“We willen enkel een aanbevelingsfunctie hebben en momenten van burgerraadpleging houden tussen de verkiezingen door. Er is overal een enorme vraag van burgers naar meer participatie”, zegt Van Reybrouck. Kijk naar de Arabische lente, de indignados en andere gelijkaardige lokale burgerinitiatieven. De G1000 wil met haar experiment meesurfen op die beweging.

Van Reybrouck verwees naar succesvolle voorbeelden van burgerparticipatieprojecten in onder meer IJsland na de crisis. Daar werd de grondwet herschreven met een 25-tal mensen. Ook in Denemarken is er de ‘People’s Summit’ waar burgers gehoord worden. En in de VS werden na de aanslagen van 9/11 een burgerparticipatiemoment gehouden met 2.000 burgers om te beslissen wat er met Ground Zero moest gebeuren.

Een trechter in drie stappen

Het proces van de G1000 van het verzamelen van de vragen en ideeën tot de politieke aanbevelingen verloopt in drie grote stappen.

1. Sinds juli konden burgers de vragen die ze hebben over de samenleving via de website doorsturen. Er hebben zo’n 5.000 mensen topics opgestuurd. Van al die inzendingen is een top-25 gemaakt van de meest gestelde vragen. Tot oktober konden burgers een top drie opsturen van deze 25 thema’s.

2. Uiteindelijk worden die drie thema’s besproken met de 1000 geselecteerde deelnemers in kleine werkgroepen tijdens de G1000-bijeenkomst op vrijdag 11 november.

3. Het resultaat uit de werkgroepen van 11 november wordt door 32 geselecteerde burgers en experts tegen april 2012 verder uitgewerkt tot concrete beleidsaanbevelingen.

De drie thema’s op de agenda

De drie thema’s die op 11 november op de agenda staan worden telkens ingeleid door twee academici.

• Sociale zekerheid ingeleid door: Bea Cantillon (UA) en Philippe Van Parys (UCL)
• Welvaart in tijden van financiële crisis ingeleid door: Koen Schoors (UGent) en Eric De Keuleneer (ULB)
• Immigratie ingeleid door: Marie-Claire Fobelets (KU Leuven) en Marco Mariniello (ULg)

D-Day 11 november

De duizend deelnemers die op 11 november mogen meevergaderen zijn vooraf geselecteerd om evenredige verdeling te hebben qua geslacht, leeftijd, taal, provincie. Ze worden in het begin van de dag verdeeld over 100 tafels met elk een facilitator. Er zijn 35 Nederlandstalige tafels, 29 Franstalige tafels, 35 tweetalige tafels met vertaling en één Duitstalige tafel voorzien.

De drie geselecteerde thema’s worden telkens per sessie ingeleid en dan een uur besproken per tafel met een stemming op het einde van elke sessie. Tijdens de vierde sessie mag elke tafel een onderwerp kiezen uit een lijst van tien onderwerpen die ze zelf willen bespreken.

De ideeën die uit de verschillende sessies komen worden gebundeld tot een geheel en dan gaat de derde fase in van de G1000 die omschreven wordt als de G32. Dan zullen 32 burgers en experts zich buigen over de resultaten en tegen april een aantal concrete beleidsaanbevelingen doen.

Naast de 1000 die samenkomen in Thurn & Taxis is er diezelfde dag ook een G-OFF waarbij burgers die er niet kunnen bij zijn in Brussel ook lokaal kunnen samenkomen en de thema’s bespreken. Ook via de G-Home kunnen burgers online de livestream volgen en zelf hun ideeën doorsturen die ook afzonderlijk in het verslag worden opgenomen.

Internationale waarnemers

Om toe te zien dat alles correct verloopt, zijn er acht internationale experts uitgenodigd, vooral academici uit verschillende Europese landen die het verloop van de dag observeren. En ook het middenveld zal volgens de organisatoren het experiment komen waarnemen en checken of ze het ook kunnen gebruiken in hun werking. De parlementsvoorzitters van de zeven parlementen zijn uitgenodigd op het slotmoment.

Kostenplaatje

Een burgerinitiatief organiseren, is een dure bezigheid, zo blijkt uit het kostenplaatje. De voorbereidingen hebben al 110.000 euro gekost. De bijeenkomst op 11 november kost 206.000 euro en de uitwerking wordt geschat op ongeveer 150.000 euro. Het geld komt volgens de organisatoren van vrijwillige steungevers. Onder de steungevers zijn individuen, bedrijven, stichtingen en organisaties.

Zowel de werkgeversorganisatie als de vakbonden steunen het project. Er zijn meer dan 3.000 steungevers die tussen de 1 en 500 euro gaven. Er zijn ongeveer 13 steungevers die meer dan 5.000 euro hebben geschonken. Om de onafhankelijkheid te bewaren, is er volgens de organisatie een maximumsteun per persoon, bedrijf of organisatie van 35.000 euro.

Knowhow burgerparticipatie

Het organiseren van zo’n burgerparticipatieve oefening verloopt niet vanzelf. Heel het proces wordt begeleid door Levuur, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het organiseren van participatieprocessen. Ze hielpen eerder al met VIA (Vlaanderen in Actie) en begeleiden o.a ook transitiegroepen.

“Burgerparticipatieprojecten zijn ook in België niet nieuw”, zegt Stef Steyaert van Levuur, die in een vorig leven nog heeft gewerkt bij het Vlaams Instituut voor Samenleving en Technologie (IST), dat twee weken geleden door besparingen is opgedoekt.

“We hadden met het IST fantastische burgerprojecten georganiseerd. Zo is er bijvoorbeel het project rond armoede en technologie waarbij we met vijf groepen van 200 armen in verschillende locaties hebben samengezeten over de plaats die technologie inneemt in hun leven en welke drempels die vormt.  Daar is heel de nota Digitaal Vlaanderen van het Vlaams parlement uitgekomen.” 

“De Koning Boudewijn Stichting heeft al jaren het project Meeting of Minds dat toonaangevend is in heel Europa op het gebied van grensoverschrijdend participatieve methodologie. Ze organiseerden al twee keer de European citizen deliberations over Europese beleidsthema’s waar 28 landen aan meededen. Denemarken komt bij ons aankloppen voor de methodologie van hun burgerpartipatieprojecten.”

“Dit project van de G1000 heeft vooral symbolisch een grote waarde omdat het in Vlaanderen de eerst keer is dat we in één keer duizend mensen samenbrengen om over maatschappelijke  thema’s te discussiëren”, aldus Stef Steyaert.