“De Braziliaanse economie wordt gegijzeld door de politieke crisis”, zegt Luis Eduardo de Assis, voormalig directeur van de Centrale Bank van het land, nu hoogleraar economie aan de Katholieke Universiteit en de Stichting Getulio Vargas in São Paulo.
Hij ziet geen beterschap in de eerste helft van 2016. In het eerste kwartaal van het jaar is de economische activiteit traditioneel altijd kleiner. Door de recessie zal dat nadien voortduren, verwacht hij. “Wie gaat er in Brazilië investeren met zoveel onzekerheid?”
“De situatie is niet hopeloos”, nuanceert hij. “De instellingen daveren op hun grondvesten, ze vallen niet om.” De economische indicatoren zijn echter alarmerend. Het bruto binnenlands product daalde in het derde kwartaal van 2015 met 4,5 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2014. De geaccumuleerde jaarlijkse inflatie bedroeg in november 2015 10,48 procent.
Van de werkloosheid – 7,9 procent in oktober 2015 – wordt verwacht dat die de komende maanden nog stijgt. Vooral de industrie is er slecht aan toe. Van januari tot oktober 2015 daalde de productie met 7,8 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2014. Een half miljoen mensen werd ontslagen. De investeringen vielen fors terug.
De pogingen om de crisis te keren, mislukten. Het begrotingstekort en de openbare schuld liepen op, de investeringen en de consumptie vielen terug. Het werd allemaal nog erger toen de regeringscoalitie uiteenviel en het land minder bestuurbaar werd. Op 4 december 2015 startte de voorzitter van de Kamer van Afgevaardigden een afzettingsprocedure tegen president Dilma Rousseff.
Ondertussen zijn al meer dan 170 politici en ondernemers betrokken bij het corruptieschandaal rond staatsoliebedrijf Petrobras. Delcidio do Amaral, fractieleider van de Arbeiderspartij in de Senaat, zit in de cel. Er zijn bovendien aanwijzingen dat de voorzitters van Kamer en Senaat, Eduardo Cunha en Renan Calheiros, in deze zaak eveneens steekpenningen hebben ontvangen.
Procedure versnellen of vertragen?
Een verdere achteruitgang van de Braziliaanse economie kan de tegenstanders van president Rousseff in de kaart spelen. De oppositie probeert het afzettingsproces daarom te vertragen, terwijl de regering het net probeert te versnellen. De regering wil dat het parlementair reces van 23 december tot 1 februari geschrapt wordt. De oppositie wil dat niet en hoopt dat het proces plaatsvindt als de economie haar laagste peil bereikt, in het tweede kwartaal van 2016.
Dat zal echter niet het geval zijn, stelt Carlos Thadeu de Freitas, oud-directeur van de Centrale Bank en nu hoofdeconoom bij de Braziliaanse nationale Handelsconfederatie. “De economie heeft haar laagste peil al bereikt. We krijgen nog twee moeilijke maanden, met een aanhoudende hoge inflatie in januari en februari 2016, maar vanaf maart moet dat verbeteren, met een daling van de inflatie.”
Toch “zal de economie pas weer beginnen groeien als het vertrouwen hersteld wordt. Dat zal meer tijd kosten. Daarom is een begrotingswijziging van doorslaggevend belang.” Hij hoopt dat de afzettingsprocedure tegen Rousseff niet wordt goedgekeurd. Zo kan men al over twee tot drie maanden de noodzakelijke begrotingswijziging doorvoeren, die nu door de politieke crisis is stilgelegd.
Bron: Política arde, enfría economía y juega con depresión en Brasil
