In
de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei draaien we bij
DeWereldMorgen.be de rollen om. We passen voor de grote interviews met
politici
en leggen ons oor te luister bij de burgers van dit land. Waar liggen
zij van wakker? Wat zijn hun zorgen en wensen? Wat verwachten zij van de
politici die meedingen naar een zitje in één van de parlementen? Daarna
is het de beurt aan de politici om te reageren op deze reeks portretten
van bijzondere mensen.

“Er is niemand die praat over al die mensen die uit de boot
zullen vallen als ze hun werkloosheidshervormingen doorvoeren. Het
kan toch niet dat een groot deel van de bevolking gewoon monddood
wordt gemaakt. We zijn met over de tweehonderdduizend werklozen in
Vlaanderen en we hebben geen woordvoerders of kanalen om ook onze
mening te ventileren”, zegt Mich.

Schoolcarrière een flop

Voor mij zit Mich D., 35 jaar, afkomstig uit Antwerpen en, op één
korte interimjob na, al bijna een jaar zonder werk. Hij wilde niet met
naam en toenaam zijn mening geven, “want je weet maar nooit wie dit allemaal leest. Ik wil niet dat bepaalde uitspraken tegen me gebruikt worden.”

Mich hopte van school naar school om op zijn zeventiende zonder
diploma af te zwaaien van het deeltijds onderwijs. Hij had
dyscalculie en dyslectie en kreeg naar eigen zeggen totaal geen
begeleiding. “Het was de tijd waar ze je achteraan in de klas
zetten en ervan uitgingen dat je het wel kon maar niet wilde. Mijn
schoolcarrière was een complete flop.”

“Ik ben ergens
in 1996 op de arbeidsmarkt beland. Maar dat waren toen nog heel
andere tijden. Ik was altijd al een plantrekker geweest. En ben ook
niet vies van vuil of zwaar werk. Na school ging ik vlot van de ene
tijdelijke job in de andere. Ik deed alles wat ik kon vinden. Als
magazijnier, productiearbeider, in de metaalindustrie, …”

Vijf jaar interim bij Opel

“In 2005 kon ik via interim aan de slag in de Opelfabriek.
Daar heb ik gewerkt tot de fabriek moest sluiten in 2010. Toen
belandde ik opnieuw op straat zonder iets. In de Opelfabriek had ik
al die tijd met een interimcontract gewerkt. Hoewel het niet legaal is, moest ik na een paar maanden telkens een paar weken thuisblijven om opnieuw aan de slag te kunnen via het interimkantoor. Niemand controleerde het en ik was ook niet de
enige in dit systeem.”

“Na de Opelperiode is de malaise echt begonnen. Ik was even
gemotiveerd en wou alles aanpakken als voorheen. Maar de zoektocht
naar werk verliep veel minder vlot, zelfs via interims. De
periodes waarin ik van een uitkering moest leven, werden langer. Heel
af en toe kon ik hier en daar enkele dagen werken.”

“Ik kwam na een tijd terecht bij de VDAB, waar ik een trajectbegeleiding
moest volgen en min of meer in de richting van een opleiding tot bouwvakker werd gestuurd. Iets wat me eigenlijk totaal niet interesseerde, maar omdat ik werkloos
was heb ik de opleiding toch gevolgd. Ik heb nadien enkele jaren in de bouwsector gewerkt.
Maar het was een job die ik al vanaf de eerste dag enorm tegen mijn zin
deed en me zowel geestelijk als fysiek sloopte.”

Droomjob van korte duur

“Ik ben gestopt met in de bouw te werken en via interim ander werk gaan
zoeken. Ik deed kortlopende jobs als magazijnier, industrieel reiniger,
laden en lossen van containers, industriële schrijnwerkerij,…
Kortom: alles wat ik kon vastkrijgen.”

“Daarna vond ik vast werk als kunststoflasser. Iets wat ik enorm
graag deed en waar ik ook heel goed in was. Ik kreeg een vast contract en
dacht: eindelijk, hier kan ik carrière maken. Maar de pret duurde
niet lang. Na een jaar kwam het bedrijf in moeilijkheden door enkele
gemiste projecten en moest er geherstructureerd worden. Omdat ik het kortst in dienst was, kreeg ik ook als één van de eersten mijn ontslag.”

