Foto: twitterpagina van Yannick Moreau, burgemeester
Het negentiende-eeuwse beeld van de aartsengel Michaël werd door de gemeente Sables-d’Olonne, die het in haar bezit had, op het plein geplaatst in oktober 2018, met een inwijding door de pastoor van de Sint-Michielskerk. De vrijzinnige organisatie “Féderation de la Libre Pensée” vindt dat gemeente en parochie hier nogal verward worden, stoort zich aan het beeld en eist de verwijdering ervan. Volgens de wetgeving van 1905 mogen er geen religieuze tekens of emblemen op een publieke plaats worden aangebracht, met uitzondering van kerkhoven, terrein dat bij religieuze gebouwen hoort en musea. De vrijzinnige organisatie vindt dat het plein een gewone publieke plaats is, en niet bij de kerk hoort. Ze verwijst daarbij naar het kadaster.
De burgemeester van de gemeente, Yannick Moreau stelt daartegenover: “Het beeld verfraait het Sint-Michielsplein, en iedereen geniet ervan, behalve twee of drie ayatollahs die het vuur van 1905 opnieuw willen aanstoken. Dit kunstwerk heeft helemaal zijn plaats in Sables-d’Olonne; de ‘cancel culture’ heeft er helemaal geen. De stad zal zich niet laten intimideren door degenen die onze culturele banden uit het publieke landschap willen wegwissen.” Het vuur van 1905 opnieuw aanstoken? De scheiding van kerk en staat is door de burgemeester (en zijn achterban) blijkbaar nooit aanvaard! Hier is christelijk revanchisme aan het werk. (Anders had het beeld ook gewoon in de kerk geplaatst kunnen worden.) De reacties bij een artikel over de kwestie in het conservatieve magazine Valeurs Actuelles argumenteren niet aan de hand van de wetgeving over de laïciteit, maar beroepen zich op het katholieke verleden van de Vendée.
Als achtergrond hierbij is het nuttig te weten dat bij de inhuldiging van het beeld ook parachutisten aanwezig waren – deze militairen hebben de aartsengel Michaël als patroonheilige. (De scheiding van kerk en staat neemt in Frankrijk soms verrassende vormen aan – denk ook aan de Franse gendarmes, die een patroonheilige hebben, de heilige Geneviève. (1)) De toenmalige burgemeester, die het beeld liet plaatsen was trouwens zelf een oud-parachutist. Sint-Michaël is ook de patroonheilige van Frankrijk, en het hoofd van de Katholieke Kerk had het onlangs nog over hem, tijdens een audiëntie op 29 september 2021. Hij bad dat de aartsengel Michaël, beschermer van Frankrijk, over het land zou waken en “het zou behouden in de trouw aan zijn wortels en het Franse volk zou leiden op de wegen van steeds verdere eenheid en solidariteit.”
De claim dat Frankrijk christelijke wortels heeft is op zich al een provocatie aan het adres van het deel van Frankrijk dat erfgenaam is van de eeuwenoude strijd tegen het katholieke juk en het christelijke imperialisme, dat zich de voorbije jaren nog gemanifesteerd heeft in de strijd tegen het homohuwelijk. Niemand is verplicht homoseksualiteit goed te vinden of als levensstijl te nemen, maar het idee dat de christelijke afkeer ervan tot nationaal beleid moet worden verheven is een typische uiting van dat imperialisme. Praten over de eenheid van een Frankrijk met christelijke wortels is een aanfluiting van alles wat de vrijzinnigheid in dat land moeizaam bevochten heeft.
Hoe gaat het nu verder? De “rapporteur public”, de magistraat die de klacht tegen het beeld onderzocht heeft, beveelt aan het weg te nemen. De administratieve rechtbank zal midden december uitspraak doen.
(1) Zie https://www.dewereldmorgen.be/artikel//de-patroonheilige-van-de-laiciteit/
Artikels over de kwestie:
Vendée: ce saint que les laïcistes ne sauraient voir (lefigaro.fr)
