“20.000 huizen in rook laten opgaan, dat verdient geen bonus.”

Dit is onvoorstelbaar veel geld

Vrijdag 27 mei 2011 heeft Dexia dus de beslissing genomen om een verlies van 3,6 miljard euro te incasseren, met de toelichting: “Liever de kortere pijn dan dit nog lang mee te slepen.” Nog net proberen ze ons niet te verkopen dat dit heus een bonus verdient.

In een land waar Electrabel elk jaar met zowat 2 miljard euro onverdiende winst mag gaan lopen en Total België geen belastingen moet betalen op 6 miljard euro ingevoerde olie, is er een inspanning nodig om de achteloosheid waarmee over miljarden euro wordt beslist te overwinnen.

3,6 miljard euro, dat zijn immers drieduizend zeshonderd miljoen euro, dat zijn – voor de iets oudere lezers – 144 miljard oude franken. Dat blijft goed om weten, zeker voor wie in de bestuurskamers van grootbanken en holdings, of in regeringen, met miljarden goochelt.

Dit zijn 20.000 woningen of 1000 windmolens of 20 miljoen jaarinkomens

Wat zou je daar zoal mee kunnen doen, met zoveel geld?

Met 3,6 miljard euro zouden we meer dan 20.000 sociale koopwoningen hebben kunnen bouwen. Daarin is, voor alle duidelijkheid, de prijs van de grond en ook van de btw inbegrepen. Voor wie weet dat Vlaanderen er maar in slaagt om op een volledig jaar amper 1000 sociale woningen te bouwen… is dit dus de inspanning van 20 jaar sociale woningbouw in Vlaanderen. Bijna onvoorstelbaar maar helaas waar.

Met 3,6 miljard euro zouden we 1000 forse windmolens kunnen construeren die hernieuwbare elektriciteit leveren voor ruim 2 miljoen gezinnen… dat is dus voor heel Vlaanderen, versta voor alle inwoners, van zuigeling tot hoogbejaarde. Misschien moeilijk voorstelbaar en toch is het maar al te waar.

In een meer mondiaal perspectief: 3,6 miljard euro, dat is het gezamenlijke jaarinkomen van twintig miljoen kleine boeren en boerinnen in de armste landen en regio’s van deze wereld. Toegegeven, het gaat hier om de allerlaagste inkomens, maar het blijft wel het gecombineerde jaarinkomen waar 20 miljoen mensen van overleven dat hier bijna achteloos als verloren gegaan kapitaal wordt geboekt.

Dit is meer dan het dubbele van het verzamelde kapitaal van de christelijke werknemersbeweging

Nog in een ander perspectief: dit verlies van 3,6 miljard euro is meer dan dubbel zo groot als het volledige kapitaal van de christelijke werknemersbeweging in België. Haar Groep Arco – die nog altijd meer dan 800.000 coöperanten telt in haar coöperaties Arcopar en Arcoplus – beheert namelijk 1,7 miljard euro.

Het voorbeeld is niet toevallig want de christelijke werknemersbeweging is met ongeveer 12 procent van de aandelen één van de grootste aandeelhouders van Dexia. Daarvoor heeft ze haar eigen onafhankelijke coöperatieve bank Bacob in 2001 echter volledig moeten opgeven. De beweging heeft zich rond de millenniumwisseling door de bankmanagers laten overtuigen dat het beter was om haar bank te laten opgaan in een echt grote bank… in de overtuiging dat deze ‘specialisten’ het toch wel beter wisten. Niet dus, zo weten we vandaag, veel te laat.

