Dieptepunt

En nu zit Antwerpen met de zoveelste vormelijk esthetiserende mannequin-slachtoffer-van-seksuele-intimidatie en inhoudelijk beledigende vrouwen-als-object campagne, een absoluut dieptepunt in het genre. Wat kan je verwachten als de vorm bepaald wordt door een reclamewedstrijd (via het reclamefestival Eurobest) en de inhoud door een marktonderzoek (door Ipsos) naar – je gelooft het niet – de definitie van seksuele intimidatie, de beweegredenen daarvoor en de omstandigheden waarin het voorkomt.

Waarom de stad Antwerpen koos voor deze werkwijze en wat dat grapje gekost heeft mag schepen van Sociale Zaken Fons Duchateau (N-VA) toch eens uitleggen. Als uit een marktonderzoek niet meer dan de traditionele gemeenplaatsen naar voor komen – aan de inhoud van de campagne te zien blijkt dat hier het geval – waarom is men dan niet nog snel te rade gegaan bij de vele experten inzake seksuele intimidatie!

Het sterke en het zwakke geslacht

De campagne is eerst en vooral een slag in het gezicht van vrouwen. Ze objectiveert hen tot stem- en willoos bezit/slachtoffer van mannen. Niet dat vrouwen niet nog voortdurend geconfronteerd worden met een diepgewortelde bezitterige mentaliteit van mannen, die nog altijd op begrip kan rekenen in de samenleving. Vrouwen zijn wat dat betreft ontelbare van onbenullige en hinderlijke tot verontrustende en angstaanjagende ervaringen rijk, binnen en buiten de familie. Maar ze laten wel hun stem horen en willoos zijn ze ook niet. Zoals blijkt uit de vele feministische acties tegen seksueel geweld en seksuele intimidatie, die de samenleving dwingen de zaak ernstig te nemen, al gebeurt dat nog altijd op een weinig of totaal niet bevredigende manier.

De Antwerpse campagne is terug naar af: een bespottelijke en ergerlijke variant op “wees mooi en zwijg”. De boodschap: onze affiches, ons reclamefilmpje en de politie, die in het kielzog van de campagne expliciet in PV’s zal opnemen als er sprake is van seksuele intimidatie (?!), lossen het wel op. Weer zo’n recuperatie van een feministische strijd waar onze politici vandaag zo goed in zijn.

De campagne doet beroep doet op de goodwill en het geweten van mannen/daders vanuit een merkwaardig rolbevestigende – het woord is te zwak – visie op mannen als de enige wezens met handelingsbekwaamheid. Het sterke en zwakke geslacht zijn terug van weggeweest.

Mannelijke machtsposities

Je kan er donder op zeggen dat net de doelgroep van de campagne, mannen/ daders, zich niet aangesproken voelt. Natuurlijk willen die niet dat HUN moeder, vrouw, dochter of zuster seksueel geïntimideerd worden, of het andere vrouwen overkomt of niet. Zij hebben een antwoord op seksuele intimidatie in de boze buitenwereld: niet komaf maken met het fenomeen (dat ze mee in stand houden), maar hun eigen vrouwen beschermen. Het is een diepgewortelde attitude: eigen vrouwen eerst, de andere zijn loslopend wild, ook al hebben die meestal eveneens vaders, broers, partners enz. Niet het respect voor andere mensen is hun drijfveer maar hun mannelijke machtspositie.

Hoe die mentaliteit hardnekkig voortleeft, ook in bourgeois versies, illustreert een gênante maar toch door de velen die ze doorvertelden gedurfd grappig bevonden anekdote uit het leven van een burger boven alle verdenking en BV uit mijn eigen kennissenkring. Aan zijn zwembad gezeten met zijn vrienden, geilend (hoe moet ik het anders noemen) op een groep jonge meisjes in badpak, zijn dochters en hun vriendinnen, grapte hij: “Ge moogt met allemaal doen wat ge wilt, maar van mijn dochters blijft ge af”.

Beroep op archaïsch patriarchaal denken

De Antwerpse campagne doet beroep op dat archaïsch patriarchaal maar nog diepgeworteld gegenderd bezitsdenken. Nu volgt de bedenking dat er ook een vrouwelijk bezitsdenken bestaat t.a.v. hun mannen. Ongetwijfeld. Het verschil zit hem in de ongelijke machtsposities van vrouwen en mannen, binnen de familie en erbuiten, wat net tot uiting komt in het dominant maatschappelijk patroon van seksueel geweld op en seksuele intimidatie van vrouwen (wat voor alle duidelijkheid niet betekent dat ook mannen geen dergelijk geweld kan overkomen).

Dat enerzijds vrouwen massaal vele vormen van mannelijke seksuele intimidatie te verduren krijgen en dat anderzijds mannen uiteraard niet willen dat het HUN vrouwen overkomt, tenzij ze het zelf doen wel te verstaan, zijn de twee zijden van één medaille. Beroep doen op het ene om het andere te bekampen komt neer op het doel grandioos voorbij schieten.

Culturalisme als toemaatje

Hoewel de campagne multicultureel oogt, hoort tegenwoordig bij iets over seksuele intimidatie een obligate verwijzing naar cultuurverschillen. Schepen van Sociale Zaken Fons Duchateau (N-VA) vond het nodig de campagne op het regionaal VRT nieuws te voorzien van een dosis culturalisme als toemaatje: “Wij viseren geen groepen, iedereen die dit doet, moet worden gestraft. Maar het is wel duidelijk dat er culturele verschillen zijn. Ik wil niemand stigmatiseren, maar zeker bij een aantal jonge allochtonen gaat men veel verder dan maatschappelijk aanvaardbaar is. In het verleden heeft men dat niet fel genoeg durven benoemen. Ik denk dat we dat vandaag absoluut wel moeten doen, maar – voor alle duidelijkheid – zonder hele bevolkingsgroepen te stigmatiseren.”(2)

Verwijst Fons Duchateau naar een handig verborgen boodschap achter de combinatie van beeld en tekst op de affiches? Of dekt hij zich in voor kritiek? Van de vijf afgebeelde vrouwen dragen er twee een hoofddoek, iets wat hem en de zijnen zeker niet genegen zal zijn. Of is Fons Duchateau gewoon een onverbeterlijke racist, die compulsief altijd hetzelfde culturalistische deuntje te beste geeft?

Dom en incompetent

De commentaar van Fons Duchateau is de domme kroon op een domme campagne. Goed voor een superprijs incompetentie en weggegooid geld. Goed om de affiches te overschilderen of af te trekken, zoals in de goede oude tijd, maar dat mag vandaag niet meer. Goed dan maar om de onmiddellijke intrekking va de campagne te eisen.

Ida Dequeecker

Voetnoten

1. www.stopintimidatie.be
2. deredactie.be/cm/vrtnieuws/regio/antwerpen/1.2667215?mode=atom

Deze opinie is eerder verschenen op De Tweede Sekse