Fouten in de journalistiek zijn onuitroeibaar. Meestal gaat het om vervelende tikfouten (zoals Carl Devos die een opiniestuk lang over soa schreef in De Morgen in plaats van over sp.a). Geografische fouten zijn ook zeer hardnekkig. Deze week bombardeerde De Standaard Istanbul tot hoofdstad van Turkije (DS van dinsdag) en het Sloveense Ljubljana schopte het zelfs tot hoofdstad van Slovakije (DS van donderdag).

Soms, en dat is erger, gaat het om feitelijke fouten die een maatschappelijk debat op een verkeerd spoor zetten. De Standaard vergeleek woensdag de werkloosheidsuitkeringen in België en Denemarken: “In Denemarken ligt de uitkering eerst hoger, op 70 procent, om veel sneller af te nemen.”

Dubbel fout. De Deense werkloosheidsuitkering ligt op 63 tot 96 procent van het vorige loon afhankelijk van de gezinssituatie en de hoogte van het vorige loon. Werklozen blijven ook vier jaar lang recht hebben op dat bedrag (als het van de rechtse regering afhangt binnenkort misschien nog maar twee jaar).

Uit onderzoek blijft dat de helft van alle artikels in kranten dergelijke feitelijke fouten bevatten.

80 miljoen Belgen in 2040

Helemaal erg is het als een journalist een heel artikel ophangt aan één groteske fout. Het overkwam de onfortuinlijke Guy Tegenbos. Eind juli schreef hij op de belangrijke pagina twee van De Standaard een artikel over de snel stijgende bevolking van ons kleine landje en hoe erg dat wel niet is.

En snel stijgen doet ze. Met 7 procent per jaar, schrijft Tegenbos. Dat is inderdaad veel. Twee keer meer dan Burundi, het hardst groeiende land ter wereld. Zeven keer meer dan de gemiddelde en al best alarmerende groei van de wereldbevolking. Het was geen tikfout. Want zo schreef Tegenbos: “Die groei ligt tweeëneenhalf keer hoger dan het Europees gemiddelde (2,7 procent). En hij is drie keer hoger dan onze normale economische groei (die we in 2009 niet haalden door de crisis).”

Tegenbos zou ook Tegenbos niet zijn als hij er ook niet een politieke boodschap zou aan ophangen. “België heeft drie federale regeringsleden die bezig zijn met immigratie: de staatssecretaris van Migratie en die van Maatschappelijke Integratie en de minister van Binnenlandse Zaken. 99 procent van hun aandacht gaat naar passieve immigratie, de asiel- en regularisatiedossiers dus.”

Passieve migranten zijn dan “immigranten die het land niet zelf gezocht of aangetrokken heeft omdat het die nodig heeft”. En met een dergelijke bevolkingsexplosie is dat natuurlijk rampzalig. Zeven procent groei per jaar is om de tien jaar een verdubbeling. Binnen dertig jaar zijn we dus met 80 miljoen Belgen en een jaar later halen we vlot de Duitsers in.

Een dag later stond vele bladzijden verder in een klein hoekje: “Als de Belgische bevolking met 77.000 bewoners groeit tot 10,81 miljoen (DS 28 juli), is dat een procentuele stijging van 0,7 procent en niet van 7 procent.” De politieke conclusies werden niet herroepen.

Het Duitse blad Der Spiegel heeft 80 voltijdse medewerkers rondlopen op de documentatiedienst. Daaronder zit een klein leger factcheckers. Die halen naar eigen zeggen 1100 (!) fouten uit één nummer. Vóór het ter perse gaat, wel te verstaan. Factchecking moeten de Vlaamse lezers van commerciële kranten zelf doen. Of gewoon niet meer geloven wat de gazetten schrijven, dat kan ook.