Buitengekeken door interims

“Omdat ik op dat moment een vast
contract had krijg ik nog een redelijke uitkering, maar die zal snel
dalen. Ik zoek nog altijd intensief via interims, maar het is enorm
moeilijk geworden. De VDAB-website is gewoon een uithangbord voor
interimkantoren geworden met allemaal dezelfde vacatures. Als je daarop
reageert, krijg je te horen dat de job net weg is. En dat je best
langs kan komen om in te schrijven.”

“Maar sommige medewerkers van interimkantoren kijken me gewoon buiten of weigeren
me zelfs in te schrijven zodra ze zien dat ik geen diploma of rijbewijs heb.
Ik was enorm verbaasd toen ik het de eerste keer meemaakte. Een
interimjob zou toch een opstapje moeten zijn voor mensen als ik
zonder diploma.”

Moderne slavernij

“Ik kreeg onlangs van een interimkantoor een taakcontract
aangeboden. Dat komt blijkbaar veel voor in de sector van de
industriële reiniging. Een taakcontract wil zeggen dat je een
contract tekent bij een interimkantoor om zeven dagen lang,
vierentwintig uur flexibel inzetbaar te zijn voor dat specifieke interimkantoor. De ene keer kunnen ze je ‘s ochtends enkele uurtjes in
een bedrijf laten werken, de andere keer enkele uurtjes ‘s avonds of
‘s middags in weer een ander bedrijf. Je weet pas een uur op voorhand
wanneer je moet werken en waar. Zij garanderen je minimum twintig uur
werk per week.”

“Er zullen veel mensen zijn die geen keuze hebben en zo’n taakcontract moeten aanvaarden, maar ik zit
nog in een positie dat ik het kan weigeren. Twintig uur werken, daar
verdien je toch amper iets mee. Als ze me veertig uur garanderen, wil ik het
wel doen. Maar nu moet je elke dag naar een andere fabriek. Dat is
stresserend. Je kan niets meer plannen, want je moet voor enkele
uurtjes van hot naar her. Het zijn bovendien contracten voor een
week, dus de week nadien kunnen ze je zeggen dat er geen werk is.”

“Voor
de werkgevers is dit natuurlijk een paradijs. Hebben ze even mensen nodig, dan staan ze te springen. Hebben ze niemand meer nodig, dan
kunnen ze hen gewoon wegsturen.  Maar voor werknemer is dit de hel. Ik
vind dit gewoon moderne slavenarbeid. Zoiets zou de overheid moeten
verbieden.“

150 mails, 6 antwoorden

“Ik ben geen profiteur en heb er echt niet voor gekozen om
werkloos te zijn,” zucht Mich. “Mijn typische dag ziet er als volgt
uit: Mijn wekker loopt elke ochtend om acht uur af. Ik doe dat bewust
om in een bepaald ritme te blijven. Ik sta op, neem een douche en zet me voor de computer om tot ‘s middags
mails te sturen voor alle vacatures waar ik kans voor maak of waar ik al
ervaring in heb. En ik blijf hopen dat er in de namiddag iemand belt of reageert op
mijn sollicitaties.”

“Ik heb de laatste vier maanden 150 mails verstuurd en daar een
zestal antwoorden op gekregen. De ene keer om te laten weten
dat ik niet in aanmerking kom, de andere keer dat ze me in de
aanwervingslijst zullen opnemen. En dan moet je nog elke dag horen dat
je lui bent. Ik kan me er echt druk in maken.”

Rekken vullen met diploma

“De mensen staan er niet bij stil op welke obstakels je als
werkloze allemaal botst. Vroeger had ik totaal geen probleem om
werk te vinden. Onlangs solliciteerde ik bij enkele supermarkten in de
buurt en kreeg ik te horen dat ik niet in aanmerking kom. Het
blijkt dat die supermarkten nu meer en meer mensen aannemen met een
diploma van de hogeschool voor hetzelfde loon.”

“Een andere barrière is het rijbewijs dat ik niet heb. Ik
solliciteerde enkele jaren geleden voor postbode, maar ze weerhielden
me niet omdat ik geen rijbewijs had. Terwijl je als postbode in de wijk
toch gewoon de fiets gebruikt. Maar dat zijn de regels van de overheid, vertelden ze me bij de dienst.”

