AARON MATÉ:  In een artikel geeft The Wall Street Journal in feite toe dat het Westen Oekraïne in dit tegenoffensief geduwd heeft, wetende dat het langs geen kanten had wat nodig was om ook maar enigszins succes te kunnen behalen. Wat is je antwoord op deze eerlijke erkenning van dit typisch establishment nieuwsorgaan?

JOHN MEARSHEIMER:  Iedereen die ook maar iets afweet van militaire tactiek en strategie moest weten dat het Oekraiense tegenoffensief bijna geen schijn van kans van slagen had. Desondanks spoorde het Westen Oekraïne sterk aan om dit offensief te lanceren en zette het Oekraïne aan om een zelfmoordoffensief te starten dat totaal contraproductief is. Zou het niet veel zinvoller zijn voor Oekraïne om verder defensief te blijven, tenminste op dit moment?

John Mearsheimer in gesprek met Aaron Maté. Screenshot YouTube The Grayzone

Ik denk dat wat hier aan de gang was is dat het Westen grote schrik heeft dat de tijd aan het opraken is en dat, als de Oekraïeners niet snel een betekenisvol succes behalen op het slagveld in 2023, de publieke steun voor de oorlog zal opdrogen en dat de Oekraïeners zullen verliezen – en dat het Westen zal verliezen.

Wat er gebeurde is dat wij zeer hard hebben geduwd naar dit offensief, wetende dat er maar een zeer kleine kans was op succes.

Wordt Oekraïne lid van de NAVO?

AM:  Wij integreerden Oekraïne als een de facto proxy van de NAVO maar zonder formele belofte om het land echt lid te maken. Op het einde van de NAVO-Top in Litouwen lag de belofte om Oekraïne werkelijk toekomstig lid te maken van de NAVO verder weg dan toen in 2008 voor het eerst die belofte gedaan werd. Ben je akkoord met deze analyse en hoe ontleed jij deze zeer vage belofte van de NAVO?

JM:  Ik ben akkoord met deze analyse en zou er zelfs een stap verder in gaan. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg maakte zeer duidelijk dat Oekraïne niet zou toegelaten worden tot de NAVO zolang zij het conflict niet wonnen. Met andere woorden, Oekraïne moet deze oorlog winnen voor het lid kan worden van de alliantie.

Wel, Oekraïne zal die oorlog niet winnen en zal dus geen lid worden van de alliantie. Deze oorlog zal nog heel lang doorgaan. En, zelfs als er een koude vrede komt, zal die verder nazinderen vlak onder de oppervlakte en zal er een voortdurend gevaar blijven bestaan dat er terug een warme oorlog uitbreekt. In deze omstandigheden is het moeilijk zich in te beelden dat de VS of een Europees land zich akkoord zou verklaren om Oekraïne op te nemen in de NAVO.

Eén deelnemer aan de NAVO-top in Litouwen mocht wel op de foto maar is niet welkom als lidstaat. Foto: Number 10/CC BY-SA 2:0

De eenvoudige reden is dat, als je Oekraïne in de NAVO opneemt midden in een conflict, je eigenlijk de NAVO verplicht om met militaire kracht Oekraïne te verdedigen op het slagveld, een situatie die we niet willen. We willen geen NAVO-laarzen op het terrein, of nog specifieker, we willen geen Amerikaanse laarzen op het terrein.

En zo is het volledig logisch voor Stoltenberg om te zeggen dat Oekraïne moet winnen. In feite moet Oekraïne een beslissende overwinning behalen tegen de Russen binnen de grenzen van Oekraïne. En, in mijn opinie, zal dit niet gebeuren. Daarom, zoals je reeds zei, zal Oekraïne geen lid worden van de NAVO.

