Deel 1: Chemisch wapengebruik in Syrië

*****

Een Belgische academicus zet vraagtekens bij mijn bronnen. Aan een opiniestuk van een junior medewerker van een Amerikaanse denktank hecht hij meer geloof. Aan de lezer om zijn/haar conclusies te trekken.

‘Een onafhankelijke vierde macht¹ is essentieel in een gezonde democratie’. Dat was de titel van een vorig artikel waarin ik stelde dat de Amerikaanse internationaal recht-expert Alfred de Zayas bewijst dat opiniemakers zich met succes kunnen verweren tegen de druk van de politiek. In een reactie verbasterde één van mijn contacten gekscherend De Zayas’ naam tot Alfred J. Kwak, een kleine, gele eend uit een kindermusical uit 1976. Mijn contactpersoon, een Belgische academicus, gematigd en consequent opiniemaker, klankbord van yours truly en trouw volger van ‘Geopolitiek in context’, kwam recent met kritiek: een Amerikaans artikel over chemisch wapengebruik in Syrië en biolabs in Oekraïne overtuigde hem meer dan de bronnen die ik gebruik.

Eerder stemden mijn contactpersoon en ik de violen over het schuldig verzuim van VRT-journalist² Jan Balliauw³, die het conflict in Oekraïne een ‘existentiële’ oorlog voor het Westen noemde (om zijn gehoor voor te bereiden op een langdurige oorlog en onderhandelen als naïef te bestempelen), over stafchef Michel Hofman, die waarschuwde voor oorlog met Rusland (kans daarop: nihil) en over KUL-professor Ria Laenen, die denkt dat Poetins beleid gericht is op het herstel van Rusland als grootmacht en bijbehorende invloedssfeer (waarvoor geen enkel bewijs). Maar over het opblazen van de Russische Nord Stream⁴ gaspijpleidingen in de Oostzee op 26 september 2022 konden we het niet eens worden: hij wees resoluut Poetin met de vinger, ik hield het op Biden.

Niet peer-reviewed

Terug naar het Amerikaanse artikel. Het bleek te gaan over ‘Information Pollution and What It Means for Arms Control’ van Joseph Rodgers, Associate Director and Associate Fellow, Project on Nuclear Issues, bij het Center for Strategic and International Studies (CSIS). Twee zaken vallen onmiddellijk op: (1) het stuk is niet peer-reviewed, dus niet wetenschappelijk getoetst, en (2) het CSIS is schatplichtig⁵ aan bedrijven en overheid, en moet dus standpunten innemen die bedrijfsleiders en overheid welgevallig zijn. Mijn spontane reactie was: “dit is nep! Wie de White Helmets citeert en zwijgt over de politisering van de OPCW⁶ is voor mij niet geloofwaardig. Victoria Nuland heeft de aanwezigheid in Oekraïne van Amerikaanse biolabs bevestigd”.

Het CSIS is schatplichtig aan bedrijven en overheid, en moet dus standpunten innemen die bedrijfsleiders en overheid welgevallig zijn.

Dat een opiniemaker als de onderhavige twijfelt over het wereldgebeuren en mij het vuur aan de schenen legt, is positief. Niemand heeft de wijsheid in pacht, en wie bereid is zijn opinie met een open geest ter discussie te stellen, verdient respect. De meeste van zijn collega’s reageren in het debat met een anders verwoorde herhaling van hun standpunt, of doen mijn kijk op zaken achteloos af als complottheorie. Sommigen beperken zich bij het signeren van hun boek tot een bedankje voor mijn “kritische beschouwingen”, anderen blokkeren mij op X (het vroegere Twitter) of dreigen daarmee. Vaak reageert men gewoon helemaal niet.

In dit eerste deel ga ik in op het chemisch wapengebruik in Syrië. De kwestie van de biolabs in Oekraïne verhuist naar deel 2 dat op 4 maart verschijnt.

Rodgers’ tenlastelegging: (1) chemische wapens in Syrië

De auteur zet onmiddellijk de toon: Russische desinformatiecampagnes ondermijnen het vertrouwen in wapenbeheersing, de [Syrische] aanval met chemische wapens in Douma heeft de Conventie tegen Chemische Wapens uitgehold, Russische desinformatie over nep-Oekraïense laboratoria voor biologische wapens heeft het vertrouwen in de Biological Weapons Convention (BWC) ondermijnd, Russische desinformatiecampagnes hebben de ineenstorting van het Intermediate-Range Nuclear Forces (INF)-verdrag beïnvloed.

