Analyse -

COVID-19: waarom de colère van jongeren meer dan terecht is

Jongeren hebben het meer en meer gehad met de coronamaatregelen. Hoewel zij het minst risico lopen op zware complicaties moesten zij het meeste opgeven en werden zij het hardst getroffen. Hun leeftijdscategorie is absoluut geen prioriteit voor de overheid. Terecht zijn ze verongelijkt en opstandig.

zaterdag 1 mei 2021 11:20
Spread the love

De teleurstellende situatie vóór de pandemie

COVID-19 hakt stevig in op de jonge generatie. Maar hun situatie was al allesbehalve rooskleurig te noemen vóór de pandemie.

Jongeren verlangen naar hetzelfde als wat hun ouders en grootouders wilden: een behoorlijk inkomen, ontplooiingskansen en voldoende zekerheid en veiligheid om een leven uit te bouwen.

Op de drempel van de volwassenheid verlangen jongeren naar hetzelfde als wat hun ouders en grootouders wilden: een behoorlijk inkomen, ontplooiingskansen en voldoende zekerheid en veiligheid om een leven uit te bouwen. Te weinig van hen krijgen dat.

Dat uit zich op verschillende vlakken. Vandaag groeien meer jongeren en kinderen op in armoede dan voorheen. In Vlaanderen steeg de kinderarmoede van 6 procent in 2001 naar 14 procent in 2019.

Het levensonderhoud wordt steeds duurder. Voor jongvolwassenen laat zich dat het scherpst voelen bij de aankoop of huur van een huis. In 2000 moest je met een mediaan loon gemiddeld 44 uur werken om de mediaan huurprijs van een woning te kunnen betalen. In 2018 was dat al 58 uur.[1] Voor de aankoop van huizen is die stijging nog groter, met een jaarlijkse gemiddelde stijging van 5 procent.

Een goede job kan de duurdere levenskost eventueel compenseren. Maar dat is nu net het probleem.

Een goede job kan die duurdere levenskost eventueel compenseren. Maar dat is nu net het probleem. In Europa bedraagt de werkloosheid onder de 25 jaar 15 procent. Dat is het dubbele van de rest van de actieve bevolking. Veel jongvolwassen werken onder hun diploma, waardoor ze minder betaald worden. De laatste tien jaar zijn de lonen bij de jonge werknemers ook minder snel gestegen dan bij de oudere werknemers.[2] Daarnaast moeten velen het stellen met tijdelijke jobs (interims, Uber, …), die geen financiële zekerheid bieden. In de EU zit liefst 43 procent van de werknemers tussen 15 tot 24 jaar in tijdelijk dienstverband.

Die financiële onzekerheid zorgt ervoor dat veel jongeren steeds later op eigen benen kunnen staan[3] en dat hun eigen levensstandaard steeds meer afhangt van die van hun ouders of grootouders (giften en erfenissen). Dat is geen prettig gegeven. Het wordt ook steeds moeilijker om een eigen huis te kopen. In Engeland bijvoorbeeld is het percentage van de mensen tussen 35 en 44 jaar die een huis huren de laatste twintig jaar verdrievoudigd. Als er geen verandering afgedwongen wordt dan zal de aankomende generatie enkele jaren langer moeten werken voor een pensioen dat een pak lager zal liggen dan nu gangbaar is.

Qua welstand is dit de eerste generatie jongeren die het slechter zal hebben dan de vorige generatie.

Qua welstand is dit de eerste generatie jongeren die het slechter zal hebben dan de vorige generatie. En dan is er natuurlijk nog de klimaatontaarding. Zoals klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele het kernachtig uitdrukt: “De jongeren op straat weten dat wij de klimaatgevolgen op hen afwentelen. Wij gebruiken hun toekomst nu als grondstof in onze dagelijkse levens, als kolonialen”.

Geen wonder dat de nieuwe generatie geen vertrouwen meer heeft in de politiek. Slechts 18 procent zegt daar nog vertrouwen in te hebben. Een kwart van hen geeft zelfs de voorkeur aan een autoritaire leider. Maar tezelfdertijd, en wellicht vanwege hun eigen moeilijke situatie, steunen veel jongeren een beleid dat ongelijkheid bestrijdt en de mensen aan de onderkant helpt.

COVID doet er een schep bovenop

Vóor de pandemie was de situatie van de jongeren niet zo denderend. De COVID-19 maatregelen deden daar nog een schep bovenop.

Mensen van 25 jaar en jonger hadden omwille van de pandemie 2,5 keer meer kans hun baan te verliezen dan de leeftijdsgroep van 26-64 jaar.

Naast vrouwen en minderheidsgroepen zijn jongeren bovenmatig getroffen door de coronamaatregelen. Zij worden wel minder ziek van Covid-19, maar studenten en jonge werknemers lijden harder onder de economische gevolgen van de pandemie dan andere groepen. Volgens de OESO hadden mensen van 25 jaar en jonger omwille van de pandemie 2,5 keer meer kans hun baan te verliezen dan de leeftijdsgroep van 26-64 jaar.[4] Veel jongeren zagen hun studentenjob in de horeca wegvallen of tijdens de zomer.

Studies hebben ook aangetoond dat afstuderen tijdens een recessie een zogenaamd littekeneffect kan hebben op de lonen en werkomstandigheden van de jobs die ze later aannemen.[5]

Op mentaal vlak kregen jongeren het ook harder te verduren. Op die leeftijd verkeer je in de verkenningsfase van je leven. Sociaal contact is daarbij zeer belangrijk. Als jongeren de kans niet krijgen om in groep samen te komen op school, op café, in de jeugdbeweging, of in de sportclub, dan haal je een essentieel element uit hun leven weg.

