De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

SCHETS VOOR EEN BETER MENSBEELD EN KINDVRIENDELIJKER HOUDING IN TIJDEN VAN WIEGENDOOD

SCHETS VOOR EEN BETER MENSBEELD EN KINDVRIENDELIJKER HOUDING IN TIJDEN VAN WIEGENDOOD

woensdag 24 april 2019 17:49
Spread the love

Kristien Hemmerechts heeft een indringend en ongetwijfeld verstandig getuigenis gegeven over wiegendood. Zij verloor twee kindjes op die manier. Zij pleit voor een onderzoek naar de doodsoorzaak. Een arts had zich daarover blijkbaar nogal ongenuanceerd uitgelaten. Bij deze gelegenheid heb ik mij niet ingehouden, en zoals ik gewoon ben, op zoek gegaan naar, of beter, een schijnwerper geboden op de grond-oorzaken van dit soort problemen. Zoals verwacht, lagen mijn duidingen niet gemakkelijk bij het lezerspubliek. Maar elke tegenwerping liet mij toe mijn punt nog sterker te formuleren, in woord en in beeld. Dit is een belangrijk debat, met raakpunten aan vele problemen van gezondheid en geluk in onze tijd. Wie mijn opiniestukken en blogs al langer leest, zal heel vlot meekunnen. Voor anderen is dit debat een kans om heel nieuwe, heilzame inzichten op te doen, het mensbeeld en het idee over het Leven beter te gronden.

Met pogend alle eerbied voor de pijn van zulk noodlottig verdriet… maar twintig jaar geleden las ik in degelijk werk al, toen wiegendood hier veel slachtoffers maakte, dat inheemse volkeren dat fenomeen niet kennen. Dat spoorde meteen met mijn mensvisie, die heel solide is, zoals u weet. Intussen is mijn analyse dat veel leed en verwarring, existentiële, psychische, te wijten is aan een gebrek aan Hechting van onze babies, aan het niet mogen ervaren van wat ik noem “absolute warmte” in de eerste duizend levensdagen, helemaal bevestigd. De medische wereld heeft overal jonge ouders overtuigd de babies op het lijf te dragen. Zoals mensen in China, Peru en in Afrika nooit gestopt waren te doen, sinds de oertijden.

Volgens mij bent u als moeder niet schuldig, waarschijnlijk, in zekere zin, maar schuilt er veel laakbaars in de aanmatigende stijl en (schijn) waarden van deze westerse beschaving en cultuur. Je betaalt altijd een prijs voor je levenskeuzes. Kiezen is verliezen. Het is een nevralgiek dilemma. Hoe kan een moeder met inspiratie en talent daartoe, de pen hanteren, zonder de baby neer te leggen, weg te leggen?…

Het is gelukkig voor minder en minder denkers en burgers als vloeken in de kerk, maar wij kunnen misschien echt wel veel leren van onze broeders de dieren bij de zoektocht naar een ontwerp voor een betere samenleving, een betere manier van leven, een betere toekomst. Hoe moeders van de andere mensapen met hun zonen en dochters omgaan, bijvoorbeeld. De vier Leakey Girls, de ethologen zoals Jean Goodall, die niet toevallig door Greta Thunberg op handen wordt gestart, en Biruté Galdikas die haar babies opvoedde tussen de Orang-oetans, en Diane Fossey en Francine Patterson, waar ik onlangs nog iets over deelde, bieden een Schat aan inzichten en visie.



Orang moeder met baby. Het zoontje wordt gedurende vele maanden na de geboorte niet los gelaten. Courtesy Kerry Bellerose.

Een reactie in dit veelbelovende debat kwam van Heleen Debruyne. Zij merkt op dat moeders in alle tijden hebben moeten werken. En dat indiaanse moeders de babie in een craddle bonden en droegen, en soms aan de takken van de bomen hingen tijdens het werk. Zij suggereerde dat ik beter dit debat niet voeren zou, en dat er schuld inductie van lijkt uit te gaan.

 —–

Mevrouw Debruyne, dank voor uw reactie, maar u kunt de les noch het feit van de tragiek van het kind onvriendelijke Westen er niet mee wegpoetsen. Natuurlijk werkten de jonge moeders. Wie heeft nooit de beelden gezien van de Chinese moeders met hun Punthoeden in de rijstvelden voorover gebogen… met de baby op de rug?

Idem voor de mama’s in Afrika, bij het stampen van de maniok voor het huisje/ hutje… Waar een wil is, is een weg. Maar vooral waar de liefde is gebleven, de TASTBARE liefde. Laat nu net dit een groot probleem zijn in onze christelijke beschaving met haar eeuwenlange advies tot Jezusiaans sublimeren van dat lichamelijke warme dat wij allemaal echt nodig hebben.”

Een andere dame viel op haar manier mijn evidentie aan.

Zij stelde zich voor als specialiste in onder anderen prehistorie, en de band tussen het biologische en de cultuur. Ook zij klaagde over de pijn die een en ander meebrengt. Het kaderen van de boodschap bleek dus nodig:

..Sta mij toe, hoewel die werkwijze niet zeer gebruikelijk lijkt in onze cultuur kring, van de Crisis een kans te trachten maken. Wie te dicht bij de tragedie staat, kan niet altijd heel helder lessen trekken. Maar anderen moeten dat doen, als wij als gemeenschap ooit echt vooruitgang willen boeken. Daarom nog deze bedenking.

