Er verandert zóveel in onze maatschappij en wereld… dat je als zestiger soms de indruk krijgt gedesoriënteerd te zijn op het pad van het leven. Een beetje zoals sommige para’s zich moeten gevoeld hebben op D-Day in de morgen, pas gedropt achter de stranden van Normandië in 1944.

Dan zijn bepaalde zintuiglijke indrukken die relatief onveranderd zijn gebleven dienstig als wat men met een mooie Franse term noemt “des points de repère”. Punten waaraan je je kunt vasthouden en mee kunt terugvinden waar je bent.

De elk jaar terugkerende Herfst is zoiets. Ook al moeten we daar tegenwoordig – omwille van de door de uitlaatgassen van  toestellen veroorzaakte Klimaatverstoring – wat langer op wachten dan normaal.

Ik geniet van de kastanjes en walnoten die vallen, ik raap er graag wat op zoals we als kinderen deden, om rustig te pellen en op te eten.
Ik geniet van de dalende temperaturen die zo vertrouwd aanvoelen. Die je de indruk geven dat je een beetje dapper mens bent bij het buiten komen en maken van wandelingen.

Kleding en muziek

Frissere temperaturen die je toelaten te genieten van warme mantels. Onlangs heb ik nog een lange mantel gekocht met leder en bont, ook al stoffen die in de jaren zestig meer gebruikelijk waren, in de interessante Vintage shop T2 – Think Twice (“Denk twee keer na”, ook een uitdrukking van volwassenen die klonk in onze jongere oren).

Ook geniet ik van het herbeluisteren van muziek die in mijn jeugd door de luidsprekers golfde. Zoals de cd de PréHistorie 1978 die ik onlangs op een braderie op de kop tikte voor een euro. Ongelofelijk hoeveel energie, optimisme en zorgeloosheid er uit die muziek spreekt! En natuurlijk is het dan onmogelijk uit te maken in welke mate dit eigen is aan die tijd, toen onze hele cultuur en beschaving genoot van de Heropbouw, toen “Wederopbouw” of “Wirtschaftswunder” genoemd – en het achter zich laten van de oorlogsgruwel, of in welke mate dat luistergevoel samenhangt met het feit de je zelf in dat jaar zestien was. Een ontluikende jongeman met de energie, het geloof, de toenemende lengte & lichamelijke kracht, en de hoop die bij jeugdigheid horen…

Verder herlees ik graag de strips die ik in die tijd bijna dagelijks las. Ik herlees in de herfst graag de eerste 68 albums van Bessy gemaakt door Karel Verschuere onder leiding van Willy Vandersteen. Er komen veel bossen in voor; en bos en herfst, dat gaat voor mij voor altijd samen.

Het is fijn gepensioneerd te zijn en je aan die sensaties en herinneringen, aan je plaats in de tijd, in de wereld en tussen de mensen te kunnen wijden.

Vuilnis etende draak

Voor deze column af te ronden nog een opmerking over een bijzondere auditieve sensatie. Recent merkte ik op hoe het mee een stukje van de sfeer van de ochtend bepaalt, wanneer de “vuilkar” langskomt met zijn specifieke motorgebrom. Automotoren zijn intussen andere dingen geworden. Maar in de jaren zeventig hoorden wij steevast bij het snel ontbijten en klaarmaken van de boekentas en de fiets op gaan op weg naar school dit typische, machtige geluid in de woonkamer, van op straat in Heverlee of onderweg in Leuven. Bijna als een snuivende, tamme, stedelijke draak die zich voedt met afval!

Nu blijkt dus dat de motoren en hulpmotoren van vuilniswagens zoals de DAF PUSHER 2000 na al die tijd nog hetzelfde geluid maken! Een ideaal poortje dus om in gedachten en gevoel een reisje naar het verleden van onze jeugd te maken. Een gaatje, het begin van een tunnel door de gekromde tijd-ruimte die Einstein – een grote held van die jaren – het beschreven heeft. De ingang van de konijnenpijp van Alice in Wonderland.

Ik voel de aanwezigheid van moeder even weer. De vrouw die 89 werd en die ik enkele jaren terug rond deze tijd begraven heb.

Ik ruik het geroosterde brood. Het leder van mijn boekentas, het stoffige karton van de dikke boeken voor Nederlands, Latijn en Wiskunde. Ik herinner me dat ik die boekentassen wreed zwaar vond; toen ik ze op een dag verontwaardigd woog met een balans, kwam ik op meer dan 12 kilogram uit.

Ik ruik weer het haar van mijn roodharige broer. Die nu ver weg in een ander land verblijft. Ik zie weer de Air Mail- enveloppen slingeren met hun rood/blauw/wit gestreepte randen van onze vader die naar de VS was geëmigreerd. Ik ruik het vet en de olie van onze fietsen die we leerden onderhouden, zoals in het smeren van de ketting met behulp van een oude tandenborstel, lessen van onze peter Jef. Ik ruik terug de uitlaatgassen op straat van de auto’s en de bussen zoals die toen roken. Met meer benzeen, zware diesel en niet de stoffige, neutrale geur, die intussen is in de plaats gekomen.

Koffie

Iets dat ik de laatste tijd met plezier verricht in de morgen is het zetten van koffie die… meer smaakt zoals in de jaren zeventig. Daartoe gooi ik de papieren filter met koffie van de vorige morgen niet weg, ik houd hem een dagje langer. Die voor een deel uitgeputte koffie (die ik van bonen maal met behulp van een zeer oude elektrische molen) vul ik dan aan met een of twee schepjes nieuwe, verse koffie. Het resultaat smaakt zoals de koffie in de jaren zestig en zeventig: toen bij veel mensen de koffiepot uren en zelfs dagen op de kolenstoof stond!

Ik hoop dat ik ouderen onder u inspiratie geef of een paar mooie herinneringen oproep. Nostalgie bewust beleven is een bron van vreugde.

Illustratie

Eigen foto’s en foto van Leuven Grote Markt van Facebook groep Leuven in de jaren tachtig. Creative Commons.