Copyright: Fleur Leysen
Opinie - Sana El Kadouri, Fleur Leysen

De faam en blaam van Israëls vaccinatiecampagne

Israël wordt momenteel geprezen als wereldleider op vlak van de vaccinatiecampagne. Mede door een sterk uitgebouwd gezondheidssysteem zou Israël hiermee wel eens een van de eerste landen kunnen zijn die het coronavirus achter zich laten. Een land dat niet langer collectief ziek zou zijn. Of dat is toch het beeld dat de Israëlische autoriteiten willen schetsen. De waarheid toont immers een heel andere realiteit. Een realiteit die aantoont dat het land door en door ziek is. Ziek van de discriminatie, ziek van de uitbuiting, ziek van de immer durende onderdrukking.

donderdag 14 januari 2021 10:36
Spread the love

 

Scrollend door onze sociale media botsen we op een bericht van de VRT. Dit bericht toont een optimistische foto van een Arabische vrouw in Israël, druk in de weer met het Pfizer-vaccin. Wat een heerlijk beeld schetst dit toch van de situatie in Israël/Palestina, geen vuiltje aan de lucht zou men denken. Als we verder kijken zien we ook een filmpje over de Israëlische aanpak. Vijf minuten lang wordt Israël geprezen. Slechts op het einde wordt een kleine kanttekening gemaakt: één minuscuul zinnetje waarin duidelijk wordt dat dit niet voor iedereen een goednieuwsshow is. Bezet Palestina deelt niet in de triomf. Meer aandacht wordt er echter niet aan besteed, eventuele minieme beginnersfouten in de Israëlische aanpak zijn immers nieuwswaardiger.

Bericht na bericht lezen we hoe goed Israël het doet op vlak van het huidige ‘crisismanagement’. Vol lof prijzen autoriteiten wereldwijd Israël als globale voorloper in de aanpak van de pandemie. Door een kostelijke deal met Pfizer is ruim een tiende van de inwoners op Israëlisch terrein al gevaccineerd en met een verdeling van 150.000 vaccins per dag neemt dit aantal razendsnel toe. Wat niet voortkwam uit deze berichten is de hypocrisie die gepaard gaat met zulke berichtgeving.

Foto: Screenshot VRTnws

“Medische Apartheid”

Deze verheerlijking van de Israëlische bekwaamheid negeert het feit dat vijf miljoen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza ondertussen worden uitgesloten van Israëls medische vooruitgangen. De overweldigende ongelijkheid tussen Israël en Palestina wordt andermaal zichtbaar door dit vaccinatieplan. Gestaag kunnen we stellen dat Israël zich weleens schuldig zou kunnen maken aan een medische Apartheidspolitiek. Palestijnen in de bezette gebieden hebben immers geen toegang tot het vaccin en de Israëlische regering toont hiermee nogmaals aan hoe weinig bereidwillig ze is om verantwoordelijkheid op te nemen ten opzichte van het Palestijnse volk.

De besmettingen op het Palestijnse grondgebied rijzen ondertussen de pan uit. In totaal zijn er al meer dan 100.000 besmettingen gemeld op de Westelijke Jordaanoever en meer dan 40.000 gevallen in Gaza. Ondanks het hoge aantal besmettingen besloot de Palestijnse Autoriteit (PA) tot voor kort slechts een gedeeltelijke lockdown in te voeren. Het merendeel van de Palestijnen leeft van een dagelijks inkomen uit de informele sector, wat het financieel praktisch onmogelijk maakte om iedereen binnen te houden.

Ondertussen hebben de Palestijnse regeringen in zowel Gaza als de Westelijke Jordaanoever toch een volledige lockdown uitgeroepen, inclusief avondklok. De toestand in Gaza toont zich echter steeds precairder, ondanks de strenge maatregelen die Hamas reeds in november invoerde. De verspreiding van het virus in een van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld blijkt geen sinecure. Daarenboven zorgt een tekort aan medische middelen al voor een jarenlange teloorgang van de gezondheidszorg in de enclave.