AM: Is het fair om te speculeren dat het VS-beleid zelfs nog cynischer was dan dat het naar buiten kwam? Is het mogelijk dat het nooit de bedoeling was van de VS om Oekraïne werkelijk op te nemen in de NAVO, maar dat zij enkel de toekomstige belofte van NAVO-lidmaatschap gebruikten om Oekraïne de facto om te vormen tot een NAVO proxy, zonder verplichting voor de VS en zijn bondgenoten om het land echt te verdedigen?

JM: Ik denk niet dat het allemaal zo cynisch was. Ik denk dat het eerder stom was. Ik denk dat je niet mag onderschatten hoe dwaas het Westen is wat de hele kwestie Oekraïne betreft – en ten andere ook wat een heel aantal andere kwesties betreft.

Het Westen – vooral de VS – geloofde dat, indien een oorlog tussen Rusland en Oekraïne uitbrak, het Westen samen met Oekraïne zou winnen, dat de Russen wel verslagen zouden worden. Dat dachten wij toch.

Het volledige interview van Aaron Maté met John Mearsheimer (Engels gesproken, 1:01:55):

Als je kijkt naar de aanloop van de oorlog begin 2022, is het opvallend hoe een oorlog een ernstige mogelijkheid was, maar de VS en het Westen in werkelijkheid niets deden om die te voorkomen. Wat we wel deden was de Russen nog meer op stang jagen.

Nummer een , we dachten dat, als er een oorlog uitbrak, we de Oekraïeners genoeg getraind en bewapend hadden om zichzelf te verdedigen op het slagveld.. En nummer twee, we dachten dat de sancties het magische wapen waren, dat we komaf gingen maken met de Russen door middel van sancties en dat de Oekraïeners tenslotte de Russen zouden verslaan. En dan zou Oekraïne in een positie staan waar het land lid van de NAVO kon worden.

In mijn opinie is dit erger dan een misdaad. Het is een blunder, om het met de fameuze woorden van Talleyrand [1] te zeggen.

Doel van Poetin

AM: Volgens VS-Minister van Buitenlandse zaken Anthony Blinken  is het Poetins bedoeling om Oekraïne van de kaart te vegen, hun onafhankelijkheid en soevereiniteit af te schaffen en het land bij Rusland in te lijven. Denk je dat dit de bedoeling was van Rusland?

JM:  Neen. Het Westen beweert steevast dat dit Poetins streefdoel was. Zoals ik reeds talloze keren gezegd heb, bestaat er geen enkel bewijs dat Poetin enige belangstelling had in de verovering van Oekraïne en dat hij dat ging proberen te verwezenlijken, toen hij op 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel,.

Maar we hebben het hier enkel over zijn mogelijke intenties. Je moet eerder zien wat zijn werkelijke capaciteiten zijn. De idee dat de eerder kleine Russische strijdmacht, die Oekraïne binnenviel op 22 februari 2022, het hele land zou veroveren is belachelijk. Om heel Oekraïne te veroveren zouden de Russen een leger van een paar miljoen mensen nodig gehad hebben. Toen de Duitsers Polen binnenvielen in 1939, waren ze met ongeveer 1,5 miljoen.

Foto: Vredesactie

De Russen waren met hooguit 190.000 toen ze in februari 2022 Oekraïne binnenvielen. Er was geen enkele kans dat ze daarmee de capaciteit hadden om het land te veroveren en dat hebben ze dan ook niet gedaan. Poetins bedoelingen voor de oorlog waren duidelijk. Hij had niet de bedoeling Oekraïne te veroveren. Het hele land veroveren zou voor hem hetzelfde geweest zijn als een stekelvarken inslikken.

Sabotage van vredesonderhandelingen

AM:  In de beginfases waren er geen onderhandelingen. Schijnbaar kwam er daarna toch een fase waarin een voorlopige deal werd afgesloten tussen Oekraïne en Rusland, waarbij Rusland zich zou terugtrekken tot de vooroorlogse linies, in ruil waarvoor Oekraïne neutraliteit zou beloofd hebben. Ging het om een ernstige deal waar het Westen niet van wilde weten?

