Generaal op rust Marc Thys was op 5 december 2023 te gast in De Afspraak. Hij stelde daar onder andere, “Als er nu een oorlog uitbreekt, moeten onze soldaten na enkele uren met stenen beginnen gooien”. De journaliste begreep het niet dadelijk. Thys verduidelijkt: “Wij hebben niet genoeg munitie. Vele jaren was ik verantwoordelijk voor het materieel voor Landmacht en Algemeen. Het budget waarover ik beschikking had, bedroeg 15 miljoen. Intussen is dit verhoogd tot 150 miljoen. Maar wat nodig is om enkele maanden te kunnen terugvechten, loopt in de miljarden.”
Russische agressie
Actueel is de mogelijkheid van een aanval van Rusland op Europa, op de Navo. Nadat het hoofd van de Poolse inlichtingendiensten, Jacek Siewiera, in een rechtse krant de prognose heeft gemaakt dat dit binnen drie jaar het geval kan zijn.
Marc Thys stelt, “ik ben in mijn archieven gedoken en zie dat ik twee jaar geleden zelf sprak van een termijn van vijf jaar. Dat klopt dus, we zijn twee jaar verder.”
De oud-generaal roept op om Oekraïne niet als een individueel, losstaand geval te bekijken. “Rusland heeft ook in de Sahel Europa buitengewerkt. De Russische Beer en de Chinese draak hebben een toekomstvisie. Daarin wordt de wereld niet geleid door de Verenigde Staten of Europa.”
Belgische wapens
Anuna De Wever deelde onlangs video’s op haar Instagram- en Facebook account over de actie tegen het bedrijf “Elbi”, waarvan bepaalde activisten vermoeden dat het wapens levert aan Israël. Muren werden met grote middelen beklad. Voorwerpen werden voor de camera naar de met een afsluiting beschermde gebouwen gegooid onder het roepen van slogans. Een medestander draagt in het voertuig overigens een grijze chapka met insigne in de aard van de wintertooi die Russische soldaten sinds de sovjettijd dragen.
Op dit moment, in de avond van 6 december, maakt de VRT bekend dat het geviseerde bedrijf OPI klacht indient tegen de activiste die wereldberoemd werd door het initiatief van Greta Thunberg in wekelijkse schoolstakingen en marsen voor klimaatbescherming om te zetten; een aanpak die in 2019 tegen het einde van het schooljaar wereldwijd werd nagevolgd in de grootste betogingen ooit.
Naar aanleiding van deze feiten ben ik in mijn bibliotheek gedoken. In het boek over de Tweede Wereldoorlog door gewezen hoogleraar Luc De Vos, die lange tijd de spilfiguur is geweest voor het vak Geschiedenis aan de Koninklijke Militaire School te Brussel, en voor wie ik in een vorig leven enig onderzoek mocht verrichten, vond ik beschrijvingen over het Belgische leger en haar munitievoorraad aan de aanvang van die oorlog. Ik deel hier een stukje uit dit blijvend verdiepende werk dat onlangs opnieuw werd uitgegeven. De tijden lijken erom te vragen dat mensen zich inlezen in de geschiedenis van de oorlogen. De studie van De Vos is extra interessant omdat zij focust op ons land en op het militaire gegeven.
NB. In een opiniestuk in De Standaard van 5 december getiteld “Wie vrede wil, moet zich voorbereiden op oorlog” schetst historicus en schrijver Joren Vermeersch, van wie net een nieuw boek verscheen over onze middeleeuwse geschiedenis, het beeld van een België dat te weinig doet op het vlak van Defensie. Hij veroordeelt wat hij noemt het “free rider”-gedrag van ons land.
________________________________________
Ter vergelijking, toen en nu
“De verhouding der krachten aan de vooravond van de Duitse inval” [1940, Belgian Army]
In de praktijk was het koning Leopold III die het leger leidde, in de traditie van zijn voorgangers Leopold I in 1831, Leopold II in 1870 en Albert I tussen 1914 en 1918.
(…) Er waren ongeveer 650.000 manschappen onder de wapens (ongeveer 8 % van de bevolking). Het gros van het leger bestond uit 18 infanteriedivisies van elk circa 17.000 manschappen. Daarnaast waren er nog twee divisies Ardense jagers, een gemotoriseerd cavaleriekorps (twee divisies), een divisie zware artillerie, twee regimenten vestingartillerie, een regiment speciale vestinginfanterie en grenseenheden.
De actieve manschappen beschikten over het mausergeweer van 1935. De zes divisies van de tweede reserve daarentegen waren uitgerust met het mausergeweer 1889, dat versleten was door het intensieve gebruik gedurende de Eerste Wereldoorlog. Het Belgische leger had maar een klein aantal machinepistolen (de ordonnansen van de peletonchefs); niettemin zou dit wapen in Duitse handen grote indruk op de Belgen maken.
Het overgrote deel van het leger diende zich te voet te verplaatsen.(..) De transmissies waren totaal ontoereikend. Het leger beschikte over 42.000 paarden en 78.000 fietsen. Er waren slechts een 270-tal pantservoertuigen (T 14, T15 en Renault AMC 35). Daarenboven was er nog een deel onbruikbaar wegens gebrek aan onderhoud. Dit was deels te wijten aan de weerzin van de parlementariërs voor dit wapen. Een dergelijk offensief wapen strookte niet met de defensieve strategie. Er was de logistiek voor een lange oorlog. De wapenindustrie lag teveel naar het oosten (..). De munitie (voor één maand oorlog) bevond zich te Houthulst, Zedelgem en Eeklo. (..) Er was brandstof voor drie maanden oorlog.
Het ‘vliegwezen’ (..) telde een 140-tal gevechtstoestellen, waarvan er 118 klaar waren voor de strijd. De toestellen waren meestal verouderd (wel 24 niet-gepantserde Hurricanes) En er was geen coördinatie met de eenheden op de grond. De luchtmacht werd ondergewaardeerd en niet ernstig genomen. In de ogen van heel wat hogere officieren was het hoogstens een manier om de defilés op te smukken!
Het officierenkader was technisch goed geschoold, maar het had te weinig oog voor de sociale en psychologische problemen van de soldaten. Vele reserveofficieren (15.000) waren niet opgewassen tegen hun taak. Onder de elite heerste een zeker conservatisme, waardoor velen nog niet doordrongen waren van de nieuwe wijze van oorlogvoering.
De Duitsers beoordeelden het Belgische leger als middelmatig, met uitzondering van de Elitetruppe, de Ardense Jagers.
In het Nederlandse leger waren slechts 280.000 militairen. Het leger telde maar 40 pantsers. De Duitsers aanzagen het als zwak en verwachtten slechts één à vijf dagen verzet.
(De Tweede Wereldoorlog, Luc De Vos, Davidsfonds, Leuven, p. 41-43)
Illustratie 2. Former general Marc Thys: “When war breaks out here, already after a few hours we must start throwing stones for shortage of ammunition”. (National News Agency VRT, December 6th, 2023)