Bovendien zaten de Gazaanse autoriteiten recentelijk met de handen in het haar nadat ze dagenlang zonder testkits kwamen te zitten. In de bezette gebieden zijn de inwoners intussen tot wanhoop gedreven, wetende dat ze volledig afhankelijk zijn van externe donoren zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Terwijl de Israëlische overheid aan de slag gaat met inentingen voor de bevolking aan de Israëlische zijde[i], moeten de Palestijnen aan de andere zijde het stellen met de povere middelen van de PA. Door de onafgebroken bezetting is de Palestijnse Autoriteit niet in staat om voldoende vaccins te voorzien voor de Palestijnen.

Foto

Momenteel zijn ze afhankelijk van externe organisaties zoals COVAX. Dit is een samenwerkingsverband van het WHO en andere hulporganisaties die zich inzetten voor een vaccinatieprogramma voor arme landen in nood. Deze hulp is echter nog niet gegarandeerd. Aangezien de verdeling van de vaccins lijkt af te hangen van het aantal nulletjes op de cheque, krijgen de rijke landen sneller toegang tot het vaccin. Ook COVAX slaagt er dus nauwelijks in het vaccin te bemachtigen.

De waarheid in een notendop

Tegen een achtergrond van globale lof stellen wij ons de vraag hoe verdiend al deze roem is. Het lijkt ons immers hallucinant dat zelfs Israëlische settlers op de Westelijke Jordaanoever kunnen vooruitblikken op een vaccin[ii], terwijl hun Arabische buur dient verder te ploeteren met de armetierige middelen voorhanden. Wat de situatie nog schrijnender maakt is de algehele veronderstelling dat Israël dan ook niet dient in te staan voor de gezondheid of veiligheid van de Palestijnse tegenpolen. “De waarheid in een notendop”, klinkt het op sociale media. Laten we dit idee eens en voor altijd de publieke opinie uithelpen.

Israël is wel degelijk verantwoordelijk voor de Palestijnse gebieden. Heel wat internationale organen hebben zich hier al – in ongemeen duidelijke taal – over uitgesproken[iii]. De VN stellen dat Israël als bezettende macht verplicht is in te staan voor de bescherming van het bezette volk – hieronder valt ook de strijd tegen besmettelijke ziektes en epidemieën.

Deze verantwoordelijkheid is verankerd in de Geneefse Conventies, artikel 56, die vorm geven aan het Internationaal Humanitair Recht. De verantwoordelijkheid van Israël ten opzichte van het Palestijnse volk gaat dus verder dan slechts een morele kwestie of een smeekbede om goodwill. Het houdt een wettelijke verplichting in, die indien niet nagekomen, afgedwongen of bestraft dient te worden.

Oslo-ommekeer

In de publieke opinie wordt tevens vaak geroepen dat Israël geen verantwoordelijkheid meer zou hebben over Palestina, aangezien de facto de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever en Hamas in Gaza de officiële leiding hebben. Hoewel Israël de officiële leiding over enkele van deze gebieden inderdaad uit handen heeft gegeven – zij het uit opportunisme, omdat de zorg voor een bezet land wel tamelijk veel werk bleek te zijn – betekent dit niet dat het land geen verantwoordelijkheid meer hoeft te dragen.

Even een flashback naar 1993: de toenmalige Israëlische regering (onder leiding van Peres) en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO – toen onder leiding van Yasser Arafat) ondertekenden de Oslo-akkoorden. Deze akkoorden moesten het begin vormen van een duurzaam vredesproces, waarbij Palestina geleidelijk aan het bestuur over grote delen van hun land terug zou krijgen (Vijf jaar later in 1998 moest het akkoord tot een Palestijnse Staat leiden, wat nooit gebeurde). Het Palestijns grondgebied werd daarom toen verdeeld in drie gebieden: area A, B en C.

Map of Area A, B, C – door Morag M. Kersel via researchgate

Area A kwam zo onder leiding van de Palestijnse Autoriteit, waar het moet instaan voor burgerzaken en veiligheid. Area B kwam onder het mandaat van zowel Israël als de PA, waarbij Israël ‘de veiligheid in handen nam’. Het grootste gebied, area C, kwam volledig onder Israëlische autoriteit. Israël beloofde zich gestaag terug te trekken uit dit gebied, maar de huidige trend toont een heel ander scenario. Steeds meer Israëlische settlers hebben toevlucht gezocht tot dit gebied, waardoor een toekomstige overgave slechts een utopie blijft.