JM: Er was een potentiële deal. Of die echt resultaat zou geboekt hebben indien het Westen niet was tussengekomen valt te bezien. Er waren nog enkele zeer gecompliceerde thema’s die moesten opgelost worden, maar er werd geen diepgaande oplossing gevonden tijdens de onderhandelingen in Istanboel, maar toch: er was toen een potentiële deal. En ja, er bestond toen zeker een mogelijkheid voor de toekomst.

Maar het Westen, de Britten en de Amerikanen, kwamen tussenbeide om deze onderhandelingen te saboteren, omdat we meenden dat we de Russen toch konden  verslaan. Toen deze onderhandelingen plaatsvonden in maart 2022, zag het er nog naar uit dat de Oekraïeners stand hielden op het slagveld en dat wij, met ons vast geloof in het effect van de sancties, dachten dat we de Russen wel volledig onder controle hadden. Daarom wilden we absoluut niets van een deal weten. Het was tijd voor een betekenisvolle nederlaag van Rusland. Dat was dus wat er aan de hand was.

Presidenten Loekasjenko van Wit-Rusland en Poetin in mei 2015. Foto: kremlin.ru/CC BY-SA 4:0

Wat Poetin wilde bereiken, was de Oekraïeners dwingen aan de onderhandelingstafel te gaan zitten om een deal uit te werken. Hij wilde toen zelfs niet eens de Donbass integreren in een Groter Rusland. Hij begreep immers goed dat dit hem een gigantische hoofdpijn zou bezorgen. Hij verkoostoen nog om de Donbass binnen Oekraïne te laten.

Maar wat gebeurde was dat het Westen er zich mee ging bemoeien, toen bleek dat er een mogelijke deal zou kunnen bereikt worden. Ze zorgden ervoor dat de Oekraïeners wegwandelden van de tafel en dat de oorlog verder ging. En dat is nu de situatie vandaag.

Toekomst

AM:  Je zei eerder dat de VS niets deden om deze oorlog te verhinderen en dat de regering van Biden weigerde de belangrijkste bekommernissen van Rusland over de uitbreiding van de NAVO en de militaire infrastructuur van de NAVO rond Rusland aan te pakken. De regering Biden weigerde dus over deze thema’s te praten, met misschien een paar kleine uitzonderingen. Is er nu enige ruimte binnen de regering-Biden om hierop terug te komen, om dus een aantal punten te bespreken die ze voor de invasie niet wilden bespreken? En, als zij deze thema’s nog altijd niet willen bespreken, hoe ziet de toekomst er dan uit?

JM: Je beschrijving van het Amerikaanse standpunt in december 2021 en de aanloop naar de oorlog in februari 2021 is correct. Maar het is ook belangrijk te benadrukken – de mensen in het Westen willen dit niet horen, maar het is waar – dat de Russen wanhopig een conflict wilden vermijden. De idee dat Poetin aan het springen was om Oekraïne binnen te vallen en het land in te lijven in een Groter Rusland kan gewoonweg niet ernstig genomen worden.

De Russen wilden geen oorlog. Ze deden al het mogelijke om een oorlog te vermijden. Ze slaagden er echter gewoonweg niet in om de Amerikanen mee in het spel te krijgen. De Amerikanen waren onwillig om op een ernstige manier te onderhandelen. Punt aan de lijn.

En nu, wat kunnen we vandaag doen? Je vraagt of we kunnen terugkeren naar waar we stonden voor de oorlog, of naar maart 2022, kort nadat de oorlog uitbrak, toen er onderhandelingen waren in Istanboel.

President Zelensky op verkenning aan de frontlijn in de provincie Donetsk. Foto: presidentgov.ua/CC BY-SA 4:0

We zitten vandaag ver over het punt heen waar we een enigszins zinvolle deal zouden kunnen uitwerken. Eerst en vooral hebben beide partijen er nu hun zinnen op gezet om te winnen, zodat het momenteel moeilijk is zich in te beelden dat ze bij elkaar zouden gaan zitten om over een zinvol vredesakkoord te onderhandelen.

