Fatsoenlijk rechts is een mythe
Nog niet zo lang geleden dachten heel wat mensen: als het N-VA het Vlaams Belang kan blokkeren, dan krijgen we misschien een fatsoenlijk rechts. Na goed twee maanden nieuw stadsbestuur in Antwerpen – toch zo wat het vlaggenschip van de N-VA – is er reden genoeg om daar heel anders over te denken. Het leidt tot dit besluit: er bestaat geen fatsoenlijk rechts.
Het lijstje is indrukwekkend. De slogan “’t stad is van iedereen” verdwijnt. Mogen we daaruit afleiden dat de stad niet meer van iedereen is? Van wie dan wel? En van wie niet? Dat was nu eens een motto dat een heel programma weergaf, een visie op de samenleving in een paar woorden. Weg er mee dus.
Een betoging die er niet was wordt verboden. Burgers worden verzocht de nummerplaat van verdachte wagens door te geven aan de politie. We moeten dus onze medemens bewaken. Jonge mannen met donkere huidskleur die in sjieke wagens rijden zullen moeten uitleggen waar ze de centen vandaan hebben gehaald.
Afgeschaft, mag niet, mag niet …
De papieren versie van “De Nieuwe Antwerpenaar” werd afgeschaft. Een magazine dat naar eigen zeggen informatie brengt die de Antwerpenaars kan inspireren, betrekken en informeren. Vroeger viel die bij iedereen in de bus. Nu enkel nog online verkrijgbaar. Wie geen pc heeft hoeft niet meer geïnspireerd en betrokken te worden. We kunnen ons toch welvoorstellen welke mensen dat zijn: onder meer ouderen, laaggeschoolden, armen…
Een regenboog shirt dragen die de seksuele voorkeur weergeeft mag niet achter het loket. Hoofddoeken als teken van een geloofsovertuiging mocht al lang niet.
De stadsdichter hoeft blijkbaar niet meer, en aids besmette ‘sans papiers’ krijgen geen medicatie meer terugbetaald als ze niet beloven terug te keren naar hun land.
Is dit een nieuw rechts?
Van de opgesomde maatregelen kan gezegd worden dat ze niet alleen asociaal zijn, maar zelfs antisociaal. Van een stadsbestuur mag verwacht worden dat het een beleid zal voeren om de cohesie tussen de burgers te versterken. Dit gaat de tegenovergestelde kant uit. Als je het individueel bekijkt kan de vraag gesteld worden of het niet de weg opgaat van een overtreding van fundamentele mensenrechten.
Het verwijt dat ik voornamelijk wil richten naar dit beleid is dat het in tegenstrijd is met wat we nodig hebben om een toekomst uit te bouwen. Het moet toch zo stilaan voor iedereen duidelijk worden dat onze trein zijn eindstation heeft bereikt. Iedereen uitstappen en van spoor veranderen.
We hebben voor het grootste deel van onze eigen bevolking een hoge graad van welvaart bereikt, maar wel zonder rekening te houden met de anderen, en zeker zonder hen mee te nemen. Nu het tijdperk van mondialisering zich doorzet, is dit onhoudbaar geworden. Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan en eist dit ook op. Maar met onze manier van leven kan dat niet. Dan is er niet genoeg voor iedereen.
Van eigenbelang als uitgangspunt naar gemeenschappelijk belang
We zullen dus moeten overschakelen. Van ik naar wij. We zullen migratie moeten aanvaarden, gekenmerkt door één richting verkeer: van rijk naar arm. En wij zijn bij de rijken. Het is een vorm van herverdelen.
De omschrijvingen waarin we nu leven verzwakken of verdwijnen. Lokaal wordt regionaal, en regionaal mondiaal. En in die nieuwe ruimte zijn wij mee verantwoordelijk voor het geheel.
De stad als toekomst
De stad is een laboratorium waarin al die elementen samenkomen en waar we kunnen leren er mee te leven. De evolutie die wereldwijd bezig is laat zien dat steeds meer mensen naar de steden trekken. De stad wordt een smeltkroes van culturen, talen, religies, kortom van de diversiteit. Dat wordt onze toekomst.
Het Antwerps stadsbestuur is klaarblijkelijk bang van die stedelijkheid. Bang van de stad waar mensen samenleven met diverse identiteiten. Het stadsbestuur geeft de indruk dat ze dit juist wil bestrijden.
We kunnen dat nog illustreren met de keuze van Jan Jambon als burgemeester van Brasschaat, een toch wel iets of wat elitaire gemeente. Hij wil geen tram naar de stad. Uit vrees voor besmetting met stedelijkheid?
Morgen is gisteren
We hebben al lang ondervonden wat de kenmerken zijn van rechts: asociaal, autoritair, elitair, conservatief. De maatregelen van het Antwerps stadsbestuur die we opsomden zijn echter niet zo maar te catalogiseren als conservatief. Dat staat immers voor het behouden van waarden.
Maar hier gaat het om het beletten dat nieuwe waarden tot stand komen. Ze zijn gericht tegen de toekomst, tegen een ontwikkeling waarin de stad model kan staan voor een nieuwe samenleving. En dat kunnen we wellicht benoemen als een nieuw rechts.
Vechten voor waarden
De stad als realisatie van een nieuw samenlevingsmodel zal moeten steunen op nieuwe waarden. Daar zullen we moeten voor vechten om die doorgang te doen vinden.
We moeten niet wachten op ‘de politiek’ om een samenleving te veranderen. Christendemocraten en liberalen maken mee deel uit van het huidig stadsbestuur en ze zijn er als de kippen bij om te zeggen dat hun maatregelen een verderzetting zijn van het vorige bestuur. Groen en PvdA hebben heel andere gedachten, maar het zal nog wel even duren eer ze de macht hebben ze te realiseren.
We zullen het zelf moeten doen als burgers. Coalities maken en op kleine schaal modellen uitwerken die het tegenovergestelde realiseren van wat het stadsbestuur voorstaat. Aantonen dat het kan. Dat het leefbaar is, en vatbaar voor schaalvergroting.
Ward Bosmans