Een nieuwe linkse samenwerking

Op 23 juli worden in Spanje vervoegde verkiezingen georganiseerd. Na een zware nederlaag in de regionale verkiezingen bood de sociaaldemocratische premier Pedro Sanchez zijn ontslag aan. Hij regeert samen met de linkse Unidas Podemos (UP), maar die samenwerking ondergaat nu een transformatie. Voor de komende verkiezingen treedt de linkse samenwerking Movimiento Sumar (die de UP vervangt) in het strijdperk o.l.v. Yolanda Diaz Pérez. Zij is minister van Arbeid en Sociale Economie in de huidige regering.

Yolanda Diaz Pérez Foto: La Moncloa, overheid van Spanje, Wikimedia Commons

De beweging heeft de steun van minstens 15 politieke en sociale formaties over heel Spanje die zich bij het project aansluiten: Partido Communista de España (PCE) met de Izquierda Unidad, Más País. De beroemde onderzoeksrechter Alberto Garzón (herinner zijn aanklacht tegen de gewezen fascistische Chileense dictator A. Pinochet) zal niet op de lijst staan, maar steunt het initiatief openlijk.

De nieuwe beweging Sumar heeft de steun van minstens 15 politieke en sociale formaties over heel Spanje

Ook de twee belangrijkste groene bewegingen Alianza Verde en Verdes Equo zich bij dit project aangesloten. Een initiatief waartoe ook Catalunya en Comù, Más Pais, Compromis, Chunta Aragonesista en Més per Mallorca behoren.

De situatie met de Unidas Podemos blijft in de lucht hangen. Er zijn nog steeds gesprekken, maar geen akkoord met Sumar. Desondanks zijn er al enkele mensen binnen de partij die hebben gevraagd zich bij Sumar aan te sluiten. Een ervan is Pablo Bustinduy, voormalig hoofd internationaal beleid van Podemos (de radicaal-linkse partij ontstaan uit de Spaanse protestbeweging van 2011–12).

Daarnaast zijn er regionale besturen van Podemos op de Canarische Eilanden, op de Balearen of in Asturië die pleiten voor de integratie van de Unidas Podemos in Sumar. Er zijn ook andere plaatsen zoals in Extramadura of Navarra waar de UP zijn affiniteit met het initiatief van Yolanda Diaz heeft uitgesproken.

Yolanda Diaz Pérez: boegbeeld van Sumar

Yolanda Diaz is advocaat arbeidsrecht. In de coalitie van sociaaldemocraten (PSOE) en radicaal-linkse Unidas Podemos (UP), onder de leiding van de Spaanse premier Pedro Sanchez, is zij sinds 2020 minister van Arbeid en Sociale Economie. In 2021 werd zij de tweede vicepremier van de regering Sanchez.

Diaz is een flamboyante linkse politica met een rijke ervaring in de politiek. Ze is afkomstig uit het noorden van Spanje, Galicië. Y. Diaz is lid van een familie die als vakbondsmilitanten nauw betrokken waren bij de strijd tegen het Franco regime en op de scheepswerf in de buurt van haar geboorteplaats.

Diaz is een flamboyante linkse politica met een rijke ervaring in de politiek

Haar geboorteplaats is San Valentín in 1971 (52jaar), vlakbij de gekende scheepswerf Astilleros y Talleres del Noroeste (ASTANO) bij de Atlantische Oceaan.

De links opgevoede jongedame studeerde af aan de universiteit van Santiago de Compostela en behaalde later drie postdoctorale graden. Ze opende een advocatenkantoor gespecialiseerd in arbeidsrecht.

Op jonge leeftijd trad ze toe tot de Communistische Partij van Spanje (PCE). In 2005 werd ze verkozen tot Spaans coördinator van de Esquierda Unida (UI), een samenwerking van links rond de PCE. Diaz is lid van het Galicisch parlement. En sinds 2015 lid van het Lagerhuis van het Spaanse parlement.

Compromissen

Diaz werd in 2020 beëdigd als minister van Arbeid en sociale economie in de coalitieregering van de sociaaldemocraten en de linkse Unidas Podemos. Ze introduceerde onderhandelingen over de verhoging van het minimumloon tot 950 euro per maand. Ze verbood ook ontslag omwille van ziekteverlof.

Ze initieerde sociale inspecties naar de landbouwsector om controle te houden op de loon- en werkomstandigheden van de plattelandsarbeiders. Als reactie op de covid-pandemie onderhandelde ze met vakbonden en werkgevers over de toepassing van een verlofregeling.

Zoals blijkt maakte de steun van links voor de sociaaldemocratische regering van Pedro Sanchez het mogelijk een reeks progressieve hervormingen door te voeren, maar dwong ook Spaans links tot compromissen. Het nieuwe programma van Sumar is veel radicaler en heeft een de-escalerend standpunt over het conflict in Oekraïne.