Een onophoudelijke reeks stommiteiten van zogenaamde specialisten

Het waren deze zogenaamde deskundigen die een stormloop begonnen op het buitenland, die zich volledig mispakten en misrekenden aan de vastgoedcrisis in de Verenigde Staten, aan de gebakken lucht van afgeleide financiële producten die ze zich lieten opsolferen zonder blijkbaar ook enige kennis van zaken, aan een volkomen mank zakelijk model van wereldwijd lenen op lange termijn – ook aan wie allesbehalve kredietwaardig is – en dit te financieren met korte termijn kredieten… het zijn kortom deze ‘managers’ en ‘specialisten’ die grossierden in fout lopende en geldverslindende buitenlandse avonturen en zich voor al die stommiteiten ook nog stevige bonussen lieten uitbetalen. Toen zoveel onkunde eind september 2008 in elkaar stortte, verplichtten zij de opgetrommelde overheden van dit land om miljarden euro op te hoesten voor de redding van deze systeembank.

Er is in één dag meer dan dubbel zoveel kapitaal vernietigd in de boeken als de christelijke werknemersbeweging in een eeuw heeft opgebouwd.

Tien jaar na het opgaan van Bacob in Dexia is het ‘resultaat’ dat deze ‘grootbank’ – met al haar ‘specialisten’ –  alleen al op vrijdag 27 mei 2011 een kapitaal aan geld moest vernietigen meer dan dubbel zo groot als het kapitaal dat de christelijke arbeidersbeweging in een eeuw tijd heeft weten te verzamelen. Dat is de echte waarheid van die vrijdagbeslissing. Dit geld – 3,6 miljard euro, we kunnen het niet genoeg herhalen – is volledig verloren, is definitief in rook opgegaan.
En, erger nog, we zijn op geen enkele wijze zeker dat we het onderste van deze bodem hebben gezien.

De werknemersbeweging in dit land betaalt dus jammer genoeg een heel zware prijs voor het uit handen geven van haar coöperatieve bank Bacob. Laten we immers vooral niet vergeten dat dit een prachtig functionerende spaarbank was die – tot de ‘slimme’ managers het er voor het zeggen kregen – haar klanten wist te plezieren, sterk gemotiveerd personeel telde dat graag ging werken en zich niet te pletter reed aan domme avonturen.

Het is daarom dat een aantal mensen al ruim twee jaar aan de weg timmert die hopelijk leidt tot een of meer nieuwe coöperatieve banken.

Daar gaat het geld van onze gemeenten

Gelijklopend, en al even triest, is het verhaal van onze gemeenten en hun Gemeentelijke Holding. Want onze gemeenten beschikten immers over hun eigen bank, het voormalige Gemeentekrediet. En die heeft het altijd prima gedaan.

Tot de grootheidswaanzin van de managers zijn intrede deed begin jaren negentig van de vorige eeuw en steeds meer begon te regeren. Een internationale expansie werd aangevat, niet toevallig eerst in Luxemburg. Het was het begin van wat werd voorgesteld als een zegetocht en wat uiteindelijk zou uitmonden in het debacle van Dexia.

Het is aan dit debacle dat onze gemeenten zich nu keihard bezeren.

Neemt er eigenlijk iemand verantwoordelijkheid voor zoveel stommiteiten?

Iemand zou eens moeten uitzoeken wie de sleutelfiguren waren die al die foute beslissingen hebben genomen. En meteen eens inventariseren hoeveel geld zij hebben opgestreken daarvoor. Vergeet zeker niet uit te vlooien welke functies zij allemaal combineerden om het desastreuze plaatje volledig te krijgen. Want de geschiedenis heeft haar rechten, we moeten weten wie verantwoordelijk was voor al die stommiteiten.

Vooral moeten we dit weten om te beseffen hoe het kon gebeuren dat die gedurende zovele decennia met vaak heel veel vrijwillige inzet en soms moeizaam opgebouwde financiële architectuur van Bacob en Gemeentekrediet, twee banken die het niet in hun bol hadden maar gewoon goed werkten, in zo weinig jaren totaal is verkwanseld.

