Bijna een jaar geleden, op zondag 29 mei 2011, kwamen in Wetteren ongeveer 500 mensen samen om te protesteren tegen een veldproef met zo’n 108 aardappelen die door genetische manipulatie (GGO) resistent gemaakt werden tegen de aardappelziekte.

De actievoerders die het veld konden bereiken, trokken de gemanipuleerde aardappelen uit de grond en probeerden deze te vervangen door biologische aardappelen. Hierdoor werd de GGO-veldproef gedeeltelijk onbruikbaar gemaakt.

Zware beschuldigingen

Drie dagen na de actie kreeg Barbara Van Dyck, onderzoekster aan de KU Leuven, haar ontslagbrief van rector Mark Waer omdat ze openlijk de actie in Wetteren steunde. Later werd ze samen met 10 andere actievoerders niet alleen vervolgd voor de medewerking aan het uittrekken van de aardappelen, maar ook voor ‘bendevorming, vernieling en het toebrengen van slagen en verwondingen aan een politieagent’.

Volgens Van Dyck zware en overtrokken beschuldigingen: “Ik was in eerste instantie erg geschrokken van de aanklacht. Het gaat hier over een politieke actie die helemaal niets met criminele activiteiten te maken had. Vlaams minister-president, Kris Peeters (CD&V), wist al de dag na de actie te zeggen dat de activisten vervolgd moesten worden. Maar als je elke activist of zelfs elke vakbond die voor zijn rechten opkomt, moet vergelijken met een crimineel, waar zijn we dan mee bezig?”

Ook voorzitter van de Liga voor Mensenrechten, advocaat Jos Vander Velpen, is niet zeker of het criminaliseren van deze zaak wel zo’n goed idee is: “Ik ken dit dossier niet zo goed, maar ik weet wel dat ik een voorstander ben van de vrijheid van vereniging en meningsuiting en daar hoort actievoeren ook bij. Activisme is zeer belangrijk voor onze samenleving en voor het vormen van een publiek debat. Ik moet hier wel bij zeggen dat er ook grenzen zijn: geweld is absoluut niet toegestaan tijdens het actievoeren”, aldus Vander Velpen.

Ook het ontslag van Van Dyck vindt Vander Velpen op het eerste gezicht overroepen: “Je kan iemand niet zomaar ontslaan omdat ze uitkomt voor haar mening. Je hebt het recht om openbaar debatten te voeren en je mening te uiten.”

Van Dyck betreurt haar ontslag, maar vindt niet dat ze in de fout ging omdat ze openlijk de actievoerders steunde: “Ik heb niet het gevoel dat ik tegen de regels van de universiteit inging, maar het is natuurlijk wel zo dat je met zulke acties altijd wel wat grenzen aftast. Ik ben ingegaan tegen de heersende orde en kleurde waarschijnlijk buiten de lijntjes. Maar normaal heb je binnen een democratie toch nog altijd het recht om actie te voeren”, vraagt Van Dyck zich af.

Het publieke debat

Ondanks de beschuldigingen is Van Dyck tevreden over het debat dat op de actie volgde: “Het debat over genetisch gemanipuleerde organismen is aangewakkerd door deze zaak en dat is belangrijk. Het onderzoek dat aan onze universiteiten wordt gevoerd, wordt steeds vaker gestuurd door de belangen van privébedrijven die allemaal graag een graantje meepikken. Mede door de privatisering van de universiteiten is er ook steeds minder ruimte voor onderzoek dat op zoek gaat naar duurzame alternatieven en oplossingen voor de maatschappelijke problemen waar we voor staan.”

Voorts hoopt Van Dyck dat de strafzaak ook een debat op hoger niveau zal uitlokken over datgene waar het echt om draait: “Het gaat hier niet over het uittrekken van aardappelen en het vervormen van enkele hekken. Waar het hier wel over gaat, is de toekomst van de landbouw.”

Vrijwillige verschijning

Op de website van de aardappelactivisten van de Field Liberation Movement (FLM) wordt een oproep gedaan om zoveel mogelijk ‘vrijwillige verschijningen’ bij elkaar te krijgen op de dag van het proces: “Door deze vrijwillige verschijningen laten heel wat mensen zien dat ze ons steunen en dat ook zij bij de zogezegde ‘bende’ horen waarvan wij beschuldigd worden. We hebben gelukkig al heel wat steun gekregen van buitenaf”, zegt Van Dyck tot slot.

Wie de strafzaak in Dendermonde wil volgen op dinsdag 8 mei, of de volgende dag wil deelnemen aan een wandeling door de wereld van gemanipuleerde gewassen, kan meer informatie vinden op http://fieldliberation.wordpress.com.