Sumar is veel radicaler en heeft een de-escalerend standpunt over het conflict in Oekraïne

In de lokale verkiezingen van 28 mei jl. verloren de sociaaldemocraten in verschillende traditionele PSOE-regio’s ten voordele van de rechts conservatieve Partido Popular (PP). Maar ook de neofascistische partij Vox is in opmars. Alleen in de regio’s Asturië en Castilla-La-Mancha bleef de PSOE in de meerderheid.

In grote steden verloor de PSOE, behalve in Barcelona ten voordele van de rechts conservatieven. De resultaten van Izquierda Unida (IU) waren ook niet goed. Behoudens het bolwerk van de stad Zamora waar burgemeester Francisco Guarido Viñuela voor de derde achtereenvolgende keer bevestigde.

De nederlaag van de sociaaldemocraten in de regionale verkiezingen van 28 mei jl. is ook de nederlaag van links dat, via de Unidas Podemos met minister van Arbeid Yolanda Diaz, aan de coalitieregering deelneemt. Per saldo heeft de deelname van links aan de regering van premier Pedro Sanchez het wel mogelijk gemaakt enkele verbeteringen voor de arbeidersklasse te bewerkstelligen.

Maar tegelijk heeft het de Izquierda Unida (IU), rond de PCE, gedwongen om een reeks compromissen te sluiten die niet worden gewaardeerd door de meer linksradicale kiezers. Deze compromissen zouden hun tol kunnen eisen bij de komende algemene verkiezingen van 23 juli e.k. waarin Spaans links zich presenteert onder de naam Movimiento Sumar ter vervanging van de oude regeringscoalitiepartner Unidas Podemos.

Omdat de IU en Sumar de steun hebben van minstens 15 politieke en sociale formaties over heel Spanje neemt de PCE actief deel aan de nieuwe Sumar-coalitie.

Er moet een sociaal rechtvaardige ecologische transitie komen, gekoppeld aan investeringen ten voordele van de zwakste groepen

Onder de voorstellen van de Izquierda Unida in Sumar lezen we alle huizen toegang te verzekeren tot basisvoorzieningen zoals water, energie, verwarming evenals een basiswinkelmandje met voedingswaren tegen betaalbare prijzen. Daarnaast willen ze een cheque invoeren voor gezinnen van 200 euro per maand om te strijden tegen kinderarmoede en het recht op zorg te garanderen.

Er moet een sociaal rechtvaardige ecologische transitie komen. Er moeten structurele mechanismen ontwikkeld worden om mensen toe te laten gebruik te maken van schone en goedkope energie via een basisenergieverzekering. Dat alles gekoppeld aan de nodige investeringen vooral voor de sociale groepen die het het meest nodig hebben.

Nieuwe invulling van veiligheid

In verband met het buitenlands beleid ijvert Sumar voor een nieuwe koers. De Spaanse staat moet vooral een rol spelen bij het zoeken naar een nieuwe benadering van veiligheid. Voor alles moet gezocht worden naar vreedzame oplossingen en onderhandelingen over conflicten.

Vrede wordt niet bereikt met het exporteren van wapens. Spanje moet leiderschap bewijzen om zo oplossingen te vinden over het conflict in Oekraïne, in Palestina, voor de conflicten in de Westelijke Sahara of in de Sahel. Dit alles steeds binnen het multilaterale kader van de Verenigde Naties. Weg van de valse veiligheidsgaranties van de NAVO en de belangen van de wapenindustrie.

Volgens Izquierda Unida-PCE bevat het verkiezingsprogramma van het Sumar-platform diepgaande elementen van transformatie van de samenleving en zet het programma beslissende stappen in de richting van het socialisme als de beste weg om de volgende generaties van Spanjaarden gelukkig te maken.

Linkse krachten in Spanje stellen dat goed bestuur en het maken van diepgaande sociale vooruitgang een noodzakelijke voorwaarde voor electoraal succes is. Maar ze zeggen ook: het is onvoldoende als goed bestuur niet gepaard gaat met een transformerend perspectief dat een versnelling hoger schakelt naar grotere sociale- en democratische vooruitgang.

Goed bestuur is onvoldoende als het niet gepaard gaat met een transformerend perspectief naar grotere sociale- en democratische vooruitgang

Of de Movimiento Sumar de kiezers zal overtuigen op zondag 23 juli eerstkomend moet worden afgewacht. In elk geval is de flamboyante Yolanda Diaz er al in geslaagd een brede coalitie en samenwerking van linkse, progressieve krachten rond de Sumar-kandidatenlijst te verzamelen voor heel Spanje.