Foto: Ninian Reid, Flickr / CC BY 2.0 (More information about the rights of this work, see below article)
Analyse -

Nieuwe studie waarschuwt: aantal coviddoden veel hoger dan gerapporteerd

Een nieuwe studie aan de universiteit van Washington berekent dat het aantal coviddoden wereldwijd bijna 7 miljoen bedraagt. Dat is meer dan het dubbele van het gerapporteerde aantal. De nieuwe cijfers stellen ons beter in staat om de ernst van de pandemie te begrijpen. In het licht van de nieuwe varianten is dat geen overbodige luxe.

dinsdag 11 mei 2021 10:10
Spread the love

 

Serieuze onderschatting

Meten is weten. Zeker in tijden van pandemie is correct meten zeer belangrijk. De cijfers waar we bij de coviddoden meestal op voortgaan zijn de gerapporteerde cijfers van de nationale overheden. Maar die blijken een grove onderschatting te zijn van het werkelijke aantal.

Op basis van de gerapporteerde cijfers komen zowel Johns Hopkins University als Worldometers wereldwijd op een totaal van 3,3 miljoen doden vandaag. In werkelijkheid is het aantal coviddoden 6,9 miljoen, oftewel meer dan het dubbele van wat officieel geregistreerd wordt.

In werkelijkheid is het aantal coviddoden 6,9 miljoen, of meer dan het dubbele van wat officieel geregistreerd wordt.

Tot die conclusie komt het Instituut voor gezondheidsstatistieken en evaluatie (IMHE) van de Universiteit van Washington. “Veel landen hebben uitzonderlijke inspanningen geleverd om de tol van de pandemie te meten, maar onze analyse toont aan hoe moeilijk het is om een nieuwe en zich snel verspreidende infectieziekte nauwkeurig te traceren”, aldus Christopher Murray, directeur van het IHME. Deze analyse bevestigt het vermoeden van veel experten dat de officiële sterftecijfers vaak een serieuze onderschatting waren.

Bijna elk deel van de wereld rapporteert te weinig coviddoden, maar in sommige landen is dat wel bijzonder veel. In Wit-Rusland zijn er 17 keer zoveel coviddoden als er gerapporteerd wordt. In Kazachstan en Azerbeidzjan is dat bijna 15 maal zoveel. In Egypte 13 maal en opvallend, in Japan 10 maal. In Rusland wordt het vijfmaal onderschat en in India en Mexico driemaal. België rapporteerde op 10 mei 24.551 coviddoden. Volgens het IMHE zijn het er 1.877 meer, namelijk 26.428.

In Wit-Rusland zijn er 17 keer zoveel coviddoden als er gerapporteerd wordt.

Redenen voor de onderschatting

Wat zijn de redenen voor deze onderschatting? Vooreerst varieert de testcapaciteit tussen landen heel sterk. Bij een zwakke testcapaciteit worden heel wat coviddoden niet in de cijfers opgenomen.

Daarnaast worden sterfgevallen als gevolg van COVID-19 in heel wat landen enkel gemeld als ze voorkomen in ziekenhuizen of bij patiënten met een bevestigde infectie. Patiënten die thuis sterven of waarbij de infectie niet is vastgesteld worden niet meegeteld. In sommige landen gaat dit over grote aantallen omwille van een zwak systeem van gezondheidsrapportage of door de beperkte toegang tot de gezondheidszorg. In veel hoge-inkomenslanden werden in de eerste maanden van de pandemie ook heel wat sterfgevallen als gevolg van COVID-19 bij ouderen in woonzorgcentra niet geregistreerd.

In veel hoge-inkomenslanden werden in de eerste maanden van de pandemie heel wat sterfgevallen als gevolg van COVID-19 in woonzorgcentra niet geregistreerd.

Methodologie

Volgens het IMHE is het correct berekenen van het totale aantal coviddoden belangrijk om de oorzaken te begrijpen van de grotere en kleinere epidemieën in verschillende landen, om een juiste inschatting te kunnen maken van de ernst van de epidemie en ook om betere voorspellingen te kunnen maken in verband met de verspreiding van het virus.

Het IHME berekent het totaal aantal coviddoden door het verwachte aantal sterfgevallen door alle oorzaken op basis van de tendensen van vóór de pandemie te vergelijken met het werkelijke aantal sterfgevallen door alle oorzaken tijdens de pandemie. Deze oversterfte wordt gecorrigeerd door sterfgevallen te elimineren die indirect aan de pandemie kunnen worden toegeschreven (uitstel van dringende ingrepen omdat er geen IC-bedden voorradig zijn) of sterfgevallen die door de pandemie vermeden worden (bv. minder verkeersdoden door geringere mobiliteit).[1]

Dat resulteert in het aantal sterfgevallen dat rechtstreeks door COVID-19 veroorzaakt is, coviddoden met andere woorden.

Van alle regio’s heeft Zuidoost-Azië de beste score van coviddoden per inwoner. Dat cijfer wordt wel sterk naar beneden getrokken door China.

