Dirk Verhofstadt hield een pleidooi (op 19 dec in De Tijd, de krant die grosso modo de stem van de financiële wereld en bedrijfsleiders vertolkt)  om kinderen meteen en voor langere tijd uit de school weg te houden in een stukje met de titel “De scholen moeten dicht”. Verhofstadt wijst erop dat kinderen meer dan we eerst dachten kans maken volwassenen te besmetten, en legt vervolgens de nadruk op de wetenschappelijke consensus onder virologen daarover. Bij zulk standpunt annex aanbevelingen naar de overheid heb ik heel wat bedenkingen.

Waar blijft bijvoorbeeld in deze visie de aandacht voor het pedagogische, basale humane feit dat kinderen veel meer nood hebben aan sociale interactie dan volwassenen?

Leerachterstand is het concept dat Verhofstadt hanteert om Minister van Onderwijs Weyts, die de scholen wil open houden, meer dan in het buitenland, nog een beetje te volgen. Het vitale belang van wat we kennen onder de noemer Socialisering is hier echter toch schromelijk uit het oog verloren?

De Mens (evenzeer als een sociaal dier als de hond overigens) hebben daar in de jonge jaren grote nood aan; de geest, de software van ons brein biedt maar een window om zich goed te vormen tijdens een beperkt aantal jaren. Hoe en waar leert een mens zijn verlangens op fatsoenlijke manier uitdrukken? Zijn gevoelens beheersen zonder ze daarom voor altijd te verdringen? Small talk spreken? Luisteren naar de andere kerel, het andere meisje? Lichamelijke Nabijheid waarderen, zoeken en verdragen? Body Language lezen en gebruiken?

De gevolgen van tekorten hebben levenslang gevolgen voor de persoonlijkheid. Dit in een populatie, zelfs een beschaving, die toch al niet uitblinkt in communicatievaardigheden, in relatievaardigheid, in liefdesbekwaamheid, in aantallen mensen met ruggengraat. Het is een nog te weinig begrepen paradox: babies en kleine kinderen die meer affectie ontvangen, ontwikkelen een meer krachtige persoonlijkheid. Daarom ook dat de medische wereld sinds enkele jaren dwingend aanbeveelt hen op het lichaam te dragen. Een praktijk die bij meer traditionele volkeren en culturen nooit weg is geweest.

Eens te meer volgt de opiniemaker daarmee overigens het standpunt van een academische figuur, een bepaalde buitenlandse medicus, die wellicht toch te weinig voeling heeft met het echte leven en de sociale realiteit.De filosoof steekt zijn nek uit en vraagt aandacht met dit standpunt in de moeilijke debatten over coronatijd en post-corona tijd. Hij laat zich in mijn ogen toch juist kennen als een rationalist, als iemand die denkoefeningen doet, maar van wie de oplossingen geregeld verre van optimaal zijn. Onder meer omdat hart en geest onvoldoende in beeld komen in deze visie. Opnieuw ten nadele van het lichaam. Zoals vandaag nog altijd het leeuwendeel van de middelen voor zorg naar lichamelijke haperingen gaat, terwijl de geestelijke noden vele malen groter zijn.

Ziekte en virus mogen niet de centrale focus zijn, toch? Om de zaken scherp te stellen: is het offer dat wij brengen door dreigend een hele generatie kinderen met een sociale handicap op te zadelen voldoende om een aantal (vooral zeer oude mensen) volkomen vrij van risico te stellen?

Sommigen zullen denken of zeggen: kinderen en jongeren zijn veel soepeler dan volwassenen. De geschiedenis leert ons dat zij in vorige generaties ook al veel stormen hebben doorstaan. Mijn antwoord als historicus is: onze samenlevingen zijn in toenemende mate kind-onvriendelijk geworden! Mijn antwoord als hulpverlener moet zijn: jongeren zijn ook juist kwetsbaarder dan volwassenen.

Hoe vergaat het onze jongeren? Neem er de statistieken bij. Die van de zelfdodingen. Die van de lange wachtrijen in de kinder- en jeugdpsychiatrie. De nieuwsberichten over het schandalige voorkomen van allerlei vlucht-gedrag zoals bingedrinken (‘comazuipen’), vandalisme, druggebruik… Vaak is de liefdevolle zorg toch ontoereikend? Een niet zo menselijke behandeling is hun deel, en is oorzaak dat zij ook naar anderen hard of wreed gedrag ontwikkelen, zoals in pesten of geweld naar zichzelf.

Wat ik hier hoor is nog maar eens de stem van volwassen mannen die het kind te weinig zien staan.

Het is mij al langer opgevallen dat geleerden uit de school van de U Gent en van onze voormalige superprofessor Etienne Vermeersch niet uitblinken in empathie. Zij nemen vaak een  positie in die onvoldoende de positie van wie door lijden gaat begrijpen. Die in hun denken en maatschappelijke aanbevelingen te vaak uitblinken door gebrek aan zorg-reflexen. Je zou denken dat de zo betekenisvolle zorg-beroepen intussen beter begrepen werden.

Synthese

Een denker doet het voorstel de scholen te sluiten. Ziekte betekent immers gevaar. Maar wat met de jongeren en hun grote nood aan Socialisering? De Toekomst en het Leven moeten onze focus toch vooral blijven, ook wanneer wij onder aanval liggen van een gemeenschappelijke vijand? Angst is nooit de beste raadgever. De zorg voor de geest moet toch niet bij voortduring onderdoen voor deze voor het lichaam? Onze samen-leving lijkt mij vooral toe aan een meer kind-vriendelijk denken en beleid. De menselijke vitaliteit  verdient veel meer kansen. Dit zal ook onze economie  ten goede komen. Je bouwt geen bloeiende economie op met een bevolking die de psychiatrische instellingen van binnenuit kent.

Ik vrees de komst van de dag dat mensen alleen nog leren menselijk leven met behulp van een scherm of drie, maar afgescheiden van andere menselijke wezens. Dàt wordt pas een wereldramp.

 

Slotbedenking van een historicus geschoold in economische geschiedenis

Zou het niet erg schadelijk zijn, indien onze economie enkel door de kennis & de logica eigen aan bedrijfsleiders en economisten zou worden gestuurd en gevoed? Wat zou er van onze economie worden, die wat de energiesector betreft alleen al de laatste weken voor meer dan duizend miljard heeft investeringen weggehaald bij fossiele energie bedrijven en dit kapitaal wijselijk richting hernieuwbare energie gezonden, indien wij de Klimaatmeisjes niet hadden gehad? Vrouwelijke en jeugdige intuïtie is meer dan ooit van levensbelang voor welvaart en welzijn!

N.B. Op 17 december had De Standaard, zo blijkt, net een opiniestuk gebracht van mensenkenner en eminent hulpverlener Manu Keirse met als titel “Voor jongeren is sociaal contact even nodig als gezond eten”.