Het lot is de Syriërs niet gunstig gezind. Ze krijgen na elf jaar burgeroorlog ook nog een verwoestende aardbeving er bovenop. De ramp komt op een slecht denkbaar moment, tijdens de winter wanneer de levensomstandigheden al onmenselijk hard zijn. Het politiek besluit van de Turkse overheid om de grensovergangen van de oppositiegebieden gesloten te houden, verergert de rampzalige humanitaire situatie in Syrië.

Situatie in Turkije

Turkije heeft meer Syrische vluchtelingen opgenomen dan alle andere landen sinds de uitbraak van de burgeroorlog in 2011. In de Turkse stad Gaziantep, die zwaar door de aardbeving is getroffen, wonen bijna een half miljoen vluchtelingen. Dat is één vijfde van de bevolking in die stad. Maar deze Syriërs zijn extra de klos. De opkomende Turkse presidentsverkiezingen verhoogt de spanning tussen de Turken en de vluchtelingen die daar een nieuw leven hebben opgebouwd. Politieke partijen die onrealistische beloftes hebben gemaakt, hebben een zondebok nodig en daar gebruiken ze de Syrische vluchtelingen voor. Deze partijen proberen stemmen bijeen te rapen door de aardbeving te politiseren.

De Turkse extreem-rechtse politicus Umit Ozdag, bekend voor zijn anti-Syrische retoriek op sociale media, probeerde de natuurramp te gebruiken om zijn eigen agenda door te drukken. In een tweet aan zijn meer dan twee miljoen volgers op Twitter beweerde hij dat Syriërs een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid.

Görüyoruz ki, Erdoğan seçim telaşı içinde bir çok yanlış adım atıyor. Görüyoruz ki birileri deprem enkazından zenginleşme peşinde. Oysa ülkemiz depremini yarattığı tahribatın ötesinde daha büyük tehditlerle karşı karşıyadır. Ve bu tehditleri aşmak doğru adımları atmak zorundayız. pic.twitter.com/ZwWG9bMx1n

— Ümit Özdağ (@umitozdag) February 16, 2023

Verdriet en rouw veranderen in woede en onbegrip in verschillende delen van Zuid-Turkije. Er zijn xenofobe beweringen dat Syrische vluchtelingen winkels en huizen plunderen na de verwoesting en chaos die de aardbevingen hebben veroorzaakt. Anti-Syrische slogans zoals “Wij willen geen Syriërs”, “Immigranten moeten gedeporteerd worden” en “Niet langer welkom” waren trending op Twitter.

“Het is altijd hetzelfde verhaal: ze haten ons. Ze verhogen onze huur, geven ons geen verblijfsvergunning en laten ons zelfs niet toe in hun winkels”

Ontheemde Syriërs in Turkije kunnen nergens naartoe

Veel van de Turken getroffen door de natuurramp, slaagden erin te vluchten naar de veiligheid van familie of vrienden in steden verder naar het noorden. Maar de meerderheid van de Syriërs in Turkije heeft geen geld, auto of netwerk. Door de magere sociale cohesie tussen de Syriërs en Turken kunnen de ontheemde Syriërs nergens naartoe: ze slapen in auto’s of schuilen in overvolle moskeeën.

Layal Khleif getuigt in The Financial Times over hoe zij en andere Syriërs kort na de aardbevingen schuilden in een moskee in Alkçakale, een grensstad op ongeveer 200 kilometer van Gaziantep, toen een groep mensen binnenkwam en hen eruit gooide. “Ze zeiden dat de moskee voorrang moest geven aan Turken”, vertelt ze in het artikel.

“Het is altijd hetzelfde verhaal: ze haten ons. Ze verhogen onze huur, geven ons geen verblijfsvergunning en laten ons zelfs niet toe in hun winkels. Als de Turken me niet willen, moet ik misschien maar teruggaan”, redeneert ze. “Mijn huis in Syrië is gebombardeerd tijdens de oorlog, maar daar zijn tenminste mensen die ik ken, waardoor mijn familie niet zal verhongeren.”

De 31-jarige Syrische vluchteling Basel deelde zijn ervaring met de toenemende anti-Syrische sentimenten in Turkije in de Los Angeles Times. Op de derde dag nadat de verwoestende aardbeving zijn huis had vernield, slaagde Basel erin om een leeg stuk land te vinden. Daar kon hij een tent op zetten dat als tijdelijk onderdak diende voor hem en zijn gezin.

Maar het moment van rust dat hij had gevonden, bleek van korte duur te zijn. “Turkse mensen in het gebied kwamen ons vertellen dat ze ons hier niet wilden hebben. Ze zeiden dat de aardbeving onze schuld was en dat we niet welkom waren om te blijven”, zei Basel, die alleen zijn voornaam opgaf om intimidatie te voorkomen. “Ze begonnen de tent af te breken en schreeuwden naar ons tot we vertrokken.”

Alhoewel niet alle hoop verloren is. Veel Syriërs wijzen erop dat de autoriteiten diensten voor hen hebben verleend en dat zij steun hebben gekregen van Turkse vrienden en collega’s.

“Mijn werkgever gaf ons onmiddellijk ons salaris en stuurde ons zelfs verwarmingsbenodigdheden toen we in het opvangcentrum zaten”, zegt Mustafa, een 31-jarige conciërge in Kilis, die zijn achternaam weigert te noemen aan de Los Angeles Times.

Bronnen:

The Financial Times en Los Angeles Times

Foto: Orhan Erkılıç/VOA