Hoewel de Palestijnse Autoriteit dus wel degelijk de leiding heeft in Area A, valt de rest van het Palestijns grondgebied nog steeds onder de directe controle van Israël. Zelfs waar dit niet het geval is, heeft de PA slechts beperkte slagkracht, aangezien de militaire controle van Israël doorheen het hele gebied overweldigend is. Via checkpoints controleert het Israëlische leger alle mobiliteit in en rond de Palestijnse gebieden.

Bovendien heeft Palestina onder meer door de Oslo-akkoorden geen controle over hun grondstoffen, wat voor een economische neergang heeft gezorgd. Dit maakt het onmogelijk voor de PA om de dure deals te sluiten met farmaceutische bedrijven die nodig zijn om het vaccin in handen te krijgen.

Hoewel de Oslo-akkoorden in wezen een stap richting Palestijnse soevereiniteit hoorden te zijn, kunnen we enkel stellen dat een Oslo-ommekeer[iv] de huidige realiteit beter weergeeft. Een realiteit waarin Israël er is in geslaagd om indirect de touwtjes in handen te houden, terwijl de internationale gemeenschap smult van het idee dat alles wat nu fout loopt de schuld moet zijn van de Arabische leiding in het gebied.

De verantwoordelijkheid die Israël heeft ten opzichte van de Westelijke Jordaanoever valt dus niet te onderschatten. In Gaza is deze controle zelfs nog minder dubbelzinnig. Door de blokkade houdt Israël de enclave immers al veertien jaar onder de duim. Met een controle op alle in-en uitvoer in het gebied, is het onmogelijk iets te ondernemen in Gaza zonder toestemming of hulp van de Israëlische autoriteiten. Israël heeft op deze manier volledig carte blanche in de Gazastrook.

Eigen volk eerst, bezet volk later

Het lijdt dus geen twijfel: Israël draagt de verantwoordelijkheid om ofwel de vaccins toegankelijk te maken voor de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden, of alleszins de toevoer van de vaccins te vergemakkelijken voor de Palestijnse Autoriteit en Hamas. Israël zelf stelt dat het na verloop van tijd misschien wel werk zal maken van een uitgebreider vaccinatieprogramma, waartoe ook de Palestijnen toegang zullen hebben.

Het is immers in Israëls eigen belang dat de Palestijnen geen ziektes verspreiden in het ‘Beloofde Land’. Eerst wil het echter de eigen bevolking helpen. Eventuele restjes zullen dan richting Westoever geëxporteerd worden. Het aloude riedeltje “eigen volk eerst” zijn we intussen grondig beu gehoord.

Begrijp ons niet verkeerd, een snellopend vaccinatieprogramma is in se positief. Het zou nog positiever zijn mocht dat programma voor iedereen beschikbaar zijn en niet bijdragen aan de verdere onderdrukking van het Palestijnse volk. Het zou bovendien helemaal geweldig zijn mocht de mainstream opinie die onderdrukking niet vergeten telkens Israël weer een gooi naar internationale faam doet. Israëls vooruitgang is immers mogelijk door de afbraak, uitbuiting en bezetting van Palestina.

 

Notes:

[i] Palestijnen die in Israël wonen (meer bepaald in Oost-Jeruzalem) krijgen wel toegang tot het vaccin. De Palestijnse bevolking in de bezette gebieden echter niet.

[ii] Israëls vaccinatieprogramma biedt vaccins aan alle Israëlische burgers, inclusief de Israëlische settlers op de Westelijke Jordaanoever.

[iii] Voor meer info over de wettelijke verantwoordelijkheid van Israël ten opzichte van Palestina, zie ONHCR, Amnesty International & Diakonia

[iv] Term die Martin Konecny, directeur van European Middle East Project (EuMEP), gebruikt om de huidige situatie omtrent de Oslo-akkoorden weer te geven (tijdens gastles aan Universiteit Gent)

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!