Karen Armstrong, wereldautoriteit in religies, heeft een nieuw boek geschreven dat een bijdrage wil leveren om de planeet en de levende soorten te behoeden, de natuur en ons menselijk welzijn anders te gaan bekijken en het belooft een visie te worden die en passant de christelijke religie weer interessant en relevanter kan maken.

Ik citeer uit het interview in De Standaard en voeg een paar persoonlijke accenten toe.

“Waarom is religie voor u nog relevant om het milieu te benaderen?”
– Omdat we voor een milieucatastrofe staan, en ons zo vreselijk hulpeloos voelen. Het klimaatdebat zit vol wetenschappelijk jargon over emissies. Maar dat brengt ons niet in beweging en is ook niet voor iedereen zo helder. Wij proberen aan de zijlijn wat te recycleren , wetende dat wij er slecht aan toe zijn. Dat kunnen wij ons niet verder blijven permitteren.

Ik vond dat we helemaal anders moeten beginnen denken over onszelf en de planeet. Het trof me dat natuur of kosmos in niet-westerse tradities meer aan de top van de spirituele piramide staan. Denk aan het Chinese begrip Qi of het Indiase Brahman [de ultieme, immer veranderlijke realiteit achter alles op aarde]. Los van elkaar kwamen die beschavingen tot vergelijkbare ideeën. Ik wou onderzoeken wat er met ons in het Westen gebeurd was, dat wij daar geen verering meer voor hebben.

– Wat is het antwoord?
Wij hebben sinds de vijftiende eeuw de natuur leren zien als handelswaar, als grondstof om te gebruiken. We hebben ook God afgescheiden van de natuur en hem eenzaam erboven gezet als heerser, waardoor de natuur dode materie werd. Maar de natuur is sacraal. Sacraal in alle aspecten van het woord: goddelijk, bezield, sterfelijk, angstaanjagend, gebroken en vol leed.

Ja, ik vind dat het katholicisme op dit moment in een spirituele crisis verkeert. De Kerk is vastgelopen. Ik vind er soms weinig spirituele diepgang in.

– Wij kunnen de klok niet terugdraaien. Wat rest ons dan nog?
– Er zijn kleine, dagelijkse rituelen die we kunnen nemen om onze intimiteit met de natuur te herstellen. Wij willen vandaag landschappen fotograferen, digitaal bezitten. De oude Chinezen hadden het idee “in stilte zitten”. Ga dagelijks naar het park, zet je telefoon af, en kijk aandachtig naar de natuur. Als je dat lang genoeg doet, kun je niet anders dan de boom, de vogel, de kleine insecten zien als jouw vrienden, met wie je kunt meevoelen.

– Allemaal hebben wij kleine en grote misdaden begaan tegen de Natuur, schrijft u. Hoe gaan wij daarmee om zonder vast te lopen in schuld of schaamte?
“Door collectief samen te komen en iets te doen.”
Ik ben opgegroeid in een arme tijd na de tweede wereldoorlog, en de mensen waren veel hartelijker voor elkaar ondanks de ontberingen. Vandaag trekken we ons terug in onszelf, we willen onze rijkdom niet delen. Alle grote profeten hebben nochtans het tegenovergestelde bepleit, van Boeddha tot Jezus.”

<<<<< —————– >>>

Interview met de schrijver die in veertig talen is vertaald door Giselle Nath in De Standaard van 11 juni 2022.

Persoonlijk heb ik de boekvoorstelling in Brussel met interview van Armstrong door Gie Goris meegemaakt. De boodschap van Karen Armstrong spoort naadloos met hoe ik sinds de jaren zeventig naar de natuur heb gekeken en haar aandacht en zorg heb geboden, haar heb lief gehad en ermee heb geleefd. Van wekelijkse fietstochten in de Dijlevallei en het Meerdaalwoud met de veldkijker, de bandopnemer en de vogelgids, tot maandelijkse deelname aan beheerswerken in reservaten, en passionele omgang met paarden en honden. Tijdens mijn studies in de theologie, onder andere bij prof Peter De Mey , heb ik deze levenshouding ontwikkeld en diepgang gegeven. Ik heb een methode van bidden ontwikkeld die deze liefde voor de Natuur concreet maakt in rituele gebaren. Die staat beschreven in mijn essays verschenen in het monastiek tijdschrift De Kovel. Dit wordt uitgegeven vanuit abdij Keizersberg door hoofdredacteur Dirk Hanssens .

Het begint echter inderdaad bij nabijheid bieden, de parken, weides, wetlands en bossen in trekken. Met grote aandacht, interesse en openheid. Studie van de Natuur en de levende wezens door lidmaatschap van verenigingen als Natuurpunt en gebruik van veldgidsen (boeken) kan mooi aansluiten bij bezinning en plezier, bijvoorbeeld tijdens het stappen, je weg zoeken of bij de picknick in de groene open ruimte onder zon en wolken.