Beide partijen kunnen nog winnen, beide partijen willen ook winnen en zullen er alles aan doen om te winnen. Daarom is het nu niet mogelijk om over een deal op algemeen niveau te onderhandelen.

Als je dieper ingaat op de details, zijn de Russen geneigd om de grondgebieden te behouden die ze veroverd hebben en willen ze nog meer grondgebied in Oekraïne veroveren. Ze willen dat Oekraïne eindigt als een disfunctionele rompstaat die op geen enkel moment in de toekomst nog een levensvatbaar lid van de NAVO kan worden.

Wat de Russen zullen doen is een groot stuk van het Oekraïense grondgebied afhakken en daarna van alles ondernemen om Oekraïne in een vreselijke economische en politieke wurggreep te houden. Ze zullen al het mogelijke doen om de Oekraïense economie verder te wurgen, want ze willen niet dat Oekraïne nog ooit een positie bekleedt waarbij het land een waardevol lid van de Westerse alliantie zou kunnen worden.

De idee dat de Russen nu zouden akkoord gaan om grondgebied op te geven dat zij veroverd hebben en terug te keren naar de grenzen van februari 2022 is praktisch ondenkbaar.

Je zou kunnen argumenteren dat ze dit wel zouden doen indien Oekraïne een neutrale staat werd en zijn aspiraties om lid van de NAVO te worden opgaf. Maar Oekraïne zal in de nabije of verdere toekomst niet toestemmen om een neutrale staat te worden. Het zal een soort zekerheidsgarantie willen en de enige groep die deze garantie kan geven zijn de NAVO-landen. Het is dus heel moeilijk om zich een volledige breuk van de band tussen Oekraïne en de NAVO voor te stellen.

Ontmoeting van president Zelensky (midden) met VS-minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken (rechts) en minister van Defensie Lloyd Austin. Foto: Regering Oekraïne/CC BY 4.0

Bovendien zullen de Russen zich zorgen maken over het feit dat Oekraïne op een dag zal zeggen “Wij zijn neutraal” maar de volgende dag van gedacht zal veranderen en toch een alliantie met het Westen zal vormen. Het eindresultaat zal dus zijn dat de Russen al dat grondgebied zullen opgegeven hebben en dat Oekraïne niet langer neutraal zal zijn.

Vanuit Russisch standpunt is het zinvol om zoveel mogelijk grondgebied in Oekraïne te veroveren en Oekraïne vast en zeker om te vormen tot een disfunctionele rompstaat. Ik haat het om dit te zeggen omdat dit zulk een duistere toekomst voor Oekraïne betekent, ook voor de internationale betrekkingen in het algemeen. De ramp die we hier geschapen hebben kan echter niet ondergewaardeerd worden in termen van zijn omvang.

Wij – en daarmee bedoel ik het Westen – zijn hier een sleutelrol aan het spelen in het stimuleren van de Russen om Oekraïne te vernielen. Dit heeft geen enkele zin vanuit strategisch of moreel standpunt. Denk aan de doden en de vernieling die in Oekraïne vallen en denk dat dit eenvoudigweg had kunnen vermeden worden. Je wordt er ziek van dit allemaal te moeten aanschouwen.

Wapenleveringen

AM: John Kirchhofer van het Defense Intelligence Agency zei dat in tegenspraak met wat Biden en Blinken zeggen de oorlog in een impasse zit en dat geen enkele van de zware wapens die de VS leveren nog enig verschil zal opleveren voor een doorbraak ten gunste van Oekraïne. Je commentaar?

JM: Als je focust op hoeveel grondgebied elke partij heeft veroverd, lijkt dit een patstelling. Maar ik bezie de verovering van grondgebied niet als de sleutelindicator van wat in deze oorlog gaande is.

