De manifestatie tegen racisme en politiegeweld van zondag 7 juni had iets onvergetelijks. Ik voel de aandrang om er nog even op terug te komen, omdat er iets is blijven hangen, dat me pas na een paar dagen ten volle duidelijk werd. Toen ik tegen vorige zondag rond 3 uur aankwam op het Poulaertplein kon ik mijn ogen niet geloven: een zee van mensen. Een massa volk, veel jeugd, in alle kleurschakeringen van die prachtige menselijke huid. Epidemiologisch onverantwoord. Maar ongelofelijk hartverwarmend, en vooral moreel noodzakelijk. Gelukkig droeg iedereen een masker …
Die wolk van besmetting waarin wij naar verluidt met z’n 10.000 vertoefden, geeft voor mij die historische bijeenkomst een bijzondere aura. Een actie van epidemioloigische ongehoorzaamheid die de kracht van ons protest buitengewoon versterkte. Wat een signaal aan de wereld! Ook en vooral aan een land waar openlijk racisme, vergezeld van de meest giftige complottheorieën – over de grote vervanging en meer van dat fraais – bij de jongeren bon ton wordt, door toedoen van nette jongens als Tom Van Grieken en Dries van Langenhove, die een politiek van intimidatie niet schuwen – denk aan de campagnes op sociale media tegen Marc Van Ranst.
Ik dacht ook aan de vernederende, ontoelaatbare behandeling die theatermaker Gorges Oclo, een student van ons in de krant vertelde, hoe hij na een incident waar hij eerder een ridder was door tussen te komen in een ruziënd koppel, door agenten tegen de grond werd gegooid en in de boeien geslagen, en behandeld als de slechterik uit een (anti)racistische film. Ik was er zeer door geraakt. Ik wou als antwoord een eerder filosofisch stuk schrijven over vernedering, over vernedering en racisme, over vernedering en de rellen in Amerika ook, over vernedering en woede.
Ik was in deze en dergelijke gedachten verzonken, toen plots ik het bordje zag: “JUSTICE POUR ADIL”. Dat deed een belletje rinkelen, nee, een heus alarm ging in mij af. Adil was een een buurjongen om zo te zeggen: ik heb de helikopters van de rellen die volgden op zijn dood boven mijn terras zien hangen. Dat brengt gebeurtenissen dichterbij. En al snel hoorde ik van mijn buurman Pradeep dat er misschien meer aan de hand was dan zomaar een ongeval bij een ontsnappingspoging op een bromfiets, dat zijn advocaat beweerde dat zijn dood uitgelokt zou zijn door een tweede politiecombi. Ik weet het niet, geruchten misschien. Maar laat in godsnaam de waarheid aan het licht komen – hier is, naast een plicht voor de rechterlijke macht, ook een grote taak voor de pers weggelegd. Anders zullen er nog rellen komen.
Over de rellen van zondagavond is het beste artikel zaterdag verschenen, namelijk het interview met filmmaker Spike, die in zijn nog altijd actuele film Do the right thing zelf een vuilnisbak in de ruiten van een buurtpizzeria gooit. De uitspraak van Martin Luther King, die Lee citeerde, kan dezer dagen niet genoeg herhaald worden: “Rellen zijn de taal van zij die niet gehoord worden.”
Als men de rechtstaat wil verdedigen en de gerechtigheid, de eer van dit land en onze democratie, en vooral ook gewoon rellen wil vermijden, dan moet men zorgen dat de waarheid over Adil aan het licht wordt gebracht. En over alle anderen. Ook over de slachtoffers van vernederende behandeling, zoals ‘Gorgeous Oclo’. En dat de schuldigen een passende straf krijgen. Zoals de politieagent die George Floyd ombracht, terechtstaat voor ‘murder in the first degree’. Black Lives Matter. Het leven van mensen van kleur doet er toe.
Als men racisme wil aanpakken, dan moet men beginnen met de politie. Als de arm der wet racistisch is, verliest de rechtstaat zijn legitimiteit en ondermijnt de staat als zodanig zonder meer zijn eigen gezag. Gerechtigheid voor Adil.
