Beste lezers, filosoof, opiniemaker en boeddhist Tom Hannes en de Pools-Belgische filosofe en schrijfster Alicja Gescinska hebben op het onvolprezen Facebook verbaasde bedenkingen bij de verkiezingsuitslag. Hannes merkt op – met moeilijke gevoelens daarbij (“Nog nooit zo onzeker geweest om een stukje te publiceren. Ver uit mijn comfortzone“), dat “wij blijkbaar voor de priester-politicus hebben gestemd. Voor de leiders die krachtig geloof in zichzelf en hun zaak uitstralen” (De Standaard 11 juni). Alicja Geskinska stelt zich bezorgd de vraag: “Destijds toen het VB 10 procent haalde was het land in shock. Waarom spreekt momenteel niemand van een zwarte zondag?”
____
Voor ik zelf bedenkingen maak, enkele citaten uit de interessante opinie van Tom Hannes: “Willen zoveel mensen echt hun zorg afgebouwd zien om de begroting in evenwicht te houden? Of speelde wat anders? Waarop hadden we nu echt gestemd?” “In verkiezingsshows wordt er van uit gegaan dat wij stemmen op basis van een geïnformeerde kennis van partijprogramma’s. (..) Maar wie slaagt daarin? (..) [Vooral de gevolgen van die programma’s op onze levens:] die dingen zijn voor veruit de meesten van ons Latijn. Dus hoe zouden wij op basis van politieke inhoud kunnen kiezen? (..) Stel dat onze stem (meer) gevormd wordt door het geloof van degen die die inhoudt verkondigt en in wie wij op onze beurt ons vertrouwen stellen? Hebben wij met andere woorden niet gewoon massaal gekozen voor de meest zelfverzekerde missionaris-politicus?” [Het betreft] niet per se een ruk naar rechts, maar een ruk naar het in zichzelf gelovende kopstuk. De Wever, Tom Van Grieken en Georges-Louis Bouchez inderdaad. Maar ook Raoul Hedebouw en Peter Mertens. “
(..) [Dit]aantrekkelijke geloof in hun ideologie, daar vallen wij kiezers voor, als een blok. Zo slecht als wij zijn in het ontcijferen van politiek Latijn, zo sterk zijn we in het aanvoelen of iemand spreekt vanuit een echte overtuiging of zo’n overtuiging imiteert. [De programma’s van de verliezers in het centrum] waren zo kleurloos dat het met een vergrootglas zoeken was naar echte begeestering, echt geloof in de goede zaak.
Geloof dat het ideeëngoed schokkend genoeg is om je leven eraan te wijden. [Solide politieke ideeën] waarin politici zelf hartgrondig geloven en die vurig willen vertegenwoordigen.
Het is dat vuur waar wij op stemmen.
____
Mijn kritische en op haar beurt verbaasde reactie op de onthutstheid van de filosofe over de “ruk naar rechts”, “de ruk naar de vurige politicus”, is de volgende.
____
Als historicus verbaast mij dat toch niet, dat er geen sprake is van een Zwarte Zondag. Mensen hebben misschien toch collectief in illusies geloofd, de afgelopen paar decennia. Zoals het idee dat “Mensenrechten” nu eens (en voor altijd), verworven fundamenten zouden zijn. Hoe weinig nuchter is dat geloof? Als je goed beseft dat de mensheid ettelijke miljoenen jaren oud is, en dat de hardste barbarij relatief maar pasgeleden is gebeurd, onder Hitler en Himmler, dan was dat optimisme toch erg illusoir en naïef? Dit soort “vrijheid-blijheid- geen vuiltje meer aan de lucht”-positieve visie is op deze verkiezingsdag doorprikt als een visie die dronken lijkt van schoonmenselijke taalspelen. Zoals filosofen wel vaker hoog in de lucht tussen de letters en de woorden vertoeven, zonder veel banden met de werkelijkheid te kunnen smeden.
In mijn analyse is het volgende gebeurd.
Juist door de geweldige clash en collectieve pijn van WO II,
in een reactie van collectieve horror en onthutsing,
kwam er tachtig jaar lang een uitzonderlijk rustige en redelijke tijd.
Echter… De “beloning” voor al die offers, van de soldaten op de stranden van Normandië tot de titaneninspanningen van politici van toen,
je mag niet verwachten dat die eeuwig duurt.
Die spanningsboog van de vrede loopt op zijn eind, die verslapt onvermijdelijk.
Be prepared, dus.
De tijd van “sterke leiders en gretige volgers” én de tijd van gewapende conflicten zal terug komen. Hij is er al.
Voor mij is een en ander ook een illustratie van het feit dat de meeste mensen weinig afweten van Geschiedenis,maar ook geen benul hebben van de dierlijke kern van de mens.Het immens belangrijke perspectief van de EVOLUTIE lijkt nog allerminst tot de mensen doorgedrongen.
Hoeveel inspanningen iemand als professor Johan Braeckman (UGent) in onze contreien hier rond ook heeft gedaan. Een tijd geleden ontving hij een miljoen frank om met een website de Evolutie (en haar ‘ontdekker’ Charles Darwin) aan de mensen voor te stellen.
Het lijkt wel alsof het eeuwenoude Rooms katholieke idee van een Mens die losgemaakt van zijn dierlijke oorsprong,
die heel erg hoog boven de dieren zweeft, als een koning in het spoor van elohims JHWH en Jezus,
nog altijd niet is vervangen door meer wetenschappelijk onderbouwde mensbeelden.
Deze analyse is niet nieuw: mijn allereerste opiniestuk in De Standaard, dat van 1989 dateert, ging al over de nood aan “een werkelijkheidsadequaat wereldbeeld”.
Tant pis.
NB. Persoonlijk heb ik nooit veel geloof gehecht aan de waarde van het boekproject “Alle mensen deugen” van Rutger Bregman. Het boek ligt ongelezen in mijn bibliotheek. De auteur heb ik in reactie op zijn euforische berichten bij het verkoopsucces op sociale media destijds van antwoord gediend. Ik wees erop: “U bent historicus, maar hebt u Hannah Arendt dan niet goed begrepen? Met haar conclusie na het volgen van de processen van Nürnberg over de nazimisdaden:
“Het kwaad is niet exceptioneel; het kwaad is juist banaal.Als je er vurige voorgangers in hebt,lopen dadelijk duizenden kleine mensen mee”
Ook de lange reeks oorlogen de laatste drieduizend jaar, wereldwijd, zoals in kaart gebracht door Jonathan Holslag, moet toch de ogen openen.
De conclusie moet wellicht – berustend- zijn wat de Romeinen al wisten, hoe paradoxaal het ook moge klinken:
Mundus vult decipi
Wie toch niet wil bedrogen uitkomen en zich wil verdiepen in een en ander kan de leessuggesties onderaan de blogs nagaan.
Sinds een hele tijd geven wij verdiepende werken aan over onderwerpen die vandaag onder invloed van de recente gebeurtenissen, de verkiezingen en de resultaten, naar boven komen.
