De Internationale Coalitie ‘for a Ban on Uranium Weapons’ (www.icbuw.eu) volgt het gebruik van verarmd uranium wapens op sinds 2003 en voert campagne om deze wapens te verbieden.  Hoewel verarmd uranium wapens als conventionele wapens worden geclassificeerd en niet als nucleaire wapens, zijn deze toch radioactief en chemisch toxisch. Een veilige dosis radioactiviteit bestaat niet, ook niet indien het verarmd uranium betreft.

Wanneer kogels/projectielen, gemaakt van verarmd uranium, inslaan op een oppervlak, vormen ze zeer fijn stof (nano size) dat zowel radioactief als chemisch toxisch is. Via wonden, inname van besmet voedsel en het inademen van besmette lucht, worden deze partikels opgenomen in het lichaam en kunnen leiden tot schadelijke langetermijneffecten zoals kankers, verminderde vruchtbaarheid, geboorteafwijkingen, nierfalen. Projectielen die hun doel missen, komen in de bodem terecht waar ze langzaam corroderen, de bodem besmetten en op termijn ook het drinkwater.

ICBUW was dan ook geschokt door het nieuws dat UK en VS verarmd uranium wapens leveren aan Oekraïne, waar ze zullen ingezet worden in de gewapende strijd.

Er worden geen lessen getrokken uit de Balkanoorlog en Irakoorlog, noch uit de vele studies en rapporten die de schadelijkheid van deze wapens aantonen. https://www.icbuw.eu/en/the-problem/scientific-data/

Zelfs zonder een specifiek verdrag,  bestaat er een internationaal wettelijk verbod op het gebruik van VU wapens. Regels en normen kunnen worden ontleend aan het Internationaal Humanitair Recht (geen onderscheid tussen militaire en civiele doelen), uit de Mensenrechtenwet (recht op een gezond leefmilieu) en uit de Milieuwet (gebruik van giftige stoffen).  Het voorzorgsprincipe werd vermeld in talrijke resoluties over het gebruik van uraniumwapens van de Algemene Vergadering van de VN, samen met de beginselen van transparantie en hulp aan de slachtoffers.

ICBUW zal hard blijven werken om te voorkomen dat deze radioactieve en chemisch toxische wapens op het slagveld in Oekraïne worden gebruikt en generaties lang slachtoffers zullen maken.

In 2007 stemde België, als eerste land in de wereld, unaniem een wet voor een verbod op wapens met verarmd uranium op Belgisch grondgebied. Ook het financieren van de productie werd bij wet verboden en oude stocks zouden vernietigd worden.

Vanuit verschillende vredesbewegingen en coalities werd dan ook verwacht dat België een duidelijk standpunt zou innemen bij de leveringen van VU wapens aan Oekraïne.

—

Op 26 september 2023 stelde Els Van Hoof , Commissievoorzitter Buitenlandse Zaken,

een mondelinge vraag aan Hadja Lahbib, Minister van Buitenlandse Zaken.  Els Van Hoof beklemtoonde dat België steun blijft geven aan Oekraïne maar dat het niet de bedoeling kan zijn  dat de gezondheid van inwoners van de conflictgebieden voor lange tijd wordt gehypothekeerd.

Ze vroeg minister Lahbib over de rol van België en de reeds gezette stappen tijdens internationale politieke activiteiten/initiatieven en bijeenkomsten, zowel op bilateraal als multilateraal niveau (ook binnen de NAVO) in verband met de levering van uraniumwapens aan Oekraïne.

Minister Lahbib verwees naar de Belgische wet van 2007 en sprak een blijvend engagement uit in de strijd tegen deze wapens. Ze betreurt echter de beslissing van UK en VS en ze bevestigde niet te zullen meewerken aan de leveringen van deze wapens. Maar zelf ziet ze geen juridische obstakels om de leveringen aan Oekraïne te kunnen tegenhouden. Noch de UK noch de VS hebben een wettelijk verbod op verarmd uranium wapens en er is geen internationaal verdrag dat deze wapens verbiedt beklemtoont ze.

België zal echter de aandacht van de internationale gemeenschap blijven vragen en verder onderzoek naar de gevolgen van het gebruik van verarmd uranium wapens bepleiten. Minister Lahbib verzekert dat ze nieuwe VN resoluties zal blijven steunen zoals in het verleden. Daarnaast toont België zich ook bereid om informatie te verlenen over de Belgische wetgeving aan staten die een gelijkaardige wet willen aannemen.

Er bestaat geen internationale regelgeving over het verbod op VU wapens, al zijn er wel verschillende VN resoluties die zich duidelijk uitspreken tegen het gebruik er van. Els Van Hoof spreekt duidelijke taal. België moet zijn stem laten horen over het gebruik van deze radioactieve en chemisch toxische wapens. Ondanks het feit dat België Oekraïne zal blijven steunen, zijn er volgens Els Van Hoof limieten aan wat vandaag kan op het vlak van wapenleveringen.

www.vredeleuven.org

Belgische Coalitie ‘stop wapens met verarmd uranium’,  lidorganisatie van ICBUW