Onlangs kreeg ik op een gedachtegang in een van mijn stukken op sociale media een reactie van een lezeres: “Goed geweld? Interesse in de schoonheid van roofvogels? Respect voor soldaten indien die de regels van de oorlog respecteren? Wat ben ik blij dat ik aanhanger ben van de pacifistische beweging!” Het lijkt mij een gelegenheid om pogend de ogen te openen voor bepaalde eeuwige waarheden die bijna tachtig jaar na 1945 dreigen vergeten te worden. Alle soorten “geweld” over één kam scheren zal dwaasheid blijken. “Constructief geweld” blijkt in de natuur en de maatschappij op vele manieren voor te komen. Je zou het een Natuurwet kunnen noemen, dat groei en het komen tot sterkte zonder vormen ervan, onmogelijk is.

Op 8 mei 1945, toen de vrede werd getekend en de Duitsers zich overal overgaven, was het duidelijk: goede soldaten, dat bestaat. Die zijn zelfs onmisbaar. Op 3 september 1944 waren de Britse, Amerikaanse, Canadese, Franse en Belgische soldaten feestelijk en uiterst dankbaar onthaald door de mensen, mannen, vrouwen en kinderen m/v, bij de bevrijding van Brussel en Leuven. Intussen is het denkklimaat grondig veranderd, ook juist, zo vermoed ik, omdat de verhalen over de oorlog niet meer voldoende worden doorverteld.

Mijn partner en ik zijn vorig weekend op bezoek geweest in het strafkamp Breendonk. Dan wordt een en ander je weer duidelijker. Het oude fort diende onder de Duitsers om politieke opposanten, Joden, militaire gevangenen… te verzamelen, te pijnigen, slavenarbeid te laten verrichten, en ook te martelen, te intimideren, te brutaliseren (onder de bewakers zijn er die later verklaarden, “Ik zag geen verschil in klasse bij de gevangenen, het ging mij om het plezier van het pijnigen!”) en te vermoorden. Van de 3800 personen die in het kamp hebben verbleven, werden er zowat vierhonderd opgehangen, gefusilleerd of doodgeslagen. Hoe kan je niet met eerbied, dankbaarheid en sympathie kijken naar de soldaten, vaak bij elkaar gekomen uit verre landen, die je van zulk wreed regime bevrijden?

Aan de trotse pacifisten wil ik zeggen: ik respecteer uw keuze. Mooie maar oppervlakkige verhalen, die kunnen soms nuttig zijn. Niet iedereen is in staat diep te kijken of harde waarheden tot het bewustzijn toe te laten. “Niet te veel nadenken!” is  een advies dat ouders en tantes wellicht tot op vandaag aan tieners meegeven, maar als publicist kan je daar niet achter verschuilen.

Zo kiezen sommige gelovige mensen ervoor om niet naar het veeleisende christendom te luisteren, dat geregeld mensen op diepe waarheden wijst, op de conflicten in ieders ziel, en dat confronterend durft te werk gaan. Zij voelen zich wellicht beter bij de Jehova’s Getuigen,, die een mooi maar oppervlakkig verhaal brengen. Dat vlotjes heen fietst rond heel wat moeilijke vragen.

Constructief Geweld

Goed geweld, zou dit echt niet bestaan? Wat denkt zulke “pacifist” dan van de politiediensten? Die niet kunnen functioneren zonder legaal geregeld geweld. De pacifiste in kwestie, ik zou haar willen de vraag voorleggen: hebt u dan echt geen respect, geen begrip, geen sympathie voor de Oekraïense mannen die militair verzet plegen, strijd leveren tegen de invasie van hun land? Er zijn nog andere niches in de werkelijkheid die duidelijk maken dat louter in geweldloosheid geloven, niet vol te houden is. Hebben dit soort pacifisten al stil gestaan bij het onomstootbare biologische feit dat het geweld, dat dodelijk is, vanwege roofdieren als leeuwen en panters, mee nodig is om over de lange termijn de prooidiersoorten zoals de zebra of de antilope, gezond te houden?

