Momenteel rijdt er elk uur een trein van Brussel naar Amsterdam en terug. Deze trein doet verschillende stations aan, waardoor reizigers kunnen rekenen op een betrouwbare, goedkope en flexibele verbinding tussen beide landen. De trein is een groot succes: tijdens de spits zit de trein vaak overvol, zodat veel passagiers moeten rechtstaan. Het zou dan ook geen slecht idee zijn geweest extra treinen in te zetten.
Maar de vervoersmaatschappijen hebben juist het tegenovergestelde besloten. De Beneluxtrein wordt vanaf 9 december volledig afgeschaft. In de plaats daarvan zal er een hogesnelheidstrein gaan rijden. Daardoor zal de reiziger tussen Amsterdam en Brussel een tijdswinst hebben van een uur. Maar daarmee zijn alle voordelen van deze Fyra dan ook wel opgesomd.
Logistieke strop
Deze Fyra zal enkel nog stoppen in Antwerpen, Rotterdam en Schiphol. Een belangrijke stad als Den Haag verliest daarmee zijn directe verbinding met België. Maar ook grensprovincie Noord-Brabant heeft geen enkele verbinding meer met het buurland, behalve de stoptrein Roosendaal – Antwerpen. Internationale reizigers uit Eindhoven, Tilburg of Den Bosch moeten voortaan omreizen via Rotterdam, om naar België te kunnen.
De Fyra zal, zoals het er nu uit komt te zien bovendien nog maar tien keer per dag rijden, in plaats van de huidige zestien Beneluxtreinen. Wie bedenkt dat de Beneluxtrein nu vaak al overvol zit, kan inzien dat dit zal leiden tot een logistieke strop. Reizigers zullen eventueel uitwijken naar reeds vermeldde boemel Roosendaal – Antwerpen; een antieke trein met drie rijstellen, waarop Indiase toestanden vanaf 9 december niet uit te sluiten zijn. De NMBS heeft alvast besloten de prijzen van de boemel ook te verhogen (van 11,40 euro naar 16 euro) om de ergste armoedzaaiers er van te weerhouden deze optie te nemen.
Daarbij moet voortaan voor de Fyra gereserveerd worden. Een spontaan bezoekje naar het buurland wordt zo erg lastig. Samen reizen zonder samen te boeken is ook al niet meer mogelijk. Loopt een vergadering uit? Je reservering is waardeloos en je zult een nieuw kaartje moeten aanschaffen. Een dure grap.
Peperduur
Daarmee komen we sowieso tot het grootste bezwaar. De Fyra wordt fors duurder dan zijn voorganger. Vanuit de redenering dat de tijdwinst voor de reiziger wel wat mag kosten, worden de nadelen volkomen genegeerd. Fyra maakt onderscheid tussen de prijstarieven Fullflex, Semiflex en Supersaver. De naam van de Supersaver is al ironisch, omdat de laagste kosten ervoor nog altijd hoger zijn dan nu het geval is. Bij de Supersaver moet je echter ruim van tevoren boeken, waarbij de reële prijs wordt bepaald door vraag en aanbod.
Wil je de flexibiliteit houden van de Beneluxtrein en op de trein stappen wanneer de vergadering afgelopen is en pint of pilsje op dan zal je een Fullflex kaartje moeten kopen. Een enkele reis Antwerpen – Rotterdam kost vandaag 19,20 euro. Vanaf 9 december kost een Fullflexkaartje 35 euro, een prijsverhoging van meer dan 80 procent. De Supersaver kost minimaal 20 euro.
Een reis van Antwerpen naar Eindhoven duurt met de huidige dienstregeling net geen twee uur en kost 21,20 euro. Dit is geen erg gunstige verbinding, als je bedenkt dat je met de auto maar ruim een uur onderweg bent en maar vijftien euro kwijt bent aan brandstof, zelfs als je niet carpoolt. In de Fullflexoptie stijgen de kosten van deze reis naar meer dan 55 euro, een prijsverhoging van ruim 100 procent. De dienstregeling is nog niet bekend, waardoor we nog niet kunnen inschatten met hoeveel extra reistijd de reiziger te maken zal krijgen, maar een snelle blik op de kaart van Nederland laat zien dat een omweg van Eindhoven naar Antwerpen via Rotterdam niet echt efficiënt kan zijn.
Sociaal verzet
Behalve toeristen en dagjesmensen, worden pendelaars door de wijziging het hardst getroffen. Onder hen zijn ook veel studenten die een prijsverhoging kunnen missen als kiespijn, aangezien hun reiskosten sowieso al een aanzienlijk deel van hun budget uitmaken. Gedupeerden verzamelen zich op de Facebookgroep “Géén afschaffing van de Beneluxtrein Brussel-Amsterdam” Toch lijken nog niet veel mensen wakker te liggen van wijziging.
Florian Vandenberk is medeoprichter van deze Facebookgroep. Hij pendelt wekelijks tussen Geel en Delft, waar hij Aerospace Engineering studeert. “Het sociale verzet is nogal klein”, zegt hij. “We zien de laatste weken wel meer en meer mensen actief op onze Facebookpagina. Ook de pendelaars worden nu wakker, maar de dagjestoeristen en vele andere reizigers weten nog niet dat de Beneluxtrein niet meer gaat rijden vanaf 9 december. De gewaarwording van de mensen voor de flexibiliteit en de prijzen zal dus pas begin december komen.”
