De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

foto Pixabay

Oud en sexy, Mag dat? over intimiteit en seksualiteit in het woonzorgcentrum

Het woonzorgcentrum, de laatste halte voor vele mensen op hun levenspad. Met een goed uitgebouwd zorg -en welzijnslandschap kijken we erop toe dat ze geen zorg tekortkomen en kunnen genieten van een “goede” oude dag. Maar wat met intimiteit en seksualiteit? Mijn moeder betrapte ooit iemand die aan het masturberen was in het woonzorgcentrum. Ze kwam gechoqueerd thuis, maar ik bleef verwonderd achter. Ouderen hebben toch ook hun noden en behoeftes op vlak van seksualiteit?,

dinsdag 20 april 2021 10:35
Spread the love

 Moet ik daarom zijn gedrag tolereren? Maar waar ligt dan de grens? Of kunnen we er misschien iets van leren? Maar hoe geven we hem dan een stem en ruimte om dit te doen? Of is zijn manier van handelen ontoelaatbaar en is het beter om hem daarvoor aan te spreken?

De grijze goesting

Mensen willen gedurende hun leven een zo’n kwaliteitsvol mogelijk leven leiden. Ook seksualiteit maakt hier deel van uit. In die zoektocht naar een verhoging van de kwaliteit van het leven is de zogenaamde “grijze goesting” echter een thema dat vaak onder de radar blijft (Enzlin,2020). Maar… niets is minder waar, het verlangen naar intimiteit en seksualiteit zijn basisgevoelens die ons niet vreemd zijn, ook voor ouderen niet. Onderzoek van Sciensano (2018) toont aan dat bijna driekwart van de 55 -tot 64-jarige seksueel actief zijn. Als we gaan kijken bij onze Noorderburen zien we cijfers rond de 69% voor 55 -tot70-jarigen en ook op latere leeftijd (70-tot 80-jarigen), zien we dat 51% nog geslachtsgemeenschap heeft met zijn partner, gemiddeld één keer per twee weken.

 Maatschappelijk schoonheidsideaal

Wanneer ik vandaag de verschillende mediakanalen bekijk, kan ik enkel concluderen dat intimiteit en seksualiteit gereserveerd is voor jonge en vitale mensen, met een slank lichaam en zonder rimpels. We worden geïndoctrineerd door het maatschappelijk schoonheidsideaal. Is dit niet wat kort door de bocht? Ouderen kunnen ook nog mooi zijn, en ja ze hebben ook nog seksuele behoeftes. Om het op Hegeliaanse wijze te zeggen de tijd is rijp om het taboe te doorprikken.

De waarden en normen die we meekrijgen van de maatschappij spelen een niet te onderschatte rol. We kunnen of willen het ons niet voorstellen dat oma en opa vlak voor ons bezoek nog geslachtsgemeenschap hadden. Het roept argwaan op, het kan toch niet dat oma en opa seks hebben! Deze gedachte wordt vaak met de glimlach weggelachen waardoor het verder onbespreekbaar blijft. Maar al te vaak gaan dergelijke stereotypes verankeren in de denkwereld van mensen. Ouderen gaan deze stereotype denkwijze ook internaliseren. Ook al is de behoefte aanwezig, ze gaan ervan uit dat het niet meer voor hen besteed is. Met het gevolg dat ze het gaan vermijden. Ze schikken zich naar de maatschappelijke norm.

Seksualiteitsbeleid in het woonzorgcentrum

Een positief seksualiteitsbeleid ligt aan de basis van seksualiteit en intimiteit bij mensen in een woonzorgcentrum. Desondanks hebben de meeste woonzorgcentra hieromtrent geen beleidsplan. Hoewel er wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is voor sociale professionals, weten ze vaak niet hoe te reageren als een man bij het wassen een erectie krijgt. In Groot- Brittannië bestaan er richtlijnen die sociale professionals daarbij helpen, in Vlaanderen ontbreken deze richtlijnen. Rond omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag in de ouderenzorg zijn er wel richtlijnen beschikbaar( Van Houdenhove E., Messelis E. & Van Velthoven, J., 2016).

Woonzorgcentra moeten zich buigen over een seksualiteitsbeleid in hun organisatie. Een referentiepersoon die zich over het thema buigt binnen een organisatie kan helpend zijn. Hij of zij kan als spreekbuis fungeren voor de medewerkers en bewoners van het woonzorgcentrum. Idealiter wordt er binnen de onderwijscontext van verpleegkundige, zorgkundige, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten,… al aandacht aan het thema besteed. Het aanleren in spel – of quiz vorm kan het op een verteerbare en aanspreekbare manier intigeren in de kennis van deze beroepsgroepen.