Voor een sociale beweging als de christelijke arbeidersbeweging én voor de samenleving op het meest democratische gemeentelijke niveau die zich allebei decennialang beter en beter organiseerden om het spaargeld van gewone mensen een veilige bestemming te geven, en om dit spaargeld te laten werken om de noden van mens en samenleving op te lossen, is het essentieel om te weten wat fout is gelopen. Zij hebben er alle belang bij om te doorgronden hoe de economische democratie die ze in tientallen jaren wisten te veroveren, zo snel uit hun handen kon worden gerukt.

Nog deze bijna uitsmijter meegeven. Dexia, en ook andere banken, proberen de gemoederen te sussen met hun beslissingen om nu geen bonussen uit te keren. Blijkbaar rekent men nog altijd op veel naïviteit bij het grote publiek. Vergeet immers niet: managers kunnen ook gewoonweg met hun vaste salaris al veel te veel betaald zijn in verhouding tot de kwaliteit van het geleverde ‘werk’.

Zoveel geld vergooien kunnen we ons niet veroorloven

Maar ergst van al, werkelijk schandalig, blijft de vaststelling dat deze onverantwoordelijken het geld in het water hebben gesmeten waarmee we zowel 10.000 nieuwe sociale woningen als 500 windmolens hadden kunnen bouwen. Dat is en blijft onvergeeflijk.

Al even onvergeeflijk is dat geen enkele politieke partij met ernstige voorstellen komt om drama’s als die van Fortis, KBC en Dexia te voorkomen en de samenleving aan banken en systeembanken te helpen die werkelijk te vertrouwen zijn en mee aan de duurzame economie van morgen bouwen.

Het venijn zit in de staart

Dexia wil ons ervan overtuigen dat deze beslissing de ‘korte pijn’ is. Was het maar waar. De Griekse crisis loert ook voor Dexia om de hoek. De bank heeft immers voor meer dan vijf miljard euro Griekse schulden en risicos’s in portefeuille. Of beter, ze is er allerminst zeker van dat al dat geld nog echt in de portefeuille zit… best mogelijk dat er straks nog eens honderden miljoenen of zelfs miljarden euro moeten worden afgeschreven.

En nu? Actualisering 6 september2011

Bij Dexia wilde men iedereen ook altijd overtuigen dat de Belgische en Franse tak in elk geval bij elkaar hoorden. De jongste tijd durft een kritische interne stem zich al wel eens laten ontvallen (onder vier ogen) dat de enige twee valabele entiteiten in heel de Dexia constructie de oorspronkelijke Bacob en Gemeentekrediet zijn… ‘wablieft’ zal de argeloze toeschouwer of klant zeggen, ‘wat hebben die zwaar betaalde managers ons dan al die tijd wijsgemaakt?’.

Misschien moeten ze eens uitzoeken waar die logo’s van Gemeentekrediet en Bacob zijn gebleven

Tja, het is eigenlijk al veel langer duidelijk dat het vele opgehaalde Belgische spaargeld de Franse tak goed uitkomt. Maar hoe verstandig is het om voortdurend geld naar die behoeftige partner te versassen, vooral als die daar nog de stomste dingen mee doet? Want het geïncasseerde verlies van 3,6 miljard euro is vooral aan Franse kant veroorzaakt.
En het is een oude wijsheid dat het kwaad kersen eten is met ‘hoge heren’, versta Frankrijk dat in de eerste – en laatste – plaats het nationale belang nastreeft, en blijkbaar wel wat overtuigingsmiddelen heeft ten aanzien van dat ‘kleine’ buurlandje.

Misschien daagt het de Belgische aandeelhouders en betrokken politici dat een relatie waarin één partner alle lasten draagt, echt niet de verstandige optie is. Misschien moeten ze eens uitzoeken waar die logo’s van Gemeentekrediet en Bacob zijn gebleven, en kunnen ze op de Dexia ruïnes oude zekerheden heropbouwen? De klanten en de bevolking zouden hen er, in rumoerige economische tijden, dankbaar voor kunnen zijn.