Rusland blauw, landen die sancties hebben ingevoerd tegen Rusland rood. Map: Nikola90/CC BY-SA 4:0

In een uitputtingsoorlog als deze, is de sleutelindicator de wisselkoers van slachtoffers. Je moet focussen op hoeveel mensen elke partij kan opstellen, oproepen voor het leger, en daarna moet je focussen op de wisselkoers van de slachtoffers. De wisselkoers van slachtoffers is duidelijk in het voordeel van de Russen die veel meer mensen ter beschikking hebben dan de Oekraïeners.

Dit is rampzalig voor Oekraïne en maakt het voor hen praktisch onmogelijk deze oorlog te winnen. Het maakt het veel waarschijnlijker dat de Russen zullen winnen.

Als jij het Westen bent, hoe kan je deze situatie rechtzetten? Wat doe je om de Oekraïeners in het gevecht te houden? En bedenk dat de Russen een formidabele industriële basis hebben, heel veel militaire uitrusting, artillerie, tanks. Ze hebben productieketens die bergen uitrustingen leveren.

De Oekraïeners hebben praktisch geen productieketens. Ze zijn volledig afhankelijk van het Westen voor hun bewapening. Zo, wat kunnen we hen geven? Er zijn ook grenzen aan wat wij hebben, nietwaar? Wij hebben niet zoveel artillerie meer die we hen kunnen geven. Het is dus niet verwonderlijk dat we hen nu clustermunitie geven. Het is niet verwonderlijk dat we hen de laatste maanden tanks gaven terwijl ze in feite nood hebben aan artillerie [2].

We hebben een gevecht aangegaan met een land dat een grote industriële basis heeft, dat hopen wapens kan produceren, terwijl onze bondgenoot, die voor ons deze vuile gevechten uitvecht op het slagveld, geen eigen wapens heeft en wij die moeten leveren. En, nogmaals, er zijn serieuze grenzen aan wat we hen kunnen geven.

Een HIMARS in North-Carolina met zes raketlanceerders. Foto: Russel J. Good/Public Domain

We geven hen de HIMARS-raketten[3]. Iedereen zegt dat dit het magische wapen is, dat het de negatieve wisselkoers van slachtoffers zal rechtzetten, dat het de Oekraïeners zal helpen om te winnen. Maar dit is dus niet waar gebleken. En dan beginnen we vervolgens te praten over gesofisticeerde tanks die we hen kunnen geven. Maar ook dit heef niet het verwachte resultaat.

Daaropvolgend praten we over negen brigades die we gaan trainen, over het scheppen van een Panzer Forest dat door de Russische verdediging zou kunnen breken, om de Russen aan te doen wat de Duitsers de Fransen aandeden in 1940.

En zo lanceerden de Oekraïeners op 4 juni 2023 hun tegenoffensief. Ze gebruikten daarbij een hoop van die door de NAVO getrainde en bewapende troepen, zonder resultaat. Ze geraakten zelfs niet tot aan de eerste verdedigingslinies van de Russische strijdkrachten en eindigden met een gevecht in de grijze zones (voor de Russische verdedigingslinies) en leden zeer veel slachtoffers.

Zo, wat is de oplossing? Wel, we geven hen F-16’s gevechtsvliegtuigen en ATACMS[4]. Dat zou dan het machtsevenwicht doen kantelen, dat zou de wisselkoers van slachtoffers moeten omkeren en de Oekraïeners zullen den winnen op het slagveld. Een utopie.

Twee F-16-toestellen van de Nederlandse luchtmacht. Foto: Public Domain

Het is moeilijk te geloven dat de mensen in het Pentagon, die van het bestuderen van oorlog hun broodwinning maken, geloven dat F-16’s of ATACMS het machtsevenwicht op het slagveld zullen doen keren. Ze doen dit grotendeels omdat we tenslotte toch iets moeten doen en dat dit alles is wat we kunnen doen.

