Mensen die met diepgaande kennis en durf veelomvattende analyses maken, bovendien fascinerend heldere conclusies trekken in verband met de optimale richting voor maatschappij, individu, economie en beleid, en daarop die besluiten ook nog in adviezen gieten… zijn witte raven die wij moeten koesteren. Visie is uiterst waardevol als zij zo helder is. Zij nemen echter grote risico’s. Dat ziet niet altijd iedereen, maar dat verdient consideratie. Die figuren stappen dag na dag op de smalle, strak gespannen koord. Dat is een spannend, extra stressvol bestaan. Wat als de actualiteit ineens feiten brengt waaruit blijkt dat de maatschappij, de mensen en de tijd NIET in de door de figuur voorspelde, fel gewenste en gepromote richting marcheren?… Zo zagen we op een bepaald profiel op sociale media de laatste dagen spottende opmerkingen verschijnen richting China en richting ons beleid dat – overigens zeer verdedigbare – handelsovereenkomsten heeft gesloten.
Een cartoon van De Standaard werd ingezet in deze kritische beweging. De cartoon is goed, grappig en creatief gevonden. Op de flank van een gele bus prijkt de typische affiche van de ambitieuze regerende Vlaamse partij met de leeuwenkop en de slogan “Voor Vlaamse welvaart”. Boven de tekening staat de mededeling “De Lijn koopt Chinese bussen”. Lectrr is goed bezig. Van een ambitieuze denker verwacht ik echter beter dan een snelle sneer. Heeft betrokkene een pasklare oplossing voor een staatskas die voor een groot stuk gevuld is, niet met geld, maar met schulden? Voor goedkope en goede bussen kiezen, is dat echt bespottelijk? De analist lijkt in recente uitvallen soms merkwaardig ver van de realiteit van het dagelijkse leven te staan. Je gaat denken aan het aloude gild van de “beste schippers die aan wal staan”.
Een en ander over de deal over elektrische bussen valt af te wegen. Wat mij in elk geval opvalt, en waar ik mij zorgen over maak, wat teleurstelt, is dat betrokken geleerde meer en meer ten prooi lijkt te vallen aan banale rancune; die, en dat is ernstig, zijn wetenschappelijke oordeel gaat aantasten. Hij heeft zich persona non grata zien verklaren in China —– de Chinezen krijgen meer, en scherpere kritiek; kunnen niets goeds meer doen. De professor krijgt minder dan hij had gehoopt en gewenst gehoor en navolging bij de politiek —– hij geeft meer en meer af op beleidsmensen. Daar komen de laatste weken scherpe persoonlijke aanvallen en minachtende verwijten bij. Uit respect, zowel voor de denker in kwestie, als voor beroepspolitici moet ik dat opmerken, en mag ik hopen dat het besef daagt dat hij op een aantal vlakken niet echt goed (meer) bezig is.
Een en ander is overigens niet onbegrijpelijk, en mag ons niet verbazen; de studie van de geschiedenis en van de psychologie der grote figuren leert het ons: schaars zijn de mannen die niet vatbaar blijken voor de roes van het verwerven van macht. Nederig zijn en blijven is een grote deugd maar ook een moeizaam eigen te maken kunde. In dit geval maken we waarschijnlijk nog iets anders mee: een welmenende figuur die ongeduldig wordt, die in deze complexe en ja, ronduit gevaarlijk wordende tijden, goede resultaten van zijn inspanningen wil zien.
Ik heb ook kribbige momenten; daar heeft dan alleen mij partner last van, en God weet dat ik mij dan kan verontschuldigen en herpakken. Als de professor, die zich de facto opstelt als Adviseur van regeringen en legers, eens zijn dagje niet heeft, doet hij uitspraken die de economische inzichten of de schrik van mensen voor andere volkeren meteen kunnen doen verschuiven, en naar ik vrees niet altijd in een gezonde richting.
Beeld: China in 2006, Flickr, Uwe B.
Excursus: bezinning over seks met kinderen van 15 september werkt positief in