Coviddoden wereldwijd

Grafiek

Door de studie van IMHE krijgen we een reëel beeld van de pandemie wereldwijd. De VS telt op dit moment meer dan 900.000 coviddoden en India ongeveer 650.000. In Mexico, Brazilië en Rusland ligt het cijfer rond 600.000. In de top tien komen twee Europese landen voor: het Verenigd Koninkrijk en Italië.

Azerbeidzjan loopt weg met de twijfelachtige eer van het meeste aantal coviddoden per 100.000 inwoners, namelijk 659. Vietnam scoort het best met 0,1 per 100.000 inwoners.

Grafiek

Van alle regio’s heeft Zuidoost-Azië de beste score van coviddoden per inwoner [2]. Dat cijfer wordt wel sterk naar beneden getrokken door China. Afrika doet het al bij al – en voorlopig – zeer goed. In Noord- en Zuid-Amerika, Europa en Centraal-Azië vallen er gemiddeld meer dan tien maal zoveel coviddoden per inwoner als in Zuidoost-Azië.

Grafiek

In West-Europa is het Verenigd Koninkrijk de slechtste leerling van de klas, gevolgd door Italië, Spanje, Portugal en België. IJsland is met kop en schouders de beste leerling gevolgd door Noorwegen. Dan volgen Denemarken en Duitsland.

Er zijn opvallende goede cijfers voor Nicaragua, Cuba en Venezuela. Dat is des te merkwaardig om dat deze drie landen getroffen worden door zware economische sancties.

Grafiek

Oost-Azië is de regio waar een pak landen het virus in de kiem wisten te smoren. Het gaat om Vietnam, Taiwan, China, Nieuw Zeeland, Singapore, Thailand, Zuid-Korea en Australië. In vergelijking daarmee deden landen als Japan, India, Indonesië en de Filippijnen het veel slechter.

Grafiek

Net zoals Oost-Azië laat ook het Amerikaanse continent opvallende verschillen zien. De drie grootste landen, de VS, Brazilië en Mexico doen het heel slecht. Ook Peru, Ecuador en Bolivia scoren ondermaats. Er zijn daarentegen opvallende goede cijfers voor Nicaragua, Cuba en Venezuela. Dat is des te merkwaardig omdat deze drie landen getroffen worden door zware economische sancties. De goede gezondheidszorg en mobilisatie van de bevolking zit hier voor heel veel tussen.

COVID-19 in perspectief

Op basis van de huidige cijfers verwacht het IHME tegen het begin van deze herfst wereldwijd 9 à 10 miljoen doden. De gewone griep maakt jaarlijks gemiddeld 650.000 slachtoffers. De tol van de Russische griep (1889), de Aziatische griep (1957) en de Hongkonggriep (1968) was ongeveer één miljoen. De Mexicaanse griep (2009) maakte 200.000 slachtoffers.

Op basis van de huidige cijfers verwacht het IHME tegen het begin van deze herfst wereldwijd 9 à 10 miljoen doden.

Met de huidige, voorlopige cijfers zitten we nog een pak onder die van de Spaanse griep (1918). Die veroorzaakte toen enkele tientallen miljoenen doden. Maar op dat moment was er geen vaccin, waren er nauwelijks hygiënemaatregelen en was de gezondheidszorg nog zeer rudimentair. In elk geval is het duidelijk dat we hier niet te maken hebben met een ‘klein griepje’, zoals bij het begin van de pandemie wel eens werd gedacht.

Het goede nieuws is dat de vaccins op dit moment goed resultaat leveren om het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames terug te dringen.[3] De onzekere factor voor de toekomst zijn de varianten. Het is niet duidelijk of en in welke mate de vaccins bijvoorbeeld bescherming bieden tegen de Indische en Braziliaanse variant.

Het is daarom van belang dat de hele wereldbevolking zo snel mogelijk gevaccineerd kan worden, en niet enkel de rijke landen. De opheffing van de patenten is daarbij een absolute voorwaarde.

Het is daarom van belang dat de hele wereldbevolking zo snel mogelijk gevaccineerd kan worden, en niet enkel de rijke landen. De opheffing van de patenten is daarbij een absolute voorwaarde.

 

Notes:

[1] Een meer uitgebreide beschrijving van hun methodologie vind je hier.

[2] Als het over coviddoden is een vergelijking tussen landen niet evident omdat bepalende factoren zoals demografie, bevolkingsdichtheid en mobiliteit sterk kunnen verschillen van land tot land. Toch is zo’n vergelijking relevant en interessant als het over landen gaat waarbij die factoren goed op elkaar gelijken. Zo kan je Nicaragua bijvoorbeeld vergelijken met Ecuador of Peru. De vergelijking is ook nuttig als de verschillen qua sterftecijfers groot tot zeer groot zijn. De verschillen tussen China en Japan of India bijvoorbeeld zijn zeer frappant en zijn veelzeggend.

[3] Waar de vaccinatiegraad het hoogst is, zijn de sterftecijfers over het algemeen afgevlakt of gedaald. Op dit moment zijn op acht plaatsen voldoende vaccinaties toegediend om ten minste 40% van de bevolking te bestrijken.

 

Foto: Ninian Reid, Flickr / CC BY 2.0 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!