Geen greintje onderbouwing, noch uitleg welk belang Rusland erbij heeft om ‘het vertrouwen in wapenbeheersing te ondermijnen’. De indruk wordt gewekt als zou Rusland, met een defensiebudget 2023 van $351 miljard, het willen opnemen tegen de NAVO, dat in 2023 in totaal $1.264 aan defensie uitgaf, bijna 4 maal zoveel. Verschillende Amerikaanse beleidsverantwoordelijken stellen voortdurend dat Rusland de oorlog in Oekraïne heeft verloren. Vreemd genoeg waarschuwen ze tegelijk voor een scenario waarin Rusland heel Oekraïne zou bezetten en ook geïnteresseerd is in Oekraïense buurlanden. Vreemd, omdat Rusland al moeite genoeg heeft met de bezetting van een deel van zijn buurland. Rusland heeft niet de ambitie, noch de capaciteit om delen van Oost-Europa bezet te houden.

Geen greintje onderbouwing, noch uitleg welk belang Rusland erbij heeft om ‘het vertrouwen in wapenbeheersing te ondermijnen’.

Rodger’s tenlastelegging kan als volgt worden samengevat:

Op 7 april 2018 voerde het Syrische leger twee aanvallen met chemische wapens uit in Douma, Syrië. Als reactie lanceerde Israël twee dagen later een luchtaanval op een Syrische luchtmachtbasis en een week na het incident de VS, het VK en Frankrijk een gezamenlijke aanval op Syrische overheidsinfrastructuur. Een Russische en Syrische desinformatiecampagne moest de aanval ontkennen. De Atlantic Council (AC) wijst op druk, overwegend desinformatief, verkeer op de social media en het Center for Nonproliferation Studies (CNS) op pogingen om de OPCW en de Witte Helmen in diskrediet te brengen. Eén en ander viel samen met demarches om de onderzoeksmissie van de OPCW, die uiteindelijk 14 april 2018 doorging, te vertragen.

Ook online activisten, propagandablogs, vooraanstaande academici en militairen werden actief. Gemanipuleerde journalistiek en complottheorieën deden de ronde. In oktober 2019 publiceerde WikiLeaks ongeautoriseerde rapporten van twee ‘klokkenluiders’ die het eindrapport van de OPCW van 1 maart 2019 betwistten. Na een onafhankelijk onderzoek bleef de OPCW bij haar bevindingen. Open source intelligence (OSINT)-onderzoek door het research-collectief Bellingcat wees op een aanval met chloorgas, gedropt vanuit een helikopter afkomstig van de Syrische vliegbasis Dumayr. Op 24 juni 2018 publiceerde de New York Times gelijkaardige bevindingen. Deze OSINT-resultaten zijn geloofwaardige bronnen die beleidsmakers terecht hanteerden in hun verweer tegen de desinformatie, aldus tenslotte Rodgers.

Propaganda

Mijn oordeel over het relaas van Rodgers kan kort zijn. Dit is pure propaganda. Eerst en vooral: hij moet voor wat desinformatie betreft de hand in eigen boezem steken. De VS beschikt over de meest geavanceerde en effectieve propagandamachine ooit, en werkt zo complex dat men meestal niet eens weet dat hij bestaat. De machine staat in zijn hoogste versnelling en wordt intensief ingezet. Ook in de vorm van opiniestukken op het CSIS-platform.

De VS beschikt over de meest geavanceerde en effectieve propagandamachine ooit, en werkt zo complex dat men meestal niet eens weet dat hij bestaat.

De militaire reacties van Israël, de VS, het VK en Frankrijk zijn inbreuken op het internationaal recht: geen onderzoek naar de feiten, geen zelfverdediging, geen VN-mandaat. AC, noch CNS, zijn referenties: AC is rabiaat anti-Rusland en CNS probeert de Witte Helmen te verdedigen die de onafhankelijke onderzoeksjournalistiek-website The Grayzone overtuigend heeft ontmaskerd: een door de VS, het VK, de NAVO en Golfstaten gefinancierde organisatie. De OPCW-missie ging 14 april 2018 door, een week na de feiten. Dat de inspecteurs vertraging opliepen is begrijpelijk. De missie moest immers door oorlogsgebied reizen. Zoals Rodgers zelf vermeldt, kwam een VN-verkenningsteam onder vuur en moest terugkeren.

Over de betwisting van het OCMW-eindrapport heeft voormalig OPCW-chef José Bustani serieuze opmerkingen gemaakt. Ook De Wereld Morgen-redacteur Lode Vanoost spreekt duidelijke taal: “Gifgasaanval Douma was opgezet spel, media zwijgen”. En wie nog altijd twijfelt, moet eens kijken naar het verslag in de Britse kwaliteitskrant The Independent van de legendarische journalist Robert Fisk⁷, die in een zeer vroeg stadium de ‘plaats delict’ bezocht. Hij sprak daar met Dr. Assim Rahaibani, die als arts werkte in de kliniek waar de video’s werden gemaakt met kokhalzende kindjes. Rahaibani liet weten dat de ‘spelers’ niet leden aan gasvergiftiging, maar aan hypoxie⁸. De ziekenhuisscène was gefingeerd, aldus ook de gereputeerde BBC-verslaggever Riam Dalati, die het incident ter plaatse heeft onderzocht.