Seksueel rechtenkader

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ontwikkelde een seksueel rechtenkader dat aansluit bij de universele rechten van de mens. Een van deze rechten is het recht op keuzevrijheid om wel of niet seksueel actief te zijn. Woonzorgcentrums en hulpverleners moeten de vraag durven stellen of  ouderen deze rechten hebben.

Als hulpverlener moeten we rekening houden met de fundamenten van deze mensenrechten. Alert zijn voor de wens van koppels of personen die een nieuwe relatie aangaan in het woonzorgcentrum. Daarnaast is het belangrijk om open te staan voor signalen die wijzen op de noodzaak van een gesprek rond seksualiteit en intimiteit door de bewoners van het woonzorgcentrum.

 Mogen ouderen nog zelf kiezen?

Ouderen moeten recht hebben op intimiteit en seksualiteitsbeleving, indien dit door hen gewenst is. Intimiteit en seks behoren tot de persoonlijke sfeer. Daarom moeten ouderen ten alle tijden zelf hun beslissing nemen betreffende intimiteit en seks met medebewoners. Wanneer dit niet het geval is moet er de mogelijkheid zijn om binnen het woonzorgcentrum hierover in gesprek te gaan.

Ook de familie mag niet vergeten worden. Deze kunnen verwonderd reageren als ze hun geliefde betrappen op intieme en seksuele handelingen. Het integreren van een referentiepersoon intimiteit en seksualiteit, kan hierin soelaas brengen zodat de familie een aanspreekpunt heeft met vragen omtrent hun dierbare.  Woonzorgcentra  hebben hierin nog een hele weg af te leggen. Het beginpunt ligt in de opleiding van professionals. Met vorming en infosessies kan de omgang met intimiteit en seksualiteit in het woonzorgcentrum besproken worden, zodat men een eindpunt vindt in deze vicieuze cirkel van taboe en stereotypering rond ouderen en seksualiteit.

Slot

Oud en sexy? Het is een match! Seksualiteit en intimiteit bij ouderen moet meer aandacht krijgen in de  maatschappij. Het bespreekbaar maken met ouderen vormt de basis om het taboe te doorbreken, zodat er minder laconiek wordt over gedaan. Het leven stopt niet aan de ingang van een woonzorgcentrum. We moeten er ons meer van bewust zijn dat we intimiteit en seksualiteit een leven lang met ons meedragen van de wieg tot de dood. Ouderen kunnen tot op hun oude dag seksueel actief zijn. Hier is niets vreemds aan, en vooral dat mag!

Literatuurlijst

Bossuyt, E. (2006-2007). EBossuyt_THESIS_sensoa. Opgehaald van ouderenhart: http://www.ouderenhart.be/SEKS_EROTIEK/seks_en_erotiek_bijlagen/_EBossuyt_THESIS_Sensoa.pdf

Canthoor, P. (2017). Seksualiteit bij ouderen; het taboe eindelijk doorbroken? Geraadpleegd op 22 maart 2021 via https://www.seniorennet.be/redactie/artikel/170/seksualiteit-bij-ouderen-het-taboe-eindelijk-doorbroken

Enzlin, P. (2020). Over seks bij ouderen: anders,… maar daarom niet minder belangrijk?!. Geraadpleegd op 22 februari 2021 via file:///C:/Users/Louis%20Wouters/Downloads/Over%20seks%20bij%20ouderen_%20anders%20%E2%80%A6%20maar%20daarom%20niet%20minder%20belangrijk_!%20(6).pdf

Janssens, D, Lambaerts, J. , Wouters, W., Deville, A. (2016) Filosoferen in het sociaal werk, de kracht van het niet weten in de agogische praktijk. Antwerpen: Garant.

Messelis, E. (2020) Hoe maak je intimiteit en seksualiteit bespreekbaar in de ouderenzorg? Handvatten op een rij. Geraadpleegd op 22 maart 2021 via file:///C:/Users/Louis%20Wouters/Downloads/Hoe%20maak%20je%20intimiteit%20en%20seksualiteit%20bespreekbaar%20in%20de%20ouderenzorg_%20(2).pdf

Van den Buijs, D. (2019) “Ook mensen in het woonzorgcentrum hebben recht op intimiteit en seksualiteit” Geraadpleegd op 22 februari 2021 via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/10/01/masturberen-in-het-rusthuis-moet-kunnen/

Van Houdenhove E., Messelis E. & Van Velthoven, J., (2016). Seksualiteit in het woonzorgcentrum, taboe nog lang niet doorbroken. Geraadpleegd op 22 maart 2021 via https://sociaal.net/achtergrond/seksualiteit-in-het-woonzorgcentrum/

 

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!