In  dezelfde logica is het werk van de verstandig en volgens ecologische wetten werkende jager ingebed. Hij kiest zoveel mogelijk de zwakke dieren eruit, zodat hij meewerkt aan een gezonde fauna, en intussen lekker en gezond vlees in de pan krijgt. Waarbij hij/zij zichzelf bovendien kansen biedt om in de rust van de natuur te herbronnen, te ontstressen.

Aikido

Wat denkt zo iemand van martiale sporten? Hoe verrekent zij het deugddoende effect, dat in menige grootstad al ouderloze junkies heeft toegelaten weer op het rechte pad te komen, van deelname aan de oefenwedstrijden in de boksschool? Wat te denken van het kalmerende en versterkende effect dat uitgaat van de Japanse gevechtskunsten, zoals Judo, Aikido, Karate en Jiu-Jitsu?

Wat denkt zo iemand die voluit voor pacifisme meent te kunnen gaan over het eveneens in de biologie, in het leven van de soorten verankerde fenomeen dat je om een beetje dikke appels te krijgen, stevig en beenhard moet snoeien aan die fruitboom? Idem voor de rozelaar en voor vele struiken. Zelfs het gazon vraagt maaibeurten, zoniet krijg je woekerend gras, dat in sterkte afneemt. In de prairie nemen de grote grazers deze functie op. Het gras zou zelf niet willen “met rust gelaten worden”, als het zijn stem kon uitbrengen.

Woke

Vanmorgen zag ik nog hoe op een helling een jongen van een jaar of negentien  op het smalle voetpad reed met zijn fiets. Een aantal jonge mensen van nu, vindt de straat op sommige plekken blijkbaar te gevaarlijk om er te fietsen en liever dan af te stappen en een stuk te voet te gaan,  fietsen ze dan verder op de stoep, waarbij kwetsbare wandelaars zoals oudere heren dit natuurlijk ervaren als… onverwacht en onfatsoenlijk geweld.

Idem voor de overgevoeligheid voor bepaalde argumenten in debatten: de woke generatie die daarop afhaakt, gaat toch in de tegenaanval? Soms werden al grote autoriteiten uit hun ambt ontzet. Als dit geen vorm van “geweld” is?

De overmatige zachtigheid van de zeden ondergraaft op vele terreinen het gezonde, krachtige leven. Van het maatschappelijk debat tot de sociale verhoudingen en de militaire weerbaarheid van de natie.

Tijdsgeest

De tijdsgeest zit niet altijd juist. Hij is niet altijd op wijsheid gebaseerd. Hij is soms even oppervlakkig als ander modes. De zoektocht naar de oorzaken van jongeren die op stoepen rijden en geen flink debat meer aankunnen, staat nog in de kinderschoenen. Misschien zal in de toekomst het verband worden aangetoond met het vergeten van een onuitroeibaar fenomeen als oorlog. En met een opvoeding waarin door veel ouders met de beste bedoelingen elke vorm van geweld is uitgebannen. De nadelen van die softe aanpak nemen intussen overhand toe. Recent bleek nog hoe de helft van de kandidaat soldaten in ons leger na enige tijd weer uitstromen. Wat gaan wij doen zonder leger als op een dag een minder welvarende mogendheid manu militari onze rijkdom komt opeisen?

Vredesduif?

Wie een klein beetje de vogelwereld in ons Vlaanderen kent, zal het in deze lentedagen al gemerkt hebben: de Houtduiven slaan elkaar geregeld in tweegevechten in takken van de bomen hard om de oren. Dierpsycholoog Konrad Lorenz wees er in zijn merkwaardige boek “Over Agressie” al op dat duifjes die in een klein hok zitten, waar het minder sterke exemplaar niet kan vluchten, elkaar dood pikken, met bloedige wonden erbij. De vredesbeweging is van hoog tot laag naïef. Zelfs het icoon van de beweging is verkeerd, op naïeve wijze, zonder veel kennis van het leven gekozen.

Foto: vechtende mannetjesduiven, Flickr