Het beeld van de aartsengel Michaël voor de Sint-Michielskerk in het kustplaatsje Sables-d’Olonne moet weg. Zo heeft het gerecht beslist. Dat was te verwachten, want er was al een juridisch advies in die zin uitgebracht. Zoiets is een fait divers, maar heel sprekend. Het fait divers is een onbelangrijk gegeven, dat toch de aandacht trekt omdat het intrigeert en emoties losmaakt. “Heb je dat gelezen? Hoe is het in godsnaam toch mogelijk?!!” Tegelijk kan het fait divers heel onthullend zijn: het openbaart een mentaliteit, een wantoestand, een onvermoede werkelijkheid…
Een eerste mogelijke reactie op het (nakende) weghalen van het beeld is natuurlijk deze: het is een mooi beeld, het staat daar goed, het past bij het plein (Sint-Michielsplein) en bij de Sint-Michielskerk. Een esthetisch en logisch ensemble! Wie kan daar nu iets op tegen hebben? Welke fanaten willen de plaatselijke bevolking dwarsbomen en pesten?
De advocaat van de gemeente die de plaatsing van het beeld moest verdedigen, argumenteerde als volgt: “Van de ene kant ziet dat beeld er op het eerste gezicht niet zo religieus uit, het gaat niet om een beeld van de Maagd Maria of van Johannes-Paulus II, het zou net zo goed kunnen geïnterpreteerd worden als een fantasiefiguur of een allegorie van de overwinning in plaats van als een christelijk symbool. (…) Van de andere kant situeert het zich binnen het culturele patrimonium van deze plaats. Laten we niet vergeten dat het staat op het Sint-Michielsplein, recht voor de Sint-Michielskerk, naast het Sint-Michielsauditorium en de Sint-Michielstraat, in de Sint-Michielswijk.” (Geciteerd in Famille chrétienne)
De strategie van de pleiter is dus: het beeld ontdoen van zijn religieuze betekenis, en het aanvaardbaar maken als kunstwerk en als cultuurpatrimonium. Maar dat staat eigenlijk haaks op de visie van zijn opdrachtgever, de burgemeester, Yannick Moreau, die fel reageerde op het vonnis van de rechtbank via Twitter: “De stad zal zich niet laten doen! (…) De rechtbanken van ons land hebben wel wat anders te doen dan de op misbruik gebaseerde eisen te onderzoeken van radicale laïcisten die medeplichtigen zijn van de ‘cancel culture’ en die proberen een voor een de duizendjarige culturele bindingen die onze collectieve identiteit gesmeed hebben, neer te halen. (…) De dag na een onaanvaardbare daad van vandalisme jegens een gemeentelijk beeld van de Maagd Maria en vlak voor Kerstmis, zijn deze aanvallen op onze christelijke wortels en cultuur onverdraaglijk.”
Een christelijk Frankrijk? Nee, bedankt!
De plaatsing van het beeld op het plein is dus niet zomaar een kwestie van oud cultuurgoed, maar een militant statement voor een christelijk Frankrijk en in het verlengde daarvan een christelijk Europa. Even in herinnering brengen dat Sint-Michaël ook de patroon is van Frankrijk, en dat het hoofd van de Katholieke Kerk het nog over hem had tijdens een audiëntie op 29 september 2021. De paus bad dat de aartsengel Michaël, beschermer van Frankrijk, over het land zou waken en “het zou behouden in de trouw aan zijn wortels en het Franse volk zou leiden op de wegen van steeds verdere eenheid en solidariteit.”
Zowel de burgemeester als de paus zwaaien met een rode lap naar de stier, zij prikkelen het deel van Frankrijk dat zich moeizaam heeft losgewrongen van de katholieke dwang en terreur met zijn sociaal conservatisme en zijn irriterende moraal, bijvoorbeeld over de homoseksualiteit, tot tegenspraak en verzet. Inperken, dat degoutante imperialisme! Dat is precies wat nagestreefd werd en wordt door de plaatselijke afdeling van de Féderation nationale de la libre pensée.
Haar spilfiguur is Jean-Marc Schiappa, leraar en directeur van het Institut de recherche et d’étude de la libre-pensée (IRELP). Hij is een trotskist van lambertistische strekking en onder zijn publicaties vind je een boek dat dwars tegen de verheerlijking van het christelijke Frankrijk ingaat: “Frankrijk heeft geen christelijke wortels”. (Je kan hem dat ook horen uitleggen op youtube.)
Deze vrijzinnige en zijn organisatie sluiten aan bij de laïcisering van Frankrijk die leidde tot de befaamde wet over de scheiding van de kerken en de staat uit 1905. Die wet deed twee grote dingen: ze drong de invloed van de kerk in de staat terug en tegelijk garandeerde ze de godsdienstvrijheid. Een concreet punt illustreert dit: er mogen in Frankrijk geen religieuze emblemen of monumenten opgericht worden in de publieke ruimte, maar religieuze kleding en activiteiten zijn er toegestaan, zoals bijvoorbeeld soutanes en processies. (De hardliners in het debat van toen wilden ook dat verbieden.)
Toegepast op vandaag: het beeld van Sint-Michiel moet weg van het plein, dat openbare ruimte is. Maar het kan probleemloos in de kerk geplaatst worden, dat is een katholieke ruimte, geen openbare.
Van het Observatoire de la laïcité naar de Vigie de la laïcité
Jean-Marc Schiappa is een eminent vertegenwoordiger van de klassieke laïciteit, zoals die uitgedrukt werd in de wet van 1905. Zijn dochter Marlène Schiappa is, als minister van burgerschap, de persoon die de klassieke laïciteit aan het slopen is ten voordele van de neolaïciteit, die de laïcité herformuleert als een wapen tegen de islam. Marlène Schiappa ontbond de onafhankelijke overheidsinstelling “Observatoire de la laïcité” en verving die door een nieuwe die niet onafhankelijk is, maar direct gebonden aan een ministerieel comité. Als tegenzet vormden leden van het opgedoekte Observatoire en hun sympathisanten buiten de overheid om een nieuw observatoire, de Vigie de la Laïcité.
Vader Schiappa trad meteen toe tot dit initiatief. Op zijn blog bij Médiapart becommentarieert hij droogjes: “Laten we eraan toevoegen dat de belastingbetaler die ik ben ook met een, laten we zeggen geamuseerd oog kijkt naar de verdwijning van het Observatoire de la Laïcité waarvan iedereen verzekert dat het niets of bijna niets kostte en veel deed en zijn vervanging door een interministerieel comité waarvan je kan voorspellen dat het veel zal kosten en niets zal doen dan de ministeriële rondzendbrieven reproduceren.”
https://www.dewereldmorgen.be/community/beeldenstormpjes-in-frankrijk-wild-woke-of-wakker-deel-1/
https://www.youtube.com/watch?v=fazqAOPnZqw