We kunnen ons niet terugtrekken, we moeten de Oekraïeners wel verder bewapenen. Zo geven we hen wapens zodat we in het openbaar kunnen zeggen, en de media kunnen dat dan herhalen, dat dit de wapens zijn die de oorlog zullen winnen, dat, eenmaal de Oekraïeners die wapens hebben en leren hoe ze te gebruiken, eenmaal ze leren hoe de F-16’s te besturen, dat dan het machtsevenwicht zal rechtgezet worden en dat we daarna voor altijd lang en gelukkig zullen leven.

Ik herhaal, dit zal niet gebeuren. De Oekraïeners zitten diep in de problemen. We hebben hen misleid met een valse belofte en op dit moment kunnen we niets meer doen om die situatie recht te zetten.

Nieuwe fronten?

AM:  Om terug te komen tot het huidige slagveld, ben je bekommerd om de opening van een nieuw front? Er was onlangs een eerder heftige discussie tussen Rusland en Polen, waarbij Poetin Polen waarschuwde Belarus niet aan te vallen. Belarus heeft nu Wagner-milities op zijn grondgebied, waarvan sommigen zeggen dat ze terug willen vechten in Oekraïne en misschien een nieuw front openen in Polen. Bestaat er een dreiging van een nieuw front of is dit overdreven?

JM:  Dit is enkel een van de mogelijke fronten. Een ander mogelijk front is de Zwarte Zee. De Russen plannen nu om de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee te blokkeren. De mogelijkheid van een conflict daar is reëel.

En er is de kwestie Moldavië[5], waar een conflict ook mogelijk is. En er is de Baltische Zee. De Russen trekken zich de Baltische Zee sterk aan omdat dit voor hen de enige weg is om in Kaliningrad te geraken. Alle andere landen rond de Baltische Zee zijn lid van de NAVO, nu Zweden en Finland ook lid geworden zijn.

En, als we verder kijken, maakt het Noordpoolgebied mij ook zenuwachtig. Er zijn acht landen fysiek gevestigd in het Noordpoolgebied. Een ervan is Rusland. De andere zeven zijn NAVO-lidstaten, nu Finland en Zweden ook lid zijn. Met het smelten van het ijs, komen allerlei kwesties naar boven over de controle van het water en het grondgebied. Een potentieel conflict is er zeer reëel. De Russen en de NAVO zijn ginder tegen elkaar aan het opbotsen.

We hebben zo dus het Noordpoolgebied, de Baltische Zee, Moldavië, de Zwarte Zee en Polen, wat mij op dit moment het meest bekommert, namelijk een mogelijke oorlog tussen Polen en Belarus.

En er is ook de vraag wat er kan gebeuren als de Poolse troepen West-Oekraïne zouden binnenvallen.  Alexander Lukashenko, leider van Belarus, heeft duidelijk geargumenteerd dat dit onaanvaardbaar is voor de Belarussen.

Je kan je dus een situatie inbeelden waarin Polen West-Oekraïne[6] binnenvalt en de Belarussen en de Russen in een gevecht eindigen met de Polen in West-Oekraïne. Ik zeg niet dat dit waarschijnlijk is, maar het is mogelijk.

De Wagner-milities zitten zeer dicht bij de Pools-Belarussische grens. Het is dus niet verwonderlijk dat de Polen hun strijdmacht hebben opgeschoven om te verhinderen dat de Wagner-milities iets zouden ondernemen tegen Polen.

West-Oekraïne. Map; CC BY-SA 3:0

Dit is geen goede situatie. Wie weet hoe de commandoketen eruit ziet, met Yevgeny Prigozjin aan de top van deze Wagner-milities, voor zover we weten. Er loeren hier allerlei mogelijke problemen om de hoek.

Het algemene standpunt is dat er geen betekenisvol vredesakkoord zal komen tussen Oekraïne, het Westen en de Russen. Het beste waar we kunnen op hopen is een koude vrede, waarin de Russen voortdurend uitkijken naar mogelijkheden om hun positie te verbeteren en de Oekraïeners en het Westen eveneens voortdurend uitkijken naar mogelijkheden om hun positie te verbeteren.