Als jongeren de kans niet krijgen om in groep samen te komen op school, op café, in de jeugdbeweging, of in de sportclub, dan haal je een essentieel element uit hun leven weg.

De vergeten groep

De overheden gaven en geven geen prioriteit aan deze kwetsbare groep. Om de curve naar beneden te krijgen moet, in afwachting van een hoge vaccinatiegraad, het aantal contacten tussen mensen verminderd worden. Alle onderzoeken tonen aan dat de belangrijkste ‘actieve clusters’ van de coronabesmetting te vinden zijn in de bedrijven. Recente controles hebben bovendien aangetoond dat een op drie ondernemingen de coronamaatregelen overtreedt. Deze ondernemingen worden zo goed als gerust gelaten.

In plaats dat de overheid zijn pijlen richt op deze grote besmettingshaarden, maken ze jacht op studenten die hun kotbubbels niet respecteren of krijgen jongeren die buiten met vijf een broodje eten elk een boete van 250 euro. CEO’s die hun werknemers in onveilige omstandigheden laten werken komen ervan af met een waarschuwing terwijl minderjarige tieners in de cel belanden. Je zou voor minder koleirig worden.

In plaats dat de overheid zijn pijlen richt op de besmettingshaarden in de bedrijven maken ze jacht op studenten die hun kotbubbels niet respecteren of op jongeren die samen een broodje eten.

Een buitenfuif van 50 personen mag niet, maar jongeren moeten wel vaak in overvolle bussen of treinen naar school of naar het werk. Er wordt ook geen werk gemaakt van leuke alternatieven of georganiseerde uitlaatkleppen voor deze leeftijdscategorie.

Als er binnenkort een coronapaspoort zou ingevoerd worden, zoals in Denemarken of Zwitserland, dan is het hek helemaal van de dam. Omdat jongeren voorlopig niet ingeënt kunnen worden zouden zij dan volledig uitgesloten worden van de vaccinatieprivileges: vliegreizen, festivals, voetbalmatchen, fitnessclubs, restaurants, …

Mogelijke politieke neveneffecten

“Jongeren zijn dé vergeten groep van dit coronajaar”, schrijft bruzz.be. Van alle leeftijdsgroepen zijn zij mentaal het hardst getroffen door corona. Bij tieners zijn depressieve gevoelens aanzienlijk toegenomen[6] en bij de leeftijdscategorie tussen 18 en 34 jaar is er beduidend meer angst dan bij de 35 plussers.

“Jongeren zijn dé vergeten groep van dit coronajaar.” Van alle leeftijdsgroepen zijn zij mentaal het hardst getroffen door corona.

Naast die angst en depressie is er ook veel opgekropte woede, die af en toe losbarst. Denk maar aan de relletjes op de Kaaien in Antwerpen, in Knokke of in het Ter Kamerenbos.

Minder zichtbaar maar wellicht veel gevaarlijker is de toegenomen radicalisering bij jongeren. Volgens experts maken isolatie, depressie, financiële onzekerheid en jobverlies mensen vatbaarder voor nieuwe ideeën en radicalisering. Thuiszittende jongeren zijn een gemakkelijker prooi geworden voor extremistische groepen die actief zijn op sociale media-forums zoals Telegram, Gab, Discord en Steam, de site voor het delen van videogames. In die zin is de pandemie de perfecte voedingsbodem voor radicalisering. Het extreemrechtse Vlaams Belang heeft veel succes bij jongeren. Het is geen toeval dat deze partij de laatste maanden goed scoort in de peilingen.

De klungelige aanpak van de coronacrisis zou een nog erger monster kunnen baren.

Het voorrang geven aan economische belangen o.a. ten nadele van de jonge generatie zou op termijn wel eens nare politieke gevolgen kunnen met zich kunnen meebrengen. De foute aanpak van de grote financiële crisis in 2008 heeft het populisme gecreëerd en groot gemaakt. De klungelige aanpak van de coronacrisis zou een nog erger monster kunnen baren. Dit mogen we niet laten gebeuren.

 

Notes:

[1] Het gaat hier over de zogenaamde ‘toilindex’. Bronnen: https://www.vacature.com/nl-be/carriere/salaris/hoeveel-belgen-verdienen-meer-dan-2-100-euro-netto; https://steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/studiedagen/studiedag-private-huurmarkt-15-mei-2012/deel-ii.pdf, p. 23; https://www.tijd.be/netto/vastgoed/hoeveel-kost-een-huurwoning-in-uw-gemeente/10119067.html; https://steunpuntwonen.be/Documenten_2012-2015/studiedagen/studiedag-private-huurmarkt-15-mei-2012/deel-vi.pdf, p. 8.

[2] Dat is bijvoorbeeld het geval in de VS en Australië. In dat laatste land was er zelfs een daling bij de categorie onder de 34 jaar.

[3] In 2011 was het aantal nestklevers in België in de leeftijdscategorie 25 tot 29 jaar 24 procent. Acht jaar later is dat gestegen tot 28 procent.

[4] 80 procent van de jobs die sinds februari verloren gingen in het Verenigd Koninkrijk situeerde zich bij werknemers onder de 35 jaar.

[5] De slechte startsituatie is als een litteken, ze slepen dat hun hele carrière met zich mee. Zo doen ze minder werkervaring op (omwille van tijdelijke werkloosheid) en/of starten ze met lagere lonen. Beide factoren hebben meestal een blijvende negatieve impact op de jobs die ze later aannemen.

[6] Bij 44 procent van de jongeren tussen 10 en 18 jaar gaat het over licht toegenomen depressieve gevoelens. Bij 33 procent gaat dat over een sterke stijging.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!