Het is een interessante opmerking die een man mij maakte toen ik de kwaliteiten en de waarde van een koning en die van onze Koning Filip onder de aandacht bracht in blijkbaar trefzekere woorden. Dat het voor de mensen die “moeten vechten om te overleven, schandalig is, een belediging, dat er koningen en rijke elites zijn”. Terwijl in wezen het wellicht goed is dat er toch één mens is die niet moet werken om te leven. Die ons allen er zo, op symbolische, hoogstaande manier, kan aan herinneren dat er meer is dan “werken” voor de mens. Er is al zoveel “Streberei”. We kennen in dit land een Arbeidsethos dat dagelijks slachtoffers maakt. Een koning is koning door toeval. Prestaties, die al zo vaak voor zoveel meetellen, doen dat in zijn geval juist veel minder. Als je de overmatige waardering voor nut en prestaties zou doortrekken, zou een dier of een kind van generlei waarde zijn. Wat natuurlijk nooit kan in een menselijke maatschappij die naam waardig. Toch verdient dit standpunt een goed antwoord. Ik ga er nog eens voor.

Vooreerst: ik voel persoonlijk levenslang buitengewoon mee met de arme mensen en arbeiders. Duizenden manuren heb ik zonder loon te ontvangen, meestal zelfs geen vergoeding in welke vorm ook, als vrijwilliger-hulpverlener gespendeerd. Kijk mijn bio maar na. Om die “Bewezen Diensten” en omwille van mijn veelzijdige studie en het doorgeven van die kennis, heb ik een eerste hoge Nationale Onderscheiding ontvangen.

Dit soort opmerking, die grote, onsympathieke haat naar bijvoorbeeld de Adel, dat is in realiteit toch gebouwd op enkele reuzengrote misvattingen, en op veel vals sentiment ook vaak. Alsof de Condition Humaine, de meest wezenlijke positie van de Mens niet zou zijn wat Darwin ontdekte (en wat trouwens voor álle dieren op deze planeet geldt): STRUGGLE FOR LIFE.

Dat moet goed doordringen. Iedereen vecht en ploetert. Neem nu Churchill, die was van de hoogste adellijke afkomst. Het is waar dat hij in de oorlog geen honger heeft geleden. Veel Engelsen wel. Tot lang na 1945 was voedsel schaars en op de bon. Maar als je wat dichter kijkt…

In zijn prille jeugd moest Winston veel harder knokken dan miljoenen anderen om een klein beetje warmte of aandacht van zowel zijn moeder als zijn vader te ontvangen. Door zijn spraakgebrek en dik formaat had hij op school vreselijk te lijden onder de “bullies”: de wrede pesters.

Later bestreed hij met immens veel moeite zowel Hitler en het monsterlijke Nazi-regime, én de Wehrmacht. En Japan. Wie had dat willen doen in zijn plaats? Wie had dit gekund? Niemand!

Bovendien had die “eliteman” bijna constant te vechten tegen politieke tegenstanders. Zowel in eigen land als in de omgang met monsters als Stalin en machtige landen die hij als bondgenoot nodig had als de USA. Ook geldgebrek was een constante zorg voor hem en zijn familie. Bekijk de film “The gathering storm”, of lees een biografie. Die van Andrew Roberts is relatief beknopt, in één deel.

Churchill gezeten in de Kaartenkamer van de Cabinet War Rooms in mei 1945. Hier werd het beleid gevoerd tijdens de oorlog.

Zover gaat de naïviteit van de onnadenkende, onwetende kleine man die altijd de andere, die lijkt hoger te staan, vervloekt. Hij laat zich toch vaak bij de neus nemen door platvloerse afgunst, nijd en jaloezie.

Ik ga nog meer zeggen: heb je nog niet gehoord van de filosofische en psychologische basisregel over de aard van de Mens? Die zegt: “De mens is het wezen dat móet arbeiden om zich goed te voelen. ”

Elke gezonde Mens zoekt zich Werk. Uitdagingen. Geluk duurt nooit lang. Bon-heure: een uurtje duurt het. De mens is daardoor altijd verder en verder gedreven. Dynamisch.

En zelfs Problemen hebben we allemaal nodig! Die structureren ons bestaan. Geven zin en een doel aan die existentie.

Het is maar de zieke, de depressieve mens die niets anders kan, of lijkt te willen, dan de hele dag passief, moe en diep triest in zijn bed te liggen.

Of denk aan het experiment van Nozick: stel dat er een machine is gemaakt die je de hele tijd heel goed laat voelen als je er in stapt. Geen mens bleek bereid dit te doen.

Onverbiddelijke Haters van mensen die het veel beter lijken te hebben, zij maken formidabele denkfouten en zijn in wezen naïef. En natuurlijk onsympathiek, vaak gemeen en brutaal, laaghartig.

Er moet natuurlijk geen te grote kloof in inkomens bestaan in een gemeenschap.

Armen (en geesteszieken) verdienen een leven dat geen vernedering en pijnlijk probleem blijkt van ‘s morgens tot ‘s avonds.

Een denkfout die sommigen uit de lagere klassen overigens keer op keer maken is dat er leiders, politici, rijken bestaan die (hen en alle andere sukkelaars) het bestaan met een soort toverkracht direct goed konden maken. Dat ze gewoon niet willen (toveren). Dat wie het “goed” heeft, ook de Grote schuldige is dat de armen en miserabelen bestaan en lijden. Zo is het bijna nooit. De overheden werken met budgetten die beperkt zijn, toch wel. Zelfs de multimiljardairs kunnen het leed, de tragiek niet uit de wereld helpen. – Ook een vader of een moeder kunnen niet het permanente grote geluk maken voor wie kind is. Ook al lijken ze echte goden in de kinderogen. En ook al zijn ouders op de keper bekeken veel vaker dan mooi is zelfs een bron van lijden en last voor hun kind.

Overmatige afkeer, naar de betere mens of naar eender wat, heeft vaak iets ongezonds, is een vorm van beperkt, fout denken en van grove, impulsieve en daarom niet altijd terechte en dus minder respectabele emoties. Het is een bekend thema in het debat vandaag: boosheid is niet altijd heilig.

Illustratie

1. Bedelaar. “Gods gek in de sneeuw”, Vasili Surikov.

Olie op doek, 1887, Moskou.

2. Churchill in de kaartenkamer van de Cabinet War Rooms in Londen, juni 1945.