Wanneer je in een situatie van koude vrede verkeert, waar beide partijen op dezelfde manier handelen, is de mogelijkheid van escalatie en een terugkeer naar een warme oorlog groot. Denk hierover na in de context van de verschillende mogelijke fronten die kunnen uitbreken waarover we het daarnet hadden. Er is een enorm potentieel van escalatie.

De situatie tussen Rusland en het Westen, en natuurlijk Oekraïne, zal nog voor een lange periode zeer gevaarlijk zijn.

Wat wil Rusland?

AM:  Russia heeft reeds vier Oekraïense oblasten (provincies) geannexeerd gedurende zijn invasie, bovenop de Krim in 2014. Je vermeldde vroeger dat je denkt dat Rusland nog meer grondgebied wil innemen. Op welk punt zou Rusland bereid zijn te stoppen? Waar denk je dat zijn territoriale ambities eindigen?

JM:  Het is belangrijk om te begrijpen dat de Russen grondgebied willen veroveren als ze dat op militaire manier kunnen doen. De vraag is natuurlijk of ze daarin zullen slagen. Als ze dat op militaire manier doen, zullen ze grondgebied willen waar vele mensen wonen die de Russische taal spreken en waar etnische Russen wonen.

Daarom denk ik dat ze Odessa en Kharkov zullen willen innemen en ook nog twee andere oblasten. Ze zullen echter weg blijven van de oblasten of gebieden van Oekraïne waar veel etnische Oekraïeners wonen, omdat het verzet tegen een Russische bezetting daar enorm zou zijn. De demografie van Oekraïne bepaalt dus hoeveel grondgebied de Russen kunnen innemen.

Daarenboven hebben de Russen niet de militaire capaciteit om alles in te nemen. Ze zouden de afmetingen van hun huidige leger sterk moeten uitbreiden  als ze nog vier oblasten zouden willen innemen. Het gaat dus om Kharkiv ten noorden en Odessa ten westen van de vier oblasten die ze momenteel onder controle hebben, plus de Krim.

Moldavië tussen Roemenië ten westen en Oekraïne ten oosten. De rode strip is het afgescheurde Transnistrië. Map: TUBS/CC BY-SA 3:0

Dat omvat ongeveer 23 percent van het Oekraïense grondgebied voor 2014. Als ze de vier bijkomende oblasten ten westen van de vier huidige veroverde oblasten innemen, zou het over ongeveer 43 percent van Oekraïne gaan. Daarmee zouden de Russen in een positie zitten waar Oekraïne werkelijk disfunctioneel zou worden.

Ik haat het om dit te zeggen, maar dit zal waarschijnlijk het resultaat worden. Het zou een verschrikkelijk resultaat zijn voor Oekraïne. Ik denk echter eerlijk dat dit is waar de oorlog nu naar evolueert.

De Russen zijn het nu keihard aan het spelen, veel harder dan in maart 2022, zeker veel harder dan voor de uitbraak van de oorlog in februari 2022, toen het nog mogelijk was zich een situatie in te beelden waarbij de Russen zich terugtrokken uit Oekraïne in ruil voor Oekraïense neutraliteit.

Die dagen zijn vervlogen. Indien mogelijk, zal Rusland meer grondgebied veroveren en er alles aan doen om Oekraïne te vernielen.

Nucleaire dreiging

AM:  Is de dreiging van een nucleaire oorlog nog steeds een mogelijkheid indien de oorlog heviger wordt?

JM:  Er is een grotere mogelijkheid van nucleaire oorlog als de Russen verliezen. Als de Oekraïense militairen de Russische krachten zouden oprollen in het oosten en het zuiden van Oekraïne, als de sancties werken en de Russen op de rand van uitsluiting uit de rangen van de grote mogendheden staan, zou het goed mogelijk zijn dat de Russen een nucleaire oorlog ontketenen.

