Doodstraf is de meest extreme en wrede vorm van straf, gebaseerd op vergelding en wraak. Elke executie is zonder meer moord een schending van het recht op leven. De helft van de Belgen wil de doodstraf herinvoeren. Toch huiveren velen bij de gedachte aan ophanging of gifspuit. Zij vinden de doodstraf immoreel en een rechtstaat onwaardig. Dus wat WW doet, blijft nodig.

In België en in heel Europa is de doodstraf officieel afgeschaft, maar ons werk is niet af. Ons strafrecht kent levenslange straffen. Is levenslang opsluiten zonder enige kans op strafvermindering en re-integratie in de maatschappij menselijk?

Levenslang

Levenslange opsluiting betekent sterven in de vergeetput van de gevangenis en staat gelijk aan trage doodstraf, zonder executie weliswaar, maar even verwerpelijk. 

“Mijn kinderen en kleinkinderen willen op bezoek komen. Ik weiger dat. Ik kan het niet meer aan om telkens afscheid te moeten nemen. Bezoek is een foltering … “, vertelde X, een levenslanggestrafte. Hij zit al meer dan de helft van zijn leven gevangen en heeft weinig of geen hoop op vrijlating. 

België is het enige land in Europa waar levenslang echt levenslang kan zijn. Dat mag normaal gezien niet. De minimum straftijd voor levenslang wordt steeds verhoogd. Dat er geen maximum straftijd staat op ‘levenslang’, daar spreekt niemand over. Een levenslanggestrafte kan na 15 jaar vrijkomen, maar net zo goed na 30 of 40 jaar. “Als ik zou weten dat ik nooit meer vrijkom, dan hoop ik dat ik zo snel mogelijk een terminale kanker krijg. Of dood ik mezelf”, voegde X er ook aan toe. “Is dat de enige oplossing? Wachten op de dood, zelfmoord plegen of kanker wensen? Dat wenst ge uw grootste vijand niet toe. De psychische foltering is ondraaglijk geworden. Daarom denk ik aan euthanasie. Voor de meeste mensen kunnen straffen niet zwaar genoeg zijn”, zei hij. 

“Weet je wat ze met moordenaars moeten doen? In een ton pekel steken, dicht spijkeren, er nagels doorheen slaan en van de helling rollen”, zei een aanwezige in een lezing. Daarop merkte een bekende strafpleiter op: ”Ik ontmoet in de gevangenis misdadigers van allerlei slag, maar ik heb nog nooit iemand ontmoet die er ideeën als u op na houdt“.

Getuigenissen van ervaringsdeskundigen die ‘gevangenzitten’ moeten ons doen nadenken en wakker schudden. De coronatijd bezorgt mensen serieuze vrijheidsbeperkingen, op allerlei vlakken. Het voelt niet goed dat we al maanden niet mogen knuffelen, geïsoleerd zijn, weinig of geen familie en vrienden mogen ontmoeten en moeten snoeien in cultuur-, café-en restaurantbezoek. In vergelijking met ‘levenslang in de gevangenis’ is dit een peulschil. Vrijheidsberoving heeft een enorme impact op het leven van mensen. Helpt het ons in de toekomst anders en milder naar uitzichtloze gevangenisstraffen te kijken? Dat hoopt WW.

Agnes Steenssens is vrijwilliger bij Without Walls vzw.

Without Walls zet zich in om het lot van gevangenen wereldwijd menselijker te maken. De vzw probeert de kloof te dichten tussen daders en slachtoffers en pleit voor herstelrecht in plaats van strafrecht.

Meer info: www.withoutwalls.be 

Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be