Liever staand
Martje Wijers is ook pendelaar. “De Fyra zou mij in theorie veel tijd zou kunnen besparen. Vanaf december is het echter de enige mogelijke optie om met het openbaar vervoer te reizen. Hoeveel geld me dit extra gaat kosten is nog onduidelijk, maar de kans is groot dat het de komende jaren alleen maar duurder gaat worden, omdat de Fyra een monopolie krijgt op de Beneluxlijn. Bovendien moet je verplicht van tevoren reserveren, waardoor het onmogelijk wordt om spontaan op de trein te springen. Ik weet zeker dat ik in de nieuwe situatie wel eens een kaartje voor niks gekocht ga hebben, doordat er bijvoorbeeld vertraging is tussen Gent en Antwerpen, waardoor ik de aansluiting mis. Ik begrijp ook niet waarom de Fyra niet elk uur gaat rijden. Minder treinen betekent dus dat heel veel mensen niet met de gewenste trein kunnen reizen, te meer omdat je niet eens mag staan in de Fyra omwille van ‘het comfort voor de reiziger.’ Ik kom echter liever staand op mijn plaats van bestemming dan helemaal niet.”
Tom Deneire woont in Gent en werkt in Den Haag. Hij reist twee keer in de week heen en weer. “Dat kost me momenteel met een Benelux tourrailpas 66 euro per week. De reistijd bedraagt daarbij net geen 3 uur. Ik werk per jaar ongeveer tien maanden en betaal dus 2640 euro. Mijn werkgever betaalt daarvan een deel terug, waardoor het mij nog 1040 euro kost op jaarbasis. Vanaf 9 december met Fyra wordt dat tussen 184 euro en 125,6 euro per week, al zal ik van dat tweede tarief wellicht niet vaak kunnen genieten, omdat mijn reistijden niet altijd voorspelbaar zijn. Dat betekent dus tussen de 7360 en 5024 euro op jaarbasis. Na aftrek van mijn onkostenvergoeding betekent dat tussen de 6320 en 3984. Met Fyra wordt de reistijd theoretisch wel wat ingekort, al is ook dit relatief, omdat ik nog geen zicht heb op de aansluitingen die ik in Antwerpen en Rotterdam moet halen.”
Hedwigepolder
Het grootste probleem ligt uiteraard in het verdwijnen van de intercityverbinding tussen Antwerpen en Roosendaal. Een dergelijke verbinding zou veel problemen voor de reiziger kunnen oplossen, omdat men – eenmaal aangekomen op het Nederlandse net – geen reserveringen hoeft te maken voor treinverbindingen naar de rest van het land. De uitbating van deze lijn is de verantwoordelijkheid van de NMBS. Aan de Belgische zijde blijft het echter stil. De trajecten zouden reeds gereserveerd zijn voor “andere treinen” klinkt het. Daarmee is de kous blijkbaar af.
Kwatongen beweren dat de weigerachtige houding van de Belgische overheid om werk te maken van een intercity tussen Antwerpen en Roosendaal een wraakactie is voor de trage besluitvorming in Nederland om het onder water zetten van de Hedwigepolder – de in Europees verband afgesproken milieucompensatie voor het uitdiepen van de Westerschelde. Hoewel het een sappig verhaal is, lijkt het eerder onwaarschijnlijk, omdat dit laatste valt onder Vlaamse bevoegdheid.
Drukke snelweg
De voormalige Nederlandse minister van Infrastructuur en Milieu, Schultz van Haegen, heeft op 30 oktober in een brief aan de Tweede Kamer laten weten te zullen zoeken naar oplossingen om een goede verbinding tussen Noord-Brabant en Noordoost Nederland met België te garanderen. Zolang er nog geen oplossing is zal ze er bij de NS voor pleiten om de Fyra tenminste ook te laten stoppen in Breda. Een deel van de reiswinst wordt daardoor echter weer teniet gedaan.
De Nederlandse reizigersorganisatie Rover heeft al een klacht ingediend bij de Nederlandse Mededingsautoriteit, waarmee ze het ‘monopolistische’ gedrag van de NS aanklagen, meldt het NRC Handelsblad. Ze klagen de kunstmatige prijsopdrijving van de NS voor reizigers naar België aan, die behalve de Fyra geen keuze meer hebben. Op haar site zegt Rover: “Er zijn mensen die dagelijks pendelen van Antwerpen naar Rotterdam en omgekeerd en er zijn grote aantallen studenten die van de trein gebruik maken. Dat zijn armoedzaaiers, die niet in de dure treinen thuis horen die NMBS en NS Hispeed besteld hebben voor de hogesnelheidslijn. Die zoeken het maar uit. Het wordt drukker op de autoweg tussen Breda en Antwerpen.”
Bronnen
“Ook trage trein naar België fors duurder“
“Tarieven Fyra Amsterdam – Brussel“
“Rover klaagt bij NMa over NS – naar België reizen wordt fors duurder“
Facebookgroep “Géén afschaffing van de Beneluxtrein Brussel-Amsterdam“