Ze zouden nucleaire wapens inzetten in Oekraïne. Ze zouden ze niet tegen de NAVO durven gebruiken. Maar, gezien het feit dat de Russen niet aan het verliezen zijn, maar integendeel eerder aan het winnen zijn, is de waarschijnlijkheid van een nucleaire oorlog miniem.

En dan is er nog de hele kwestie als Oekraïne echt aan het verliezen zou zijn, neem nu dat de Oekraïense militairen kraken, veronderstel dat de slagen die ze toegediend krijgen leiden naar een situatie zoals die van het Franse leger in de lente van 1917 – toen het Franse leger kraakte en het leger aan het muiten sloef – veronderstel dat dit gebeurt en dat de Oekraïeners op de vlucht slaan.

Ik zeg niet dat het zal gebeuren, maar het is een mogelijkheid. Wat zal de NAVO dan doen? Zullen we een situatie aanvaarden waar Oekraïne op het slagveld zwaar wordt verslagen door de Russen? Het zou kunnen zijn dat de NAVO in dergelijke omstandigheden toch zelf tussenkomt in de strijd.

Het zou kunnen zijn dat de Polen dan beslissen dat alleen zij moeten deelnemen aan die strijd. Eens Polen zich op een belangrijke manier mengt in het gevecht, kan dat ook ons betrekken.  Dan krijg je een oorlog tussen grote mogendheden, tussen de VS en de Russen.

Ik zeg niet dat dit waarschijnlijk is, maar het is mogelijk. We zijn alle mogelijke scenario’s betreffende het vervolg van deze oorlog aan het ontrafelen. Dit toont ons de enorme vergissing die we begingen door niet te proberen het conflict te regelen voor het uitbrak op 24 februari 2022.

Dit is een ingekorte vertaling van een artikel dat eerder verscheen op The Grayzone, vertaald door Roos De Witte. John Mearsheimer is professor aan de Universiteit van Chicago en een van de meest vooraanstaande geopolitieke experts in de VS.

Lees ook: Oorlog in Oekraïne: de echte reden waarom Rusland is binnengevallen

[1] Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1754-1838) was Frans diplomaat en minister van buitenlandse zaken

[2] Alle vormen van geschut dat vanuit stilstaande posities troepen vuursteun geeft. Tanks hebben weinig zin in een vastgelopen oorlog zoals nu, kunnen niet effectief opereren zonder luchtsteun en zonder logistieke begeleiding achter hen en zonder mee bewegende grondtroepen.

[3] High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS) zijn lichte mobiele meervoudige raketlanceerders en luchtafweergeschut, die zich snel kunnen terugtrekken na een lancering voor er een tegenaanval op de positie komt.

[4] Army Tactical Missile Systems (ACTAMS), voor verre afstandsgeleide raketten, gelijkaardig aan de HIMARS-lanceerders.

[5] Moldavië (Moldova) is de kleine republiek die sinds 1990 als onafhankelijke staat na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie geprangd zit tussen Roemenië en Oekraïne. 80 procent zijn etnische Moldaviërs waarvan Roemenië stelt dat het ook Roemenen zijn, ze delen dezelfde taal. Er wonen ook 8 procent etnische Oekraïeners en 6 procent etnische Russen. Een smal deel van Moldavië over de rivier Dnjestr, het deel dat grenst aan Oekraïne, heeft zich afgescheurd, heeft ongeveer 500.000 inwoners, waaronder Roemenen, Russen en Oekraïeners. De grote meerderheid zijn alle Russisch-orthodox.

[6] West-Oekraïne was na de Eerste Wereldoorlog opgedeeld onder Polen, Tsjechoslowakije, Hongarije en de Sovjet-Unie, het grootste deel onder Polen. Er bestaan in Polen nog steeds tendensen die West-Oekraïne terug opeisen als deel van Polen.