“Dat de overheid daar eens iets aan doet. Ik heb nooit mijn
rijbewijs gehaald. Ik heb altijd in de stad gewoond en doe alles met
de fiets of het openbaar vervoer. Ik vind een auto gewoon veel te duur.
Waarom moeten ze me verplichten om een rijbewijs te hebben?”

Rijbewijs als obstakel

“Zelfs om een VDAB-opleiding te volgen eisen ze een rijbewijs.
Ik wilde me in Antwerpen inschrijven voor een VDAB-opleiding, maar dat mocht niet omdat ik geen rijbewijs had. En dat terwijl dezelfde opleiding
in Hasselt geen rijbewijs vereist. Ik heb me dan maar ingeschreven
voor de opleiding in Hasselt en zal over een paar maanden elke dag
naar Hasselt moeten pendelen.”

“Zelfs voor de jobs die ik vroeger deed, zoals in de bouw, kom ik
niet meer aan de bak. Ik lees in de kranten dat er nu Oost-Europeanen
voor amper vijf euro werken als bouwvakker. Dat is bijna de helft van
wat ik daarvoor kreeg. En dit is allemaal legaal want ze krijgen een
contract in hun eigen land (detachering). Waarom pakt de overheid dat niet aan?”

Elf werklozen per vacature

“Ik ben niet lui en heb er niet om gevraagd om zonder werk
te zitten. Ik hoorde onlangs dat er gemiddeld elf werklozen zijn voor
één vacature. Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te zien dat er
veel mensen werkloos zijn omdat er gewoon niet genoeg werk is. Daarom
kan ik me enorm kwaad maken als ze het in de media weer eens hebben
over de activering van werklozen, dat de uitkeringen moeten verminderd
worden in de tijd,… ”

“Het is net alsof de kosten die een werkloze heeft ook afnemen. Men
gaat ervan uit dat een werkloze na een jaar niet meer hoeft te eten en
na twee jaar geen huur en andere onkosten moet betalen. Dat is toch
absurd? De mensen belanden gewoon van de werkloosheid bij het OCMW, om
nadien terug bij de werkloosheid te komen.”

Brood op tafel

“Iemand die werkloos wordt, blijft gewoon dezelfde onkosten
hebben als een werknemer. Ik woon alleen, moet huur betalen en heb
ook de gewone maandelijkse onkosten zoals eten, internet, energie enz… Ik
moet nu al besparen in uitgaven voor bijvoorbeeld concerten en film en
zelfs regelmatig met vrienden op café gaan zit er niet meer in.”

“Het voorstel om werklozen of mensen met een leefloon
gemeenschapsdienst te laten doen vind ik nog het ergste. Als er werk is, geef me dan toch gewoon een voltijds contract
en het recht op een normaal leven en een toekomstperspectief.”

Daten 

“Het is moeilijk om een relatie te beginnen. Ik wil na anderhalf
jaar terug daten, maar durf niet echt. Ik kan niemand mee uit eten
nemen. Of wat als ze vraagt wat ik doe en ik moet uitleggen dat ik
werkloos ben? Ik wil dat niet zijn. Ik heb ooit een kinderwens gehad, maar ook die heb ik opgeborgen. Ik zie momenteel mijn toekomst niet rooskleurig in, laat staan met een kind.”

“Ik start over een paar maanden met een opleiding industriële
elektriciteit in Hasselt. Ik hoop dat ik daarmee echt aan de slag kan
gaan.”

“In plaats van de werklozen te stigmatiseren moet de overheid de
arbeidsmarkt en zeker de interimsector wat beter reguleren. Als je
mensen flexibel wil inzetten, enkele uurtjes hier en daar, dan moet je
ze wel een voltijds loon garanderen.

Alternatieven

“De overheid biedt nu geen alternatieven aan al die
werklozen. Er is alleen bestraffing, zoals het verminderen van de uitkering,
schorsing… Als er niet genoeg werk is voor iedereen, dan kan je
moeilijk alleen straffen.”

“Diegenen die nu het luidst roepen voor het streng aanpakken en bestraffen van de
werklozen, zullen misschien ooit in dezelfde situatie belanden, en
dan beseffen wat dat betekent. Werkloos zijn is geen keuze. De meesten willen gewoon elke dag werken, een steentje bijdragen en een deftig
leven uitbouwen. Je nutteloos voelen is heel frustrerend en
vermoeiend.”