Enkele weken geleden hebben de gerechtelijke en politionele instanties een zware klap toegebracht aan de drugsmaffia met de grootste politieoperatie in ons land ooit. (1)
Knap werk van het (federaal) parket en de politiediensten. Dat mag ook eens gezegd worden van instellingen, die vaak -terecht of onterecht- kritiek krijgen.
Bij deze grootscheepse actie gaat het hoofdzakelijk over de traditionele drugs. Maar synthetische drugs zijn eveneens een toenemend probleem.
Uiteraard voor de gebruikers hun gezondheid.
Dat is altijd al het geval met drugs, maar hier geldt dit nog meer. Omdat er heel wat geëxperimenteerd wordt bij de productie ervan en de effecten ervan op het fysieke en het psychische vaak nog onbekend zijn en/of zeker onderschat worden.
Welke ingrediënten worden er allemaal niet gebruikt? Heel vaak zijn die zo verscheiden dat de samenstelling van de synthetische drugs niet altijd duidelijk is met alle gezondheidsrisico’s van dien.
De cijfers van de laatste jaren over synthetische drugs zijn duidelijk. (2)
De productie van synthetische drugs situeren zich vooral in de provincies Antwerpen en Limburg.
Zowat 70% van de aangetroffen labo’s voor synthetische drugs bevinden zich in Belgisch Limburg.
Er is vaak een link met Antwerpen.
Dit betekent heel wat extra werk voor de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) en voor het parket in de provincie Limburg.
Het is volkomen begrijpelijk dat zowel de FGP, als het parket aandringen bij de federale overheid om meer mensen en financiële middelen in te zetten om deze problematiek verder in kaart te brengen en vooral om deze op het terrein te kunnen aanpakken. Antwerpen staat dus niet alleen met deze vraag.
Maar buiten voor de politiediensten en justitie zijn er de gevolgen voor de omgeving, het leefmilieu en de algemene volksgezondheid.
Daar wordt veel minder aandacht aan geschonken, nochtans heel belangrijk.
Om en bij de 80% van het drugsafval van deze productie in Limburg verdwijnt in de riolering of wordt in velden geloosd.
Het chemisch afval, zeg maar gif, komt op die manier in de ondergrond, in het grondwater en/of in ons drinkwater terecht. We spreken dan onder andere over zoutzuur en cyanide. Bovendien is het technisch erg moeilijk zijn om bepaalde stoffen terug te vinden in de bodem en/of in het grondwater.
Zo wordt een federale bevoegdheid-justitie- voor wat het opsporen en het vervolgen betreft, eveneens een Vlaamse bevoegdheid voor de nevenverschijnselen ervan. En die nevenverschijnselen zijn even erg of misschien nog erger. In 2018 bijvoorbeeld werd om en bij de 95 ton chemisch afval uit labo’s gedumpt in de Limburgse regio.
Werk voor de Vlaamse administratie en een aantal Vlaamse instellingen.
Uiteraard komen de parketten eerst aan bod: zij staan in voor het sporenonderzoek en/of de resultaten kunnen gekoppeld worden aan bepaalde labo’s.
Als Vlaams minister Zuhal Demir het ernstig neemt met haar bevoegdheden ‘Justitie’ en ‘Omgeving’ moet ze op dat vlak de nodige initiatieven nemen. Bijvoorbeeld een single point of contact creëren, waar alle informatie wordt verzameld.
Op basis van een parlementaire vraag van mijnentwege denkt ze daarbij aan de Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij (OVAM).
Een goede oplossing, maar dan moet OVAM de nodige mensen en middelen krijgen om deze taak ter harte te nemen naast alle andere opdrachten.
Dat geldt zeker voor bepaalde missing links qua effecten op het leefmilieu, de omgeving en de algemene volksgezondheid, die nu vaak opduiken.
Daar is nog heel wat werk aan de winkel en vooral ook samenwerking met een aantal andere instanties. Ik denk onder andere aan de waterlopenbeheerders en de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM).
Op dit ogenblik is het zeer moeilijk om bepaalde stoffen terug te vinden in de bodem en/of het grondwater. Hoewel Vlaanderen over een uitgebreid grondwatermeternet beschikt, is de kans om hiermee drugsafval op te sporen eerder laag. Het gaat immers om geconcentreerde puntlozingen. Bijkomend onderzoek en inspanningen zijn dus nodig.
Kan dit niet beschouwd worden als een vorm van ecocide (“het doelbewust vernietigen van ecologische systemen”)? Wat mij betreft wel, daders kunnen niet strenge genoeg bestraft worden. Zij spelen immers met de volksgezondheid.
De federale regering heeft de intentie om ecocide in het strafwetboek op te nemen.
Om deze strijd tegen de synthetische drugs met alle nevenaspecten aan te pakken is een integrale aanpak nodig, federaal en Vlaams samen.
Het gaat hierbij om een nieuw mooi voorbeeld van eventueel concreet samenwerkingsfederalisme op het terrein.
De recente actie in en rond Antwerpen en deze specifieke problematiek van de synthetische drugs met al hun impact tonen nog maar eens aan welke grote gevolgen de drugshandel heeft op onze samenleving.
___
(1)’De echte war on drugs kan eindelijk beginnen’, De Standaard, woensdag 10 maart 2021, pagina’s 1, 2 en 3.
(2)Bron: Interne cijfers Federale Gerechtelijke Politie (FGP) Limburg.
Ludwig Vandenhove
zaterdag 27 en zondag 28 februari 2021, zondag 14 maart 2021 en donderdag 8 april 2021