Bronnen

Tenslotte Rodgers’ opmerkingen over open source intelligence. OSINT is een onderzoeksmethode die gemakkelijk kan worden gemanipuleerd. Men gebruikt bronnen die de gewenste uitkomst dienen. Die bronnen worden niet geopenbaard. Het resultaat van wat als ‘digitaal forensisch onderzoek’ moet doorgaan, mist duiding van journalistiek onderzoek ter plaatse. En voor wat Bellingcat betreft, dat research-collectief is al geruime tijd geleden afdoende ontmaskerd als propaganda-instrument van westerse mogendheden. Zie bijvoorbeeld hier, hier, of hier. Hoe Bellingcat zo precies kan wijzen op een aanval vanuit een helikopter afkomstig van de Syrische vliegbasis Dumayr is een raadsel. De Nederlandse kwaliteitskrant NRC nam het bericht over, zij het met de kanttekening “vermoedelijk ging het ongeveer zo”.

Laat ons dit issue toespitsen op twee antagonisten. Een doorgewinterde, vloeiend Arabisch sprekende, Britse journalist, die in een vroeg stadium ter plaatse onderzoek deed en daar met tal van mensen sprak, en dat buiten het toeziend oog van een afgevaardigde van het Syrische ‘regime’, waarvan de president, Bashar al-Assad, op initiatief van de Amerikaanse president Barack Obama, ‘weg’ moest. En een junior medewerker van een Amerikaanse denktank die schatplichtig is aan overheid en multinationals, die onder toeziend oog van zijn superieuren nog eens aandacht moest vragen voor een vervlogen incident in de door een proxy-oorlog geteisterde Syrische stad Douma, dat stante pede door het Westen met militaire middelen werd afgestraft.

Wie is geloofwaardiger? Aan de lezer om zijn/haar conclusies te trekken.

*****

1 Met ‘vierde macht’ duidt men machten aan die buiten de traditionele trias politica vallen. Men definieert het begrip best ruimer dan de rol van de media in de samenleving. Ook regelmatig in de media verschijnende academici, (hoge) militairen en ambtenaren vallen onder deze categorie.

2 Jan Balliauw is als Oost-Europa-expert in dienst van vrtNWS, de nieuwsdienst van de Vlaamse openbare omroep, die zich afficheert als “betrouwbaar, helder en prikkelend”.

3 Balliauw zat 20 februari 2014 tijdens het bloedbad op Maidan Nezalezhnosti, het Onafhankelijkheidsplein in de Oekraïense hoofdstad Kiev, op de eerste rij, maar zwijgt nog altijd over de échte toedracht. Door het Westen gesponsorde neonazi-milities hadden de protesten geïnfiltreerd. Toen de milities regeringsgebouwen hadden bezet, was de coup geslaagd.

4 Nord Stream was een ernstige oorlogsdaad tegen de EU. De gevolgen zijn desastreus voor Europese industrie, economie, welvaart en energiezekerheid.

5 Bedrijven dragen voor 32% bij in de financiering van CSIS, de overheid voor 25%, stichtingen voor 24%, en overige bronnen voor 19% (gegevens boekjaar 2022). In de Raad van Bestuur zitten topmensen van Amerikaanse ‘big business’ investeringsbedrijven, wapenfabrikanten, informaticabedrijven, financiële instellingen, olieproducenten en mainstream media, zoals Blackstone, Boeing, CBS, ExxonMobil, General Atlantic, General Dynamics, Microsoft en Wells Fargo.

6 De Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) is de internationale chemische waakhond, die als doel heeft chemische wapens uit de wereld te bannen.

7 Fisk behoort tot het slinkende type onderzoeksjournalist, die net als topjournalisten John Pilger en Seymour Hersh er niet voor terugschrokken om de officiële toedracht van tal van zaken aan de kaak te stellen.

8 Dr Assim Rahaibani: “De patiënten werden niet overmand door gas, maar door zuurstofgebrek in de met afval gevulde tunnels en kelders waarin ze woonden, tijdens een nacht vol wind en zware beschietingen die een stofstorm veroorzaakten. Mensen kwamen binnen met hypoxie en zuurstofverlies. Toen riep iemand aan de deur, een ‘Witte Helm’, ‘Gas!’, en er ontstond paniek. Mensen begonnen water over elkaar heen te gooien. Ja, de video is hier opgenomen, hij is echt, maar wat je ziet zijn mensen die lijden aan hypoxie, geen gasvergiftiging.’

Dit artikel verscheen eerder op Geopolitiek in context, waar men ook een reactie kan achterlaten.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier