Wie zijn jullie dat jullie onze burgers, soldaten, politieagenten doden die zich niet op jullie grondgebied maar in ons land bevinden?

Jullie hebben geen enkele humanitaire catastrofe voorkomen. Jullie bewapenden rebellengroepen in een vrij en soeverein land, dat geen voet, geen teen had gezet op het grondgebied van een ander land.”

 

Dit artikel werd overgenomen van de blog van Miel Dullaert.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!