“Wij noemen onszelf al meer dan twee eeuwen, al dan niet apetrots, een “industriële samenleving”. Maar dat opgeblazen Arbeidsethos maakt dagelijks duizenden slachtoffers. Van de Kinderen ( denk aan de actie van Anuna De Wever tegen de al te belastende school uurroosters) tot de vierhonderd en acht duizend mensen in de langdurige “werkloosheid” wegens een waaier aan mentale en fysieke kwetsuren en uitputting… Ik was vanaf 1997 de eerste die met opiniestukken in De Standaard depressie en zelfdoding heb ingebracht in het Maatschappelijk Debat”.

Is het Schuldgevoel terecht?

Kijk, wat die vraag  naar schuldig of niet schuldig betreft: we kunnen leren van de manier waarop psycholoog en ervaringsdeskundige Bob Vansant, die onlangs overleed, ons heeft leren kijken naar Depressie. Het leidmotief van zijn veelgelezen boek “Depressie is geen ziekte”, is dat het individu niet schuldig is aan deze geestelijke kwetsuur en problematiek. Veel mensen die neerkijken op wie depressie meemaakt, trachten het probleem als een individueel probleem af te doen, “ver van mijn bed”, eigen schuld, dikke bult. Dat is intussen onhoudbaar gebleken, alleen reeds door het grote percentage landgenoten die met deze grote ontmoediging hebben kennis gemaakt. Vansant opende voor velen het perspectief dat de samenleving grotendeels de verantwoordelijkheid draagt, en, in zekere zin dus ‘de schuld’. Het is het sociale klimaat, met als componenten de verkilling, het egoïsme, het dwingende arbeidsethos, het gegroeide communicatief onvermogen, als keerzijde van een indringend utilitarisme. Tijde nemen om te luisteren en op verhaal te komen? Is dat nuttig genoeg?

Wij dragen verder samen de pijnlijke  gevolgen van de voluntaristische geest van de sterk opzettende  partij van Bart de Wever: die flinke mannen suggereren dat met wilskracht alles zou zijn op te lossen. “Nil volentibus arduum”. Wie sterk is, die wordt niet depressief… Na een jaar of tien is voor een steeds groter publiek duidelijk dat dit een reuzen misvatting is. De laatste weken verschijnen grote stukken in de pers, met getuigenissen van mensen over hun lastige maar onvermijdelijke levensweg met deze en gene ziekte, met mentale gezondheidsproblemen.

Mutatis mutandis kan dit licht schijnen op de ouders van kindjes die zij aan wiegendood verloren. Soms heeft het individu bijzonder weinig bewegingsvrijheid. Zowel naar de opvattingen, als naar de indeling van het praktische leven. Het denkklimaat bepaalt veel, en is in die zin verantwoordelijk.

Daarom ook juist dat wellicht best meer aandacht  naar denken, aan opinievorming, aan het vormen van “een werkelijkheidsadequaat wereldbeeld” gaat. Dat is het kern begrip overigens, in de titel van mijn allereerste opiniestuk, verschenen in De Standaard in 1989. Het belang van een werkelijkheidsadequaat wereldbeeld. De grote observator van ons land en onze tijd, de geneesheer, psychiater, therapeut en filosoof Piet Nijs, brengt die Boodschap al twee tot drie decennia. “Wij rekenen te veel, en wij denken te weinig na”.

Ik pleit voor minder entertainment, minder drank, meer helder en volgehouden nadenken en studeren. Ons ‘geestesleven’ is al te mager geworden, in deze comfort zoekende tijden, om ons op termijn nog te beveiligen en de noodzakelijke innerlijke rust te garanderen. Deze tijden zijn dermate ingewikkeld en dermate snel in verandering, dat iedereen die de vermogens daartoe bezit, best wat tijd aan geschiedenis, aan biologie en andere wetenschap besteed. Politici hebben een belangrijke didactische taak. Vandaag zien we dat ze vaak de angsten nog aanwakkeren, en het denken afremmen…

Bij de foto, “Close contact” door Sergio Pessolano.

Mevrouw Ka reageerde op mijn duiding. “Onze ouders houden niet minder van hun kinderen, in mijn kring houden zij er óók “Zielsveel” van”.

– Misschien ligt het dan aan de Westerse ziel? Geven onze ouders echt zoveel nabije liefde? Zo een absoluut niet te missen besef van onze onvoorwaardelijke warme liefde? Als de moeders in inheemse en traditionele culturen? Hoe dan wel? Met cadeautjes?… Het zou velen tussen Ijzer en Ardennen geen kwaad doen, exotische volkeren uit (w)arme landen eens echt beter te leren kennen. Mijn ervaringen met die mensen zijn legio, zowel in omgang als door studie van de etnografie.

Stef S. Hublou, 24 april 2019

Voor het delen, Creative Commons respecteren.

take down
the